انتقام از رسانه به افق تل‌آویو

علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز: با شهادت احمد فطیمه تعداد خبرنگاران شهید در نوار غزه طی پنج هفته‌ای که از عملیات طوفان الاقصی می‌گذرد به 50 نفر رسید. بنابر گزارش فلسطین‌الیوم این آمار معادل چهار درصد تعداد کل خبرنگاران فعال در نوار غزه است. این عدد زمانی بهتر درک می‌شود که بدانیم از سال 2000 تا قبل از اجرای عملیات طوفان الاقصی 55 خبرنگار فلسطینی در جریان پوشش خبری حوادث و رخدادها به ضرب گلوله نظامیان اسرائیلی کشته شدند که آخرین نمونه آن شهید غفران وراسنه و قبل از او نیز شهید شیرین ابوعاقله، خبرنگار الجزیره بود که در اردوگاه جنین به ضرب گلوله نظامیان صهیونیست شهید شد. مطابق گزارش انجمن آمریکایی ضدجریان‌ها
(Counter currents) رژیم‌صهیونیستی تا قبل از جنگ فعلی غزه با آمار 73.4 برابر بیشتر از میانگین قتل خبرنگاران در سرتاسر جهان با فاصله بسیار زیادی در صدر تمامی کشورهایی که شاهد جنگ و جنایت هستند یا گروه‌های مافیایی و قاچاقچیان مواد مخدر در آنها فعالیت دارند، قرار داشت. اگر تعداد شهدای خبرنگار در سال 2023 را نیز به این آمار اضافه کنیم این نسبت می‌شود حدود 140 برابر. اسرائیل همزمان با آنکه به‌طور هدفمند دفاتر پایگاه‌های خبری در غزه را هدف قرار می‌دهد دفاتر رسانه‌های غیرهمسو با سیاست‌های اسرائیل همچون الجزیره و المیادین را نیز تعطیل می‌کند تا در راستای انعکاس صدای مردم غزه تمام تلاشش را کرده باشد.

