معشوقه به سامان شد؟

میلاد جلیل‌زاده، خبرنگار گروه فرهنگ: سال ۱۳۹۶ اعلام شد دیوید فرانزونی، فیلمنامه‌نویس برنده اسکاری که آثاری چون «گلادیاتور» را در کارنامه‌اش دارد، قرار است فیلمنامه‌ای براساس داستان زندگی «مولوی» شاعر، فیلسوف و عارف مسلمان ایرانی بنویسد. رویکرد او به این شخصیت چنانکه خودش عنوان می‌کرد مثبت بود و حتی گفت می‌خواهد پرتره کلیشه‌ای که در سینمای غرب درمورد شخصیت‌ مسلمان وجود دارد را به چالش بکشد. بعد فرانزونی به همراه استفن جوئل براون، تهیه‌کننده پروژه، به استانبول سفر کردند تا با مولوی‌شناسان مشورت کنند و از مقبره مولانا در قونیه هم بازدید کردند. آنها وقتی کار پروژه دیگر کاملا جدی شده بود، قبل از انتخاب یا لااقل اعلام نام کارگردان، اعلام کرده‌اند که دوست دارند لئوناردو دی‌کاپریو نقش مولانا را در این فیلم ایفا کند و رابرت داونی جونیور در نقش شمس تبریزی ظاهر شود.
بلافاصله چنان غوغایی در فضای مجازی به راه افتاد که از پیش‌بینی‌ها خارج بود. کاربران پرشماری به اینکه بازیگران هالیوودی قرار است نقش عارفان شرقی را بازی کنند، اعتراض کردند. حتی با اینکه در فیلم «الرساله»، نقش صحابه پیامبر اسلام را چند بازیگر هالیوودی جلوی دوربین برده بودند، افکار عمومی در زمانه جدید دیگر چنین چیزهایی را نمی‌پذیرفت. پروژه هالیوودی مولانا لغو شد تا همه جهان بفهمند که چنین اثری تنها و تنها در نقطه دیگری از جهان امکان تولید دارد. از آن‌سو سال‌ها بود که بر سر ملیت و تبار مولوی بین ترکیه و ایران اختلاف وجود داشت. از آنجایی که مولوی در ترکیه دفن است ترک‌ها چنین ادعا می‌کنند که او اهل این کشور بوده و ایرانی‌ها با استناد به فارسی بودن زبان مولوی، او را ایرانی می‌دانند. البته زادگاه مولانا بلخ است که اکنون در حوزه جغرافیای افغانستان قرار دارد اما به هر حال ساخته شدن هر فیلم یا سریالی در ترکیه که مولوی را متعلق به این کشور بداند، به‌شدت می‌توانست حساسیت ایرانی‌ها را برانگیخته کند. سال ۱۳۹۸ این موضوع با عقد قراردادی مبنی‌بر همکاری مشترک ایران و ترکیه درخصوص ساخت سریالی راجع‌به مولانا به سمت حل نهایی پیش رفت. نویسنده کار فرهاد توحیدی بود و کارگردان حسن فتحی. ابتدا عنوان شد که بازیگر نقش شمس‌تبریزی اهل ایران و ایفاگر نقش مولانا ترکیه‌ای است که به همین موضوع هم اعتراضاتی شد. فرهاد توحیدی مصاحبه‌ای کرد و گفت «آیا عمر مختار با بازی آنتونی مصادره شد؟» اما همه این حرف‌ها باعث فروکش کردن حساسیت‌ها و اعتراض‌ها نشدند و نهایتا اعلام شد که بازیگر نقش مولوی هم ایرانی باشد. نهایتا شهاب حسینی و پارسا پیروزفر در نقش مولوی و شمس ظاهر شدند. حساسیت‌های قومی محتوایی بالاخره از سر راه کنار رفتند اما ساخت و انتشار پروژه‌ای درباره زندگی مولوی قرار بود از هزارتوی موانع دیگری هم بگذرد.