سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: انجام فعالیتهای فرهنگی در فضای دانشگاهی و علمی کشور که بیشترین جمعیت جوان را در خود جای داده، از اهمیت زیادی برخوردار است تا جایی که بسیاری از دانشگاههای مطرح کشور هم و غم خود را روی بحث فعالیتهای فرهنگی گذاشتهاند. در دانشگاه آزاد که سالها فعالیتهایی بهصورت پراکنده انجام میشد، مدتی است که ساماندهی شده است. امسال سومین سالی است که کارنامه فرهنگی دانشگاه آزاد که دیگر با نام «کارنما» شناخته میشود، صادر شده و واحدهای ویژه، سطح یک، سطح دو و سطح سه مشخص شدهاند.
سومین کارنمای فرهنگی اجتماعی واحدهای دانشگاه آزاد بعد از کار طولانی و در فرآیندی تعاملی با واحدها صادر شد. آنطور که فرزاد جهانبین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد به «فرهیختگان» گفته است، 26 واحد عالی و خیلیخوب شدند و ۴۶ واحد از ضعیف و متوسط به خوب رشد کردهاند که نشاندهنده دقت و تمرکز آنها به سیاستها و راهبردهای معاونت، ابتکاراتشان، مجاهدت و تلاش و برنامهریزی است. البته آنطور که او گفته ۴۱ واحد تنزل یافتند و ۱۱۳ واحد نیز درجا زدند. او معتقد است باید فکری اساسی در مورد این واحدها شده و بستهای از اقدامات برای برونرفتشان از این وضعیت طراحی شود.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد در این گفتوگو درخصوص روند ارزیابی و تغییرات کارنامه فرهنگی واحدهای دانشگاه با بیان اینکه کارنامه فرهنگی دانشگاه را به کارنما تغییر دادیم، گفت: «ما میخواهیم عملکرد حوزه مدیریت فرهنگی واحد را بسنجیم، بنابراین کارنما، تعبیر بهتری نسبت به «کارنامه» است. کارنما از سه جهت مهم است؛ اول اینکه جهتدهنده است. یعنی شاخصها و زیرشاخصها با میزان امتیازی که به آن شاخصها داده میشود واحد دانشگاهی را بهصورت کلان جهت میدهد. دوم اینکه کارنما یک تصویر دقیقی با جزئیات از عملکرد واحد را نشان میدهد. در چنین شرایطی واحد دانشگاهی میتواند بفهمد که در کجا ضعیف و کجا قوی است و در گام بعدی تلاش کرده تا اشکالات خود را اصلاح کند.»
او تاکید کرد: «اگر بخواهیم دانشگاه آزاد با این عظمت را از جهت فرهنگی و اجتماعی راهبری کنیم، یکی از کارهای مهم ارائه کارنمایی بود که بتواند واحدها را هم جهتدهی و هم ارزیابی کند. نهادهای دانشجویی، مدیریت و اساتید سه بخشی هستند که حدود 50 درصد امتیازات را به خود اختصاص دادند. نکته سوم این است که براساس عدالت، با توجه به امکانات واحدها و سطح آنها امتیازبندی برای واحدها متفاوت است.» جهانبین تاکید کرد: «خود واحدها از کارنما استقبال میکنند، چون این کارنما مثل آیینهای است که ضعف و قوت آنها را نشان میدهد. نکته مهم این است که شاخصها و زیرشاخصها از همان سال اول بهصورت تعاملی با واحدها طراحی شده است. باغبانی فرهنگ و آنچه در سند تحول و تعالی دانشگاه آمده، مدل نظری ماست. براساس این مدل، شاخصها و زیرشاخصها طراحی شد و ما تمام این سه سال، مجموعه را به واحدها ارسال کردیم و در شورای فرهنگی واحدها بحث شده و بازخوردها گرفته شد و بعد براساس این بازخوردها، کار نهایی شد. خود فرآیند اقدام نیز مستمرا با بازخوردها اصلاح میشود.»
او در ادامه با بیان اینکه معیار ارزیابیها برخی کمی و برخی خبرگی است، اضافه کرد: «بهطور مثال اینکه یک واحد دانشگاهی باید چه میزان کانون داشته باشد، کمی است اما اینکه کانونها چه میزان تنوع داشته و همه سلایق را پوشش میدهند یا خیر، خبرگی است. درواقع نحوه سنجش یا کمی یا خبرگی است یعنی بهطور مثال شما باید به ازای هر 500 دانشجو یک کانون داشته باشید اما اینکه این تعداد کانون آیا سلایق مختلف را پوشش میدهد یا خیر، از طریق خبرگی سنجش میشود. ما 17 کارگروه داریم که این سنجشها را انجام میدهند. امسال نکته دیگری که مورد توجه قرار گرفت این بود که براساس میزان تصدیگری، آنهایی که بیش از 20 درصد تصدیگری داشتند، امتیاز کم شد.»
جهانبین ادامه داد: «واحدها فعالیتهای خود را در پایش ثبت میکنند. این اطلاعات بهعنوان یکی از ورودیها بهاضافه سایر ورودیها در بازه زمانی سال تحصیلی بررسی میشود. بعد از صدور کارنامه اولیه، در یک بازه دو ماهه، همه واحدها در سازمان برای ارزیابی کارنامه اولیه و بحث و بررسی حضور پیدا میکنند. هدفمان در ابتدا گفتوگو، افزایش تفاهم و از سوی دیگر رفع ایرادات است تا حق کسی تضییع نشود. درنهایت کارنامه نهایی صادر میشود و واحدهایی که عالی و خیلی خوب شدند با توجه به حساسیتهای موجود یکبار دیگر ارزیابی میشوند.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اظهار کرد: «واحدهای ساعی نیز واحدهایی هستند که توانستند از ضعیف و متوسط به خوب برسند.» جهانبین گفت: «ما میخواهیم فرهنگ دانشگاه تکان بخورد و لازمه این کار دیدن ضعفها و قوتها با هم هست. برخی میگویند واحدهای تنزلیافته را اعلام نکنید یا واحدهایی که درجا زدند. اما واقعیت آن است قدم اول هر اصلاحی، یقظه و بیداری و دیدن واقعیتهاست.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد در پاسخ به این سوال که از وضعیت و مسیر امروز در حوزه فرهنگی راضی هستید یا خیر، گفت: «مساله مهم این است که راهبرد فرهنگی در این دانشگاه دچار تغییر شده و تا حد قابل توجهی هم این مساله جای خود را باز کرده اما جای کار فراوان است. باید روزی برسد بهعنوان مثال تصدیگری، امری قبیح و توجه به نهادهای دانشجویی و اساتید، امری ممدوح تلقی شده و این گفتمان غالب شود؛ رسیدن به این نقطه زمان میبرد. بنده از نتایجی که گرفتم راضی نیستم ولی کارها را رصد میکنم، میبینم که خوشبختانه جوانههایی در این راه زده شده است. وقتی بنده به یک واحد میروم، میتوانم از واحدهای مختلفی که در همین دوره رشد کردهاند و بهعنوان الگو هستند، نام ببرم.» معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد گفت: «عدهای مباحثی چون کرسیهای آزاداندیشی و مشق امید را برجسته میکنند، اما بنده آنها را جزء کارهای کوچک میدانم و زمانی احساس خوبی خواهم داشت که بتوانم ریل و جهت مدیریت فرهنگی را در دانشگاه با تکیه بر اقطاب اثرگذار تغییر دهم؛ هر چند وقتی فعالیتی انجام دادیم که مقاممعظمرهبری درباره آن پیامی صادر کردند، قطعا افتخار بزرگی است اما این کار اصلی ما نیست و نباید تصور کنیم که با این اقدام، کار را تمام کردهایم.»