برق جدا خندید، فولاد و سیمان جدا

مهدی عبداللهی، دبیر گروه اقتصاد: در هفته‌های اخیر اظهارات برخی مدیران شرکت‌های بزرگ فولادی مبنی‌بر کاهش تولید به‌واسطه قطعی برق در محافل خبری حسابی سروصدا کرد. این موضوع حتی باعث شد برخی از فعالان مجازی بورسی نیز قطعی برق را عامل مهمی در نوسانات بازار سرمایه معرفی کنند. گرچه تبعات منفی قطعی برق در صنایع و بخش کشاورزی غیرقابل کتمان است، اما بررسی آمارها نشان می‌دهد بدون توجه به این چند نکته قضاوت‌ها در این مورد غیرمنصفانه خواهد بود. آمارها نشان می‌دهد تولید در نیمه‌نخست سال 1402 نسبت به سال‌های قبل در صنایع کوچک و بزرگ افزایشی بوده است، برای مثال تولید سیمان در 5ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 17 درصدی داشته است. در بخش فولاد کل تولید این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 5 درصدی و نسبت به مدت مشابه سال 1400 رشد 18 درصدی داشته و رکورد هشت‌ساله تولید را شکسته است. همچنین گزارش‌های دو بازوی پژوهشی مجلس و بانک مرکزی از شاخص تولید ماهانه شرکت‌های بورسی نیز نشان می‌دهد رشد تولید صنعتی در پنج‌ماهه نخست مجموعا نزدیک به 9 درصد بوده است. اما علاوه بر بخش تولید که رشد داشته، طبق بررسی‌ها در دو سال گذشته 1-‌ مشکل قطعی خانوارها حل شده است، 2- قطعی برق صنایع نسبتا با برنامه شده و میزان قطعی کمتر از دو سال قبل شده است، 3- در دو سال گذشته در مجموع از شروع دولت سیزدهم ۳۳ واحد نیروگاه جدید وارد مدار شده است و ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور در دولت سیزدهم به 91 هزار و 131 مگاوات رسیده که افزایش 7700 مگاواتی را نشان می‌دهد. 4- حل مشکل ناترازی برق به جهت نیاز به حجم عظیم سرمایه‌گذاری‌ها و زمان اتمام پروژه، امری زمان‌بر است و در کوتاه‌مدت با شیوه‌های قیمتی هم نمی‌توان اقدام جدی برای کاهش ناترازی انجام داد. 5- مقایسه میزان مصرف برق (فروش) در چهارماهه نخست امسال (آخرین آمار منتشر شده) با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد رشد کل مصرف برق در کشور 4 درصد و این میزان برای بخش صنعت 9 درصد بوده است.

از‌ جمله گزارش‌‌های قدیمی درخصوص عملکرد ماهانه تولید، گزارش‌های پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ایران است. براساس گزارش پژوهشکده پولی، شرکت‌های صنعتی ثبت‌شده در بازارهای بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران تا سال 1399‌ حدود ۵۹ درصد از ارزش محصول کارگاه‌های بزرگ صنعتی بالاتر از ۱۰۰ نفر کارکن را در اختیار دارند. با توجه به انتشار منظم ماهانه عملکرد تولید و فروش این شرکت‌ها می‌توان با اتکای به این داده‌ها برآورد قابل قبولی از عملکرد بخش صنعت کشور ارائه داد و تغییرات این بخش را رصد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد شاخص مستخرج از داده‌های این شرکت‌ها هم‌راستا با شاخص تولید صنعتی کل کشور است، لذا این شاخص در زمانی که شاخص‌های رسمی کل کشور با تاخیر منتشر می‌شوند و تواتر فصلی دارند می‌تواند جایگزین خوبی برای آنها باشد و وضعیت تغییرات ماهانه صنعت را نشان دهد.
نمودار شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی کشور که در گزارش حاضر آمده، وضعیت رشد ماهانه شاخص از ابتدای دولت سیزدهم را نشان می‌دهد. این آمارها که براساس گزارش ماهانه پژوهشکده پولی تهیه شده، نشان می‌دهد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در سه ماهه منتهی به مرداد رشد 6.8 درصدی و در مردادماه نسبت به‌مدت مشابه مرداد 1401 رشد 9.2 درصدی داشته و نشان از ادامه روند رشد مثبت بخش صنعت در پنجمین‌ماه از سال‌جاری دارد. طبق این گزارش، رشد شاخص تولید صنعت محصولات شیمیایی بعد از شش‌ماه مثبت شده و تداوم رشد بالای 20 درصدی در صنعت خودروسازی و قطعات از اصلی‌ترین عوامل رشد بالای تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در مردادماه بوده است. گزارش مذکور نشان می‌دهد در مردادماه رشد تولید در گروه لاستیک و پلاستیک کاهش 8.6 درصدی داشته است. در این خصوص گزارش‌ها نشان می‌دهد دلیل کاهش قابل توجه تولید در بخش لاستیک مربوط به مشکل تامین ارز واردات مواد اولیه بوده و مشکل اصلی این صنعت عمدتا واردات بوده و در مرتبه بعدی چالش آن قطعی برق است.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.