مطهره‌سادات قاسمی، خبرنگار گروه دانشگاه: هفتمین دوره جشنواره سراسری نشریات دانشجویی دانشگاه آزاد با عنوان قلم در آذرماه سال‌جاری آغاز می‌شود. جشنواره‌ای با هدف هدایت، حمایت و تقویت فعالیت‌ها در حوزه نشریات دانشجویی که باعث ایجاد ‌انگیزه در بسیاری از دانشجویان فعال در حوزه رسانه شده است و امسال نیز دانشجویان و نشریات دانشجویی این امکان را دارند که با ارسال آثار، خود را در عرصه رقابت قرار داده و نقاط ضعف و قوت‌شان را پیدا کنند تا در این مسیر بتوانند جهت‌گیری بهتری داشته باشند. به بهانه نزدیک شدن به زمان آغاز این جشنواره، بخش‌های مهم دستور‌العمل جشنواره نشریات دانشجویی دانشگاه آزاد را در ادامه آورده‌ایم.

قلم 7 در چند بخش برگزار می‌شود؟
هفتمین دوره از جشنواره نشریات دانشجویی دانشگاه آزاد در چهار بخش آثار برتر، نشریات برتر، بخش فضای مجازی و بخش ویژه برگزار می‌شود. دانشجویان در بخش آثار برتر می‌توانند آثار خود در زمینه‌های تیتر، خبر، مصاحبه، گزارش، سرمقاله و یادداشت، طرح و طرح روی جلد، شعر، طنز و کاریکاتور، عکس، گرافیک و صفحه‌آرایی، مقاله‌های فرهنگی، دینی و قرآنی، مقاله‌های فرهنگی اقتصادی و صنفی، مقاله‌های سیاسی و اجتماعی، مقاله‌های ادبی و هنری، مقاله‌های علمی عمومی با موضوعات متنوع و مقاله‌های علمی تخصصی با موضوعات متنوع را برای دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. زمینه‌های بخش نشریات برتر نیز شامل نشریات اجتماعی و صنفی، نشریات سیاسی و اقتصادی، نشریات فرهنگی، دینی و قرآنی، نشریات ادبی، طنز و کاریکاتور، نشریات علمی تخصصی و علمی عمومی در زمینه‌های متنوع و نشریات چندرسانه‌ای آنلاین و آفلاین است. دانشجویان همچنین می‌توانند آثار خود در زمینه‌ نماهنگ، فیلم کوتاه، موشن گرافیک، فیلم خبری و فتوکلیپ، پست‌های فضای مجازی، صفحات و کانال‌های مجازی و پادکست‌ها به بخش فضای مجازی جشنواره نشریات ارسال کنند.
از موضوعات بخش ویژه جشنواره نیز می‌توان به تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، تبیین سند تحول و تعالی دانشگاه، تبیین مکتب شهید حاج‌قاسم سلیمانی، جهاد تبیین، بیانیه نقش دانشگاه در تعلیم و تربیت اجتماعی ریاست دانشگاه آزاد و آراستگی و شئون فرهنگی و رفتاری اشاره کرد.

برای حضور در جشنواره باید چه شرایطی داشته باشیم؟
طبق دستورالعمل، تمام دانشجویان مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری واحدهای دانشگاهی و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد به‌علاوه دانش‌آموختگانی که در زمان تحصیل خود در یکی از نشریات صاحب اثر هستند و از زمان دانش‌آموختگی آنان بیش از شش ماه نگذشته باشد، می‌توانند در جشنواره نشریات دانشجویی شرکت کنند. با توجه به این مساله طبیعتا دانشجویان سایر مراکز آموزش عالی حق شرکت در این جشنواره را ندارند. همچنین هر داوطلب فقط از طریق یک واحد دانشگاهی می‌تواند در جشنواره حضور داشته باشد. شرکت‌کنندگان نیز برای ارسال آثار در موضوعات بخش ویژه محدودیتی ندارند و در تمام موضوعات می‌توانند شرکت کنند، به‌علاوه آن هر دانشجو می‌تواند در تمام رشته‌های جشنواره شرکت کند.
کدام آثار امکان حضور در جشنواره هفتم را دارند؟
تمام نشریات دانشجویی که با مجوز کمیته ناظر یکی از واحدها در‌حال انتشار یا صاحب‌امتیاز آنها نهادهای دانشجویی است و توسط دانشجویان اداره می‌شوند، می‌توانند در جشنواره حضور داشته باشند. اما نشریاتی که توسط سایر بخش‌ها و نهادهای غیر‌دانشجویی مانند اعضای هیات‌علمی منتشر می‌شوند، حق شرکت در جشنواره را ندارند. همچنین نشریات باید براساس زمینه‌ انتشار در مجوز خود در بخش نشریات برتر شرکت کنند، زیرا در غیر این صورت علاوه‌بر نشریه آثار متعلق به آن نیز از جشنواره حذف خواهند شد. البته آیین‌نامه جشنواره نشریاتی که در زمینه‌های مختلف منتشر می‌شوند را نیز در‌نظر گرفته و در تبصره 8 قوانین و مقررات شرکت در جشنواره آمده که نشریاتی که طبق مجوز کمیته ناظر در چند زمینه فعالیت می‌کنند، می‌توانند با توجه به غالب بودن محتوای منتشر شده یکی از شماره‌های آن در هر یک از زمینه‌های ذکر شده شرکت کند. نشریات دارای حکم قطعی محکومیت به منع انتشار مطابق با ماده 5 دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر فعالیت نشریات دانشگاهی، حق شرکت در جشنواره را ندارند اما آن دسته از نشریاتی که به منع انتشار محکوم شده‌اند، اما هنوز حکم آنها قطعی نشده با صلاح‌دید کمیته ناظر می‌توانند در جشنواره حضور پیدا کنند. در این جشنواره تمام شمارگان نشریات و آثار متعلق به آن که از 10 مهرماه 1401 تا پایان مهلت ثبت‌نام، تولید و منتشر شده باشند، مجاز به شرکت در جشنواره هستند. البته اگر نشریات یا آثار هر‌ گونه مغایرت ساختاری یا محتوایی با اطلاعات سامانه داشته باشند، حذف خواهند شد. شرکت هر تعداد از آثار نشریه که در بازه‌زمانی جشنواره تولید و منتشر شده باشند، مانعی ندارد اما مهم است که کپی و تکراری نباشند و متناسب با موضوعات اعلام شده ارسال شوند که در غیر این صورت آثار یا نشریه از جشنواره حذف خواهند شد.

این موارد را به یاد داشته باشید!
دانشجوی شرکت‌کننده در جشنواره نیز همزمان نمی‌تواند صاحب‌امتیاز، مدیرمسئول و سردبیر بیش از یک نشریه باشد. همچنین نام نویسنده مسئول بر اثری که به صورت گروهی در دانشگاه آزاد تالیف شده الزامی است. شرکت هر اثر در جشنواره منوط به شرکت نشریه و شماره منتشر‌شده آن اثر در جشنواره است. ارسال یک مقاله در چند زمینه باعث حذف آن مقاله در تمام زمینه‌ها خواهد شد. در بخش فضای مجازی نیز شرکت محتوای سایت یا وبلاگ دارای مجوز از کمیته ناظر بر نشریات مجاز است.
در نشریات صوتی یا همان پادکست، بیان ساختاری نشریه، کیفیت گویندگی و تنظیم آن به همراه رعایت اصول و فنون روایت کردن در تولید رادیویی در امتیازدهی آنها موثر است؛ همچنین کیفیت تولید، شیوه چیدمان محتواهای مختلف، توجه به داده‌نمایی و اینفوگرافیک در نشریات چند‌رسانه‌ای حائز اهمیت است. باید توجه داشت نشریه‌ای که از طراح‌ و صفحه‌آرایی غیر‌ دانشجویان دانشگاه آزاد در نشریه خود استفاده کند، نه‌تنها از جشنواره حذف می‌شود، بلکه به علت تخلف به کمیته ناظر معرفی خواهد شد. واحدها می‌توانند دو نمره تشویقی به نمره نهایی دروس عمومی هر یک از منتخبان اول تا سوم جشنواره اعطا کنند و نشریاتی که با بیش از دو شماره در جشنواره شرکت کنند، از امتیاز بیشتری نسبت به نشریات تک شماره برخوردار خواهند بود. همچنین نشریه‌ای که پس از گرفتن مجوز مطابق با ترتیب انتشار منتشر نشده باشد به مرحله داوری راه پیدا نمی‌کند و اگر در هر مرحله از برگزاری جشنواره یا حتی پس از اختتامیه اصالت نشریات یا آثار ارسالی زیر سوال رود یا شخص دیگری مدعی اثر یا کپی باشد، در صورت اثبات ادعا تمام جوایز پس گرفته شده و فردی که قانون را نقض کرده نیز به کمیته ناظر معرفی می‌شود.

چگونه در جشنواره ثبت‌نام کنیم؟
در ابتدا مجوز نشریه باید توسط مدیرمسئول آن در سامانه جشنواره قلم ثبت شود، پس از آن فایل PDF نشریه بارگذاری و فایل PDF آثار نیز توسط صاحب اثر قابل بارگذاری در سامانه است. دانشجویان برای بارگذاری نشریه و آثار باید به کد زمینه بخش‌ها و قالب‌ها که در شیوه‌نامه جشنواره آمده است توجه داشته باشند؛ همچنین بارگذاری هر اثر باید توسط صاحب اثر همراه با ثبت اطلاعات مورد نیاز انجام شود. عدم درج نام و نام خانوادگی صاحب اثر باعث حذف آن جشنواره شده و ارسال آثار اعضای هیات تحریریه توسط مدیرمسئول یا صاحب‌امتیاز نشریه به نام خود نیز غیر‌قانونی و باعث حذف آثار خواهد شد. در بخش عکس، کاریکاتور، طرح داخلی، گرافیک و صفحه‌آرایی، طرح روی جلد و اینفوگرافیک، فایل اصلی با فرمت JPG و با کیفیت (رزولوشن) 300 در سامانه بارگذاری شود. در آخر مرحله تایید نشریه و اثر توسط واحد مربوطه در سامانه الزامی است.

جشنواره نشریات دانشگاه آزاد چگونه داوری می‌شود؟
در ابتدای مرحله داوری هر اثر توسط یک داور مجرب ارزیابی و بین صفر تا 100 امتیازدهی می‌شود. در این بخش آثاری به مرحله دوم راه پیدا می‌کنند که امتیاز بالای 50 را کسب کرده باشند. پس از آن در مرحله دوم هر اثر توسط داور دوم ارزیابی می‌شود که با داور مرحله قبل متفاوت است و اثری که بالاترین امتیاز را کسب کرده باشد به‌عنوان اثر برگزیده انتخاب می‌شود. در این بین تعداد داوران با توجه به بخش‌های جشنواره و تخصص آنها برای هر بخش از سوی رئیس هیات داوران تعیین و به صورت مکتوب به دبیرخانه جشنواره معرفی می‌شود و اگر در داوری مرحله دوم چند اثر دارای امتیاز یکسان باشند، اثر برتر با نظر کمیته داوران تعیین خواهد شد. همچنین در صورتی که داوران جشنواره در هر بخش تشخیص دهند، غیر از آثار منتخب اول تا سوم‌ آثار دیگری نیز شایسته توجه هستند، می‌توانند‌ آنها را با عنوان آثار ‌شایسته تقدیر‌ معرفی کنند. اگر بعد از اعلام نتایج اولیه در مدت زمان تعیین‌شده اعتراض بلافاصله در سامانه نشریات ثبت شود؛ موضوع تا قبل از اعلام نهایی نتایج توسط رئیس هیات داوران مورد بررسی و رسیدگی قرار می‌گیرد.

ارسال آثار از اول آذر؛ اختتامیه آبان 1402
شیوه‌نامه جشنواره قلم مشخص می‌کند که بارگذاری فایل نشریه و آثار و بررسی و تایید آثار و نشریات از اول دی‌ماه آغاز می‌شود و تا آخرین روز از اردیبهشت‌ماه 1403 ادامه داد. پس از آن پایش و بررسی آثار از اول تا 31 خردادماه انجام می‌شود. داوری اولیه و نهایی جشنواره نیز در بازه زمانی اول تیرماه تا 15 مردادماه انجام می‌شود. به این ترتیب پس از اعلام نتایج اولیه در 16 مردادماه افراد می‌توانند اعتراضات خود به داوری را از 16 تا 20 مردادماه ثبت کنند که در بازه زمانی 20 تا 31 شهریورماه رسیدگی به اعتراضات انجام خواهد شد. نتایج قطعی در اولین روز از مهرماه اعلام و بالاخره اختتامیه جشنواره قلم در آبان‌ماه توسط دبیرخانه جشنواره برگزار می‌شود.