نجات پادکست با فهم صحیح از روایت

فرهیختگان: محمدحسین بنکدار‌تهرانی، مدیریت گروه پادکست‌های «همیشه درمیان» را برعهده دارد. اولین دستاورد این مجموعه پادکست روزها در راه است که از آذر ۱۳۹۹ تا کنون بیش از ۵۴ قسمت منتشر شده است. این گروه از ماه رمضان 1400 پادکست «رادیو هان» را با ایده مرکزی قرائت قرآن به ردیف موسیقی دستگاهی ایران، در بیش از ۲۲۰ قسمت تولید و منتشر کرده است؛ این پادکست تاکنون بیش از 2.5 میلیون دانلود داشته است. «همیشه در میان‌» به مدیریت بنکدارتهرانی در فروردین‌ماه 1401، انتشار پادکست جدیدی را با نام «رادیو مضمون» با موضوع تاریخ معاصر آغاز کرد. روزنامه «فرهیختگان» نیز بخشی از حمایت مالی این پادکست را به عهده دارد. رادیو مضمون تا‌کنون بیش از ششصدهزار دانلود موفق داشته است. رادیو مضمون پرونده‌هایی با موضوع فلسطین سپس اسرائیل، امام موسی‌صدر، بحران حکمرانی در عصر مشروطه، مساله‌ هسته‌ای ایران، محمدرضا پهلوی و روایت سال‌های جنگ را تولید کرده. این گروه تا‌کنون بیش از 14 هزار دقیقه برنامه را ساخته و در مجموع بیش از 3.5 میلیون دانلود داشته است. این گروه از نظر میزان تولید، رتبه نخست را در بازار پادکست فارسی دارد. 14 هزار دقیقه در کمتر از سه سال. پادکست‌ جدید گروه همیشه در میان درباره داستان مدرسه در ایران است که به زودی انتشار آن آغاز خواهد شد. گفت‌وگوی «فرهیختگان» با مدیر گروه پادکست‌های همیشه در میان را در ادامه می‌خوانید.

*یکی از موارد پادکست فارسی که امروزه بسیار مشهور است و جزء سرآمدان شروع پادکست در ایران بوده، فعالیتش همین است. معمول گزارش کتاب‌هایش را نگاه کنید، به سلیقه خودش حرف‌هایی می‌زند که در کتاب نیست ولی عوام این را می‌پسندند و اگر بگویید که این برداشت سیاسی فرد است که می‌خواهد به وضع سیاسی امروز ایران انطباق دهد و در آن کتاب این حرف‌ها زده نشده، عموم مخاطبانش قبول نمی‌کنند.

*عملا کسانی که به زنده کردن زمان‌های مرده توجه دارند بخش قابل‌توجهی از شنوندگان پادکست‌ها هستند. با توجه به مقتضیات زندگی شهری کسانی که مجبور هستند بین‌شهرها تردد کنند یا کسانی که فعالیت آنها در خانه یا صنعت به‌نحوی است که تمرکز در استفاده از بدن و ذهن آزاد است، مخاطب این پادکست‌ها هستند.

*یک دسته وسیعی از مخاطبان پادکست‌ها کسانی هستند که کتاب نمی‌خوانند اما نمی‌خواهند این واقعیت را بپذیرند و دوست ندارند محیط اطراف آنها را به‌عنوان کتاب‌نخوان بشناسند. به همین دلیل سری به پادکست‌ها می‌زنند تا بعد برای اطرافیان خود تعریف ‌کنند. این هم یک جلوه دیگر از سانسور واقعیت است که برخی دوست دارند خود را جور دیگری جلوه دهند. جوری که نیستند، که تعداد آنها بین مخاطبان پادکست کم نیست.

*بیان داستان‌گونه و بیانی که باعث سرگرمی مخاطب شود، نقش مهمی در شنیده شدن پادکست دارد.

*پادکستی که معرفی می‌کنم رادیو مضمون است که روایت ما از تاریخ معاصر و شخصیت‌های تاریخی و روایت‌های تاریخی است که الان درگیر پرونده روایت جنگ هستیم. قسمت دوازدهم که مربوط به عملیات الی‌بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر در هفته جاری منتشر می‌شود. عملا ده قسمت به مسائل سال 60 اختصاص داشته است و طی آن حرف‌های نویی را از خلال اسناد بیرون کشیدیم و مطرح کردیم و یک نوع جریان سیال ذهن برای شنونده‌ها بود که می‌توانستند در وقایع سال‌های ابتدایی انقلاب غوطه بخورند و بسیار خوب به مسائل پرداخته شده است. این روایت صدای متنوع، تکنیک‌های خیلی خوب در تدوین، کارگردانی بسیار حساب‌شده و متن‌های پاکیزه به لحاظ زبان فارسی دارد.

*فصل دیگری از رادیو مضمون، «محمدرضا پهلوی آن‌طور که فکر می‌کرد و آن گونه که حکومت می‌کرد» است. که کتاب پرونده آن هم منتشر شده است و یک بررسی همه‌جانبه‌ای نسبت به تاریخ تولد پهلوی دوم تا لحظه مرگ اوست و مطالب شنیدنی در آن است و از نقاط قوت آن پرونده این است که صدای موثرین و رجال عصر پهلوی را به‌عنوان شاهد مثال در پایان هر قسمت آوردیم و تلاش کردیم مطالبی که در طی داستان گفته‌شده مستنداتش هم ارائه شود و خیلی شنیدنی است.

*یکی دیگر از فصل‌های مهم رادیو مضمون هم در موضوع مساله هسته‌ای ایران است که از زمان ابتدای موضوع هسته‌ای در دوره پهلوی دوم تا پایان دولت روحانی پرداخته شد و یک روایت شسته‌ورفته و حساب‌شده و غرور‌آمیز از مسائل تاریخ ایