درآمدزایی غیرشهریه‌ای با پرورش ماهی خاویاری

طبق برآوردی که واحد لاهیجان از اجرای این طرح دارد و با توجه به فاصله کم مرکز تحقیقاتی شیلات تا دریا راه‌اندازی کل مجموعه شامل استخر، لوله‌گذاری از دریا تا محل پرورش ماهی و خرید بچه‌ماهی به جهت ماهی‌دار کردن کل استخر‌ها به بودجه 30 میلیارد تومانی نیاز دارد که نتیجه این طرح از نظر ساختاری حدود 40 الی 45 استخر گالوانیزه یا زینکالیوم پیش‌ساخته است. رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دانشگاه آزاد واحد لاهیجان می‌گوید: «بعد از اتمام طرح ساخت مجموعه پرورش ماهی و انتقال آب دریا به این مجموعه، طرح تولید سالانه 100 تن گوشت و 400 کیلو خاویار آغاز می‌شود، در واقع ایده رویکرد اقتصادی نسبت به پرورش ماهی با ارائه این طرح آغاز شد. اخیرا نیز سرپرست معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی از مرکز تحقیقات واحد لاهیجان دیدن کردند و توصیه کردند که این مرکز تحقیقات را به صورت مدیریت عاملی اداره کنیم که قطعا با دریافت بودجه این اتفاق رقم خواهد خورد.»
واحد لاهیجان از سال 1368 رشته شیلات را در حالی دایر کرد که حتی واحد گیلان نیز این رشته را تدریس نمی‌کرد. یعنی بیشتر از 30 سال در این رشته تجربه و قدمت دارد و فارغ‌التحصیلان واحد لاهیجان رشته شیلات را در دانشگاه آزاد واحد گیلان راه‌اندازی کردند. اما درحال حاضر بسیاری از واحدهای دانشگاهی از جمله آستارا، تنکابن، انزلی و... این رشته را تدریس می‌کنند و به دلیل پراکندگی دانشجویان در واحدهای محتلف، برخی از واحدها با کمبود شدید دانشجو در رشته شیلات مواجه هستند. اما مرکز تحقیقاتی شیلات از نظر جغرافیایی به دریا نزدیک بوده و همین مساله موقعیت خوبی است که واحد لاهیجان با استفاده از آن پس از افزودن رشته شیلات به سمت راه‌اندازی مرکز تحقیقاتی شیلات و طرح پرورش ماهی حرکت کرد. علی صادق‌پور در این زمینه می‌گوید: «در رنکینگی که سازمان مرکزی اعلام می‌کند مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی واحد لاهیجان در سطح یک کشور قرار دارد و به همین جهت همکاری‌های بسیاری توسط سازمان‌های مربوطه با ما صورت می‌گیرد. سازمان شیلات کشور نیز در بسیاری از جلسات از مرکز تحقیقاتی واحد لاهیجان دعوت می‌کند. همچنین در خردادماه هرسال جشنواره رها‌سازی بچه‌ماهی سفید با حضور دانش‌آموزان برگزار می‌شود و کودکان می‌توانند ظرفی پراز آب با یک بچه ماهی را در رودخانه رها کنند؛ که این دست از اقدامات باعث جایگاه محبوب این مرکز تحقیقاتی شده است. اگر استعلام بگیرید متوجه خواهید شد مجموعه‌ای نیست که بتواند امکاناتی ازجمله خوابگاه‌، سالن هزار متری پرورش ماهی، پنج آزمایشگاه و... را یک‌جا در اختیار داشته باشد. همچنین دو سال پیش برای تولید ماهی خاویار به‌صورت نمادین اقدام کرده و در این بازه زمانی توانستیم حدود 16 کیلو خاویار برداشت کنیم و در 27 تیر سال گذشته که روز ملی خاویار ایران است سازمان شیلات ایران، مرکز تحقیقات شیلات واحد لاهیجان را دعوت و تقدیر کرد. مرکز تحقیقات واحد لاهیجان موزه‌ خوبی با 870 گونه از انواع ماهی‌ها، آبزیان، خرچنگ‌ها، صدف‌ها، نرم‌تنان‌، سخت‌پوستان وبه‌طور کلی شش شاخه جانوری دارد که در کل کشور بی‌نظیر است.»
پس از اتمام احداث مجموعه پرورش ماهی و آبرسانی به استخرها می‌توان به جهت آغاز کار لارو یا بچه‌ماهی‌ها را خریداری کرد. به گفته رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی واحد لاهیجان اولویت خرید با ماهی‌های یکساله است. زیرا ماهی‌های یکساله به بعد تلفات کمتری دارند و باتوجه به انتقال آب دریا به استخرها می‌توانند رشد قابل‌قبولی داشته باشند. او می‌گوید: «چهار نوع ماهی خاویاری در مرکز تحقیقات شیلات واحد لاهیجان پرورش داده می‌شود. فیل‌ماهی که کاملا دریایی است، ماهی سیبری و استرلیاد که متعلق به آب‌های شیرین روسیه هستند و بین سه تا پنج سال به تولید خاویار می‌رسند. ماهی شیپ نیز یک نوع ماهی دریایی است و اسم آن بین لیست حیوانات منقرض‌شده دیده می‌شود. مرکز تحقیقات واحد لاهیجان چند ماهی مولد از این نوع دارد که پس از دو تا سه سال تولید خاویار می‌کنند.
برداشت ماهی‌هایی که این مرکز تحقیقاتی در نظر گرفته‌است به‌طور میانگین بعد از گذشت سه تا پنج سال شروع می‌شود. ماهی سیبری برای بلوغ و رشد مناسب به آب شیرین و فیل‌ماهی به آب شور دریا نیاز دارد. اساسا یکی از مهم‌ترین استدلال‌هایی که سازمان محیط‌زیست را برای اجرای طرح آبرسانی از خزر تا مرکز تحقیقات مجاب کرد همین مساله بود زیرا پرورش فیل‌ماهی باید در آب لب‌شور یا همان آب‌دریای خزر باشد. صادق‌پور معتقد است خاویار برند کشور ایران است و باید خروجی آن یک محصول مرغوب باشد و انتقال آب انجام شود. رشد ماهی‌ها نسبت به آب شیرینی که در دیگر پرورشگاه‌هاست یک‌ونیم برابر بیشتر خواهد بود.»

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.