تصویر تزویر
نظام‌های سرمایه‌داری بر سه پایه پول، خشونت و رسانه استوارند. در این فضا رسانه کارکردی تزویری دارد و در چهارچوبی به آن اجازه فعالیت داده می‌شود که بتواند خشونت و سرمایه‌داری را توجیه کند در غیر این‌صورت به‌نحو شدیدی با آن برخورد می‌شود. اگر رسانه چنین کارکردی نداشته باشد سرمایه‌سالارهای خشونت‌طلب نیز الزامی به حفظ آن ندیده و همچون رژیم‌صهیونیستی به‌صورت کاملا علنی دستور به توقف فعالیت می‌دهند. رژیم‌صهیونیستی برای اینکه بتواند مساله عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی را پیش ببرد قبل از هر چیزی باید جوامع عربی را نسبت به موجودیت خود به‌عنوان یک واقعیت انکار‌ناپذیر اقناع کرده و همزمان حملات وحشیانه خود به مناطقی همچون نوار غزه را توجیه کند. حضور دفاتر رسانه‌های عربی در خاک این رژیم نیز در همین چهارچوب
قابل تعریف است اما زمانی که این رسانه‌ها ساز مخالف زده و با صدایی بلند بخواهند جنایات صهیونیست‌ها را تشریح کنند رژیم‌صهیونیستی گزینه‌ای جز خاموشی پیش‌رویشان قرار نمی‌دهد. اتفاقی که پیش از این برای شبکه الجزیره رخ داد. اوج فعالیت این شبکه تولید مستندی بود که به لحاظ فنی نقش رژیم‌صهیونیستی در جنایت بیمارستان المعمدانی را اثبات می‌کرد. وزارت ارتباطات رژیم‌صهیونیستی در بیانیه‌ای اعلام کرد براساس دستورات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و شلومو کرعی، وزیر ارتباطات و با تایید موساد، شاباک و وزارت جنگ و موافقت مشاور قضایی دولت امروز کابینه با توقف فعالیت شبکه الجزیره در دوره جنگ غزه موافقت کرد. بستن شبکه الجزیره به این دلیل است که این شبکه به دشمن کمک می‌کند و تبلیغاتی را در خدمت به حماس به زبان عربی و انگلیسی برای دنبال‌کنندگان این شبکه در سرتاسر جهان ارائه می‌دهد. همچنین اطلاعات حساسی را به دشمنان ما منتقل می‌کند. اسرائیل در جنگ است و ما به هیچ‌وجه اجازه پخش گزارش‌هایی را که به امنیت‌مان لطمه می‌زند، نمی‌دهیم.
در جدید‌ترین نمونه هم رژیم‌صهیونیستی تصمیم گرفت پخش شبکه المیادین لبنان را به اتهام ضرر به امنیت این رژیم متوقف و فعالیت آن را در سرزمین‌های اشغالی ممنوع کند. «شلومو کاری»، وزیر ارتباطات و «یوآو گالانت»، وزیر جنگ رژیم‌صهیونیستی با انتشار بیانیه مشترکی از این تصمیم خبر دادند. در این بیانیه آمده است: «این تصمیم براساس فوریت‌های مندرج در مصوبه‌های دولت برای جلوگیری از آسیب رساندن به امنیت کشور از سوی دستگاه‌های پخش خارجی و پس از موافقت کلیه نهادهای امنیتی و تایید وجود آسیب عملی به امنیت توسط گالانت اتخاذ شده است.» طبق این بیانیه، شورای سیاسی و امنیتی کابینه شب گذشته (یکشنبه) با پیشنهاد وزیر ارتباطات اسرائیل مبنی‌بر صدور دستورالعمل برای انجام اقدامات دائمی علیه شبکه المیادین موافقت کرد. این تعطیلی نشان داد که فعالیت آزاد رسانه‌ها در دولت‌های غربی صرفا تا زمانی کارکرد دارد که یا برخلاف منافع آنها نباشد یا صدایش ضعیف و پایین باشد تا اثر اجتماعی منفی در هویت این رژیم نگذارد. مشابه این رویکرد را پیش از این شرکت متا با اعمال فیلتر هوشمند روی شبکه‌های اجتماعی توییتر و اینستاگرام در پیش گرفته بود تا هم متهم به سانسور نشود و هم جلوی موج مخالفت با رژیم‌صهیونیستی را بگیرد. لو رفتن این ترفند نهایتا باعث عذرخواهی این شرکت و توجیه اشتباه فنی شد.

رژیم‌صهیونیستی در بحران غزه هویت اساطیری‌اش را باخت
رژیم‌صهیونیستی برای اینکه بتواند هویت اشغالگر خود را توجیه کرده و واکنش منفی افکار عمومی را از بین ببرد سرمایه‌گذاری بسیاری بر بازتاب ادعای هولوکاست و نسل‌کشی یهودیان داشته و این ادعا را به هر نحوی تبلیغ می‌کند. این هویت اما تمام نیاز رژیم‌صهیونیستی را تکمیل نمی‌کند. از آنجایی که ماجرای هولوکاست فارغ از دوز واقعیتش هیچ نسبتی با جهان اسلام ندارد تحمیل هزینه‌های آن به مردم فلسطین برای مسلمانان توجیه‌ناپذیر است. لذا طبیعی است که به مخالفت با آن برخاسته و مسیر تقابل با آن را در پیش بگیرند. رژیم‌صهیونیستی برای مهار این تقابل نیاز به ساختن یک هویت شکست‌ناپذیر از خود دارد؛ هویتی که برای تداوم حیات آنها بسیار ضروری‌تر هویت نخست یعنی مظلومیت دارد. اسطوره شکست‌ناپذیری رژیم‌صهیونیستی در برابر تهاجم خارجی از سال 1982 که مجبور به ترک صحرای سینا شدند ذره‌ذره آب رفت تا اینکه در جنگ 33 روزه با حزب‌الله لبنان ضربه کاری و سختی به آن وارد شد. با این وجود صهیونیست‌ها امید داشتند که با ارائه تصویری از خود که نشان‌دهنده مهار تمام گروه‌های مقاومت فلسطینی است این پیام را بدهند در فضای داخلی شکست‌ناپذیر بوده و موجودیت‌شان باید به‌عنوان یک واقعیت انکار‌ناپذیر پذیرفته شود. خروجی این پیام اقناع بسیاری از دولت‌های عربی به عادی‌سازی روابط با این رژیم بود. حرکت سریع کشورهای عربی ازجمله عربستان سعودی به سمت عادی‌سازی، گروه‌های مقاومت را به این جمع‌بندی رساند که تصویر شکست‌ناپذیری رژیم‌صهیونیستی در برابر نیروهای مقاومت را مخدوش کرده و این اسطوره برساخته شده را نابود کنند. عملیات طوفان‌الاقصی این تصویر شکست‌ناپذیر را از بین برد. از 7 اکتبر رژیم‌صهیونیستی تمام تلاش خود را به کار گرفته تا بتواند با ایجاد یک پیروزی ساختگی این اسطوره را احیا کند. عدم موفقیت در این اقدام اما باعث شده تا رژیم‌صهیونیستی انگاره مظلومیت را نیز قربانی کند. تمام آنچه در مورد هولوکاست نوشته شده است را رژیم با انداختن بمب‌های فسفری بر سر مردم به تصویر کشیده است. اجتماعات چند صد هزار نفری در خیابان‌های لندن و برلین و پاریس نشان می‌دهد رژیم‌صهیونیستی بعد از نابودی وجهه شکست‌ناپذیرش در 7 اکتبر، وجهه مظلومیتش را نیز در پسا7 اکتبر از دست داده است. رژیم که رسانه را ابزاری برای هویت‌سازی می‌داند بعد از نابودی اسطوره‌های ساختگی مظلومیت و شکست‌ناپذیری راه بستن رسانه‌ها و کشتار هدفمند خبرنگاران را درپیش گرفته تا جلوی حرکت موج رسانه‌ای ضد خود را بگیرد.

شلیک مستقیم به قلب رسانه
برخی ممکن است آمار بالای شهدای خبرنگار در غزه را با این تصور که همه آنها در بمباران هوایی کشته ‌شده‌اند توجیه کرده و این پاسخ را بدهند که بمب و موشک فرقی بین خبرنگار و غیرخبرنگار قائل نیست. کشته شدن تعدادی زیادی از خبرنگاران که با شکلیک مستقیم گلوله کشته شده‌اند اما این تصور را از بین می‌برد، خبرنگارانی که معمولا با لباسی مشخص که روی آن عبارت «press» درج شده است در صحنه حاضر می‌شوند. از مجموع 32 خبرنگار کشته شده توسط نیروهای رژیم‌صهیونیستی از سال 2000 تا قبل از عملیات 7 اکتبر به غیر از شیرین ابوعاقله، 15 نفر دیگر با شلیک مستقیم جان‌شان را از دست داده‌اند. به این موارد می‌توان حملات موشکی هدفمند و بمباران دفاتر رسانه‌های حاضر در نوار غزه را نیز افزود؛ اتفاقی که در جنگ جاری غزه شدت یافته است. مدیر شبکه «فلسطین الیوم» درباره شرایط خبرنگاران و رسانه‌های فعال در فلسطین در گفت‌وگویی توضیح داده است که فعالان رسانه‌ای و حتی ساختمان رسانه‌ها در فلسطین مکررا مورد حمله اشغالگران صهیونیست قرار می‌گیرد. ازجمله شبکه «فلسطین الیوم» بارها مورد حمله صهیونیست‌ها قرار گرفته است. سیف‌الدین موعد در مورد بسته شدن دفتر رسانه تحت مدیریتش در کرانه باختری توضیح می‌دهد که نظامیان ارتش رژیم اسرائیل به دفاتر ما در کرانه باختری یورش بردند و مدیر دفتر، خبرنگار و تعدادی از کارکنان را بازداشت کردند و تجهیزات را مصادره و مانع از ادامه کار دفتر در کرانه باختری شدند.

آمار نهادهای بین‌المللی از کشتار خبرنگاران
بنابر ادعای کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ) نزدیک به نیمی (45 درصد) از روزنامه‌نگارانی که از سال 2000 در سراسر جهان کشته شده‌اند، در هفت کشور در جنگ جان خود را از دست داده‌اند: عراق، سوریه، افغانستان، سومالی، فلسطین اشغالی و یمن. مطابق این گزارش عراق و سوریه با مجموع 582 روزنامه‌نگار کشته شده از سال 2000 در رتبه‌بندی خطرناک‌ترین کشورها برای رسانه‌ها قرار دارند. این دو کشور جنگ‌زده به تنهایی بیش از یک‌سوم از خبرنگاران کشته شده در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. در همین مدت، یعنی از سال 2000 تا قبل از جنگ اخیر غزه 43 روزنامه‌نگار در فلسطین و پنج خبرنگار در اسرائیل کشته شدند. مرگبار‌ترین ماه برای خبرنگاران اما در اکتبر 2023 در غزه بوده است. تاکنون 50 خبرنگار در نبرد غزه کشته شده‌اند که این آمار 2.5 برابر تعداد تلفات در یک سال‌ونیم جنگ روسیه و اوکراین است. در همین راستا جاناتان داگر، رئیس میز خاورمیانه RSF گفته است: «نیروهای مسلح اسرائیل با حملات هوایی خودسرانه خود روزنامه‌نگاران را یکی پس از دیگری بدون هیچ محدودیتی از بین می‌برند، درحالی‌که اظهارات غیرقابل قبول آنها نشان‌دهنده تحقیر آشکار قوانین بشردوستانه بین‌المللی است.»

رقابت آمریکا و رژیم‌صهیونیستی در خبرنگار کشی
تهاجم ایالات متحده به عراق جرقه جنگی را زد که به‌ویژه برای روزنامه‌نگاران مرگبار بود. براساس گزارش کمیته حمایت از روزنامه نگاران ( CPJ) از سال 2003 تاکنون 283 روزنامه‌نگار در عراق کشته شده‌اند. این تعداد شامل 11 نفر است که در ماه اول جنگ، بین مارس تا آوریل 2003 کشته شدند. جنگ با گروه‌های تکفیری در سوریه در رتبه بعدی به لحاظ تلفات خبرنگاران قرار دارد. اگرچه در اولین ماه جنگ در سال 2011 خبرنگاری در سوریه کشته نشد اما آمار تلفات آن زمان به‌طور چشمگیری افزایش یافت تا جایی که برخی منابع آمار خبرنگاران کشته شده در این جنگ را حداقل 270 نفر اعلام کرده‌اند. این آمار درحالی است که در جنگ ویتنام که دو دهه به طول انجامید 63 خبرنگار و در جنگ جهانی دوم نیز 69 خبرنگار کشته شدند.

خون کدام خبرنگار رنگین‌تر است
زمانی که داعش با بهانه حملات هوایی آمریکا به مواضع خود یک خبرنگار آمریکایی را سر برید باراک اوباما در ویدئویی که از خود منتشر کرد ضمن وحشیانه خواندن این اقدام از مصمم‌تر شدن آمریکا برای حضور در نبرد سوریه گفت. حال بیش از 9 سال از آن ماجرا می‌گذرد و رژیم‌صهیونیستی متحد آمریکا در خاورمیانه یک گروه رسانه‌ای را در جنوب لبنان هدف موشک قرار داده است. در نتیجه این اقدام عصام عبدالله عکاس خبری رویترز درحالی‌که در جریان جنگ ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس مشغول تهیه گزارش در جنوب لبنان بود جانش را از دست داد. دو خبرنگار دیگر همراه او نیز در نتیجه این حمله مجروح شدند. این‌بار نه رئیس‌جمهور آمریکا موضعی گرفت و نه لشکرکشی به خاورمیانه برای تقابل با جنایت رژیم‌صهیونیستی صورت گرفت بلکه کاملا برعکس، آمریکا ضمن اعزام کاروان‌های دریایی حامل تسلیحات، هدایت نبرد را نیز در دست گرفته است تا نشان دهد جان خبرنگاران صرفا زمانی ارزش دارد که منافع آمریکا را تامین کند.