تمام آمار سقط جنین در ایران تخمینی است

زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز: تقریبا هرچند وقت یک‌بار، آمار سقط جنین در کشورمان خبرساز می‌شود. روز گذشته رئیس‌جمهور کشورمان در سیزدهمین همایش ملی نخبگان با توجه به اظهارات یکی از حضار در این همایش در رابطه با وضعیت سقط‌جنین در کشور گفته بود: «موضوع سقط جنین یکی از موضوعات رنج‌آور است؛ این یک قتل و کشتن نفس محترمه از نظر فقهی است. شیوه‌ای که امروز در دنیا و جلوه‌هایی از آن در کشور ما انجام می‌گیرد باید جلوگیری شود. بنده به وزیر مربوطه دستور داده‌ام که یک بخش ویژه فعال شده و ساحت‌های مختلف دنبال شود. در این زمینه، یک بخش فرهنگ‌سازی است که خطرات آن برای همگان تبیین شود، بخش دیگر حوزه درمان است که باید ساماندهی انجام بگیرد. سقط جنین یکی از اولویت‌های جدی کشور است و باید مورد رسیدگی قرار بگیرد. همگان باید فکر کنند تا این قتل نفس رخ ندهد. یکی از ابعاد آن جمعیت است و آثار وضعی متعددی دارد و در قرآن کریم نیز درباره قتل نفس اشاراتی داریم که مورد نکوهش است. باید پیشگیری و برخورد لازم درباره سقط جنین انجام بگیرد.»
با وجود اینکه روز گذشته، رئیسی در سخنانش به هیچ آماری اشاره نکرد اما به‌هرحال این پرسش مطرح می‌شود که چرا رئیس‌جمهور سقط جنین را یکی از اولویت‌های جدی کشور خوانده است؟ مگر چه آماری در رابطه با سقط جنین در دست است که امروز سقط جنین به یکی از اولویت‌های جامعه تبدیل شده است؟
برخلاف میل بعضی از مسئولان این حوزه اما متاسفانه این واقعیت وجود دارد که هیچ آمار متقن، جامع و قابل استنادی از سقط جنین در کشورمان وجود ندارد. 
یکی از افرادی که در سال‌های گذشته از وضعیت سقط جنین در کشور آمار داده بود؛ محمدمهدی آخوندی، رئیس سابق انجمن علمی جنین‌شناسی است. بر همین اساس و به دنبال یافتن پاسخ، «فرهیختگان» با او گفت‌وگوی تلفنی داشته است. آخوندی ضمن تاکید بر این مساله که درحال حاضر آمار جدید و به‌روزی از وضعیت سقط جنین در دست ندارد، درباره آمار ارائه‌شده در سال‌های قبل می‌گوید: «تمام بحث‌هایی که داشتم، مستند به آمار و ارقامی بود که از طریق ورزاتخانه و سازمان نظام پزشکی دریافت کردم. اکنون هیچ اشرافی به موضوع ندارم. برای موضوعی که ممنوع است، نمی‌توانید استنادی داشته باشید. یکی از استناداتم برای این آمار، سازمان نظام پزشکی بود. آنهایی که با مجوز و در چهارچوب قانون سقط درمانی جنین، امکان سقط داشتند. اینها آماری بیش از 8 الی 10 هزارتا نبود. اما باقی افرادی که سقط می‌کنند و در واقع غیرقانونی اقدام می‌کنند. هیچ‌وقت در چهارچوب آماری دقیقی قرار نمی‌گیرد و نمی‌توانیم هم آمار دقیقی از اینها داشته باشیم. این آمار مربوط به گزارش‌ها و نتایج اقدامات سقط و عوارضش است. این مساله‌ای بود که خود وزارتخانه و سازمان نظام پزشکی به آن استنباط می‌کردند. این را بدانید که هیچ‌کدام مستند به آمار رسمی نیست. شاید حدود 20 سال پیش اولین نفر آقای ملک‌افضلی اعلام کردند که سالانه حدود 80 هزارتا سقط جنین داریم و بعد هم آمار آرام آرام افزایش پیدا کرد و آماری که دست وزارت بهداشت می‌رسید، خیلی بیشتر از اینها بود. حتی به 800 هزار هم آماری داشتیم که منتشر شده بود. وقتی امری ممنوع است نمی‌توان از فردی گواهی انجام آن را گرفت.»
همچنین صابر جباری، دبیر قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تاکید دارد که آمار و مطالعات انجام‌شده همه قدیمی است، درحال حاضر آماری در دست وزارت بهداشت نیست و آمار برای چهار الی پنج سال گذشته است. او اما در گفت‌وگو با «فرهیختگان» همچنین در رابطه با آمار محمدبیگی، یکی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی (250 تا 650 سقط جنین سالیانه) می‌گوید: «براساس پژوهش‌های قدیمی ما است. همچنین این آمار براساس تخمین و پیمایش است. ممکن است این عدد کمتر یا بیشتر باشد. خیلی فرقی نمی‌کند. چه بگوییم 200 هزار چه 250 هزار. کلا عدد بالاست. حتی اگر عدد 10 هزارتا هم بود، آمار بالایی است. اینکه اعداد در رابطه با این مساله بسیار است؛ بخشی به دلیل سخت بودن موضوع است. مساله حوزه فردی‌خانوادگی است و کتمان می‌شود. اگر در حوزه پزشکی هم انجام داده‌اند، کتمان می‌کنند. چراکه هم گناه است و هم قبح اجتماعی و عنوان مجرمانه قانونی دارد. به هرحال درآوردن آمارش کار ساده‌ای نیست. تمام آماری که اعلام می‌شود هم از قول ما اعلام می‌شود.»
برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.