کیش و مات تحجر

عطیه همتی، دبیرگروه نقد روز: قدیمی‌ها خوب یادشان می‌آید. سال‌ها بازی شطرنج و حتی بلد بودن آن قبح جدی در خانواده‌های مذهبی داشت؛ قبحی که بعد از انقلاب نیز تشدید شد اما فتوای تاریخی امام خمینی(ره) در شهریورماه 67 این رشته ورزشی را از خطر نابودی نجات داد. شکست بن‌بست شطرنج که مدیون نگاه روشن ایشان به مسائل روز بود توانست ایران را به یکی از قدرت‌های شطرنج در آسیا و حتی جهان تبدیل کند و افتخارات بین‌المللی متعددی برای ایران داشته باشد. مشابه این نگاه پویا برای ورزش بانوان همواره نیاز بوده ‌است تا از محرومیت‌ها و بی‌محلی‌ها و حتی بایکوت‌های رسانه‌ای نجات پیدا کند. کشورهای مدال‌آور در المپیک سال‌هاست نان اهمیت‌دادن‌شان به ورزش بانوان را می‌خورند به‌خصوص آنکه طبق آمار ورزش بانوان و توجه به آن بسیار زودبازده‌تر از ورزش مردان بوده‌ و توانسته ‌است از حمایت تا مدال مسیر کوتاه‌تری را طی کند. گواه این امر مدال‌آوری بانوان ورزشکار ایرانی طی سال‌های اخیر در مسابقات ورزشی بوده ‌است.

19 شهریورماه سال 67 بود که که حکم فقهی امام خمینی(ره) فصل تازه‌ای در ورزش ایران باز کرد. در استفتایی که از حضرت امام درباره حرمت و حلیت شطرنج می‌شود این‌طور پرسیده می‌شود که اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به‌طور کلی از دست داده باشد و چون امروز تنها به‌عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده گردد بازی با آن چه صورتی دارد، و امام در پاسخ می‌گوید: «بر فرض مذکور اگر برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد.» این استفتا فقه پویای اسلامی امام خمینی را به همه جهان نشان داد.

مهاجرت چند شطرنج‌باز ایرانی در زمان کوتاه این سوال را ایجاد کرد که چرا با چنین مهاجرتی روبه‌رو هستیم؟ سرپرست فدراسیون شطرنج ایران در مصاحبه‌ای اعلام کرد با توجه به هزینه‌ای که برای شطرنج‌بازان ایرانی با بودجه‌های دولتی شده، مهاجرت آنان کم‌لطفی نسبت به هزینه‌ای است که برای پرور‌ش‌شان شده‌است. برخی شطرنج‌بازان معتقدند با اینکه برخی فکر می‌کنند شطرنج رشته ارزانی است و ورزشکار آن هزینه زیادی ندارد، اما ورزشکاران حرفه‌ای برای بالا نگهداشتن و ارتقای ریتینگ خود نیازمند حضور در مسابقات مختلف شطرنج هستند که همین موضوع هزینه‌بر است. هزینه‌هایی که فدراسیون نمی‌تواند پرداخت کند و به ورزشکار تحمیل می‌شود.

بازی‌های آسیایی هانگژو روز یکشنبه 16مهرماه به پایان می‌رسد. بازی‌هایی که اگرچه رنگ مدال‌هایش زرق‌وبرق کمتری از دوره‌های قبل داشت ولی در این دوره اتفاقات شیرینی را شاهد بودیم که پیش از این به دیدن آن عادت داشتیم. همان‌طور که بن‌بست شطرنج ایران در سال 67 توسط امام خمینی (ره) شکست و سال‌ها توانستیم در این رشته ورزشی افتخار‌آفرینی کنیم و امروز در سکوی نخست آسیا بایستیم؛ به نظر می‌رسد بعد از سال‌ها حضور گسترده بانوان در ورزش‌های قهرمانی در هانگژو موانع زیادی از جمله اطلاع‌رسانی و پوشش اخبار ورزش زنان وارد دوران تازه‌ای شد و بن‌بست اطلاع‌رسانی در این مورد بیش از پیش فرو ریخت.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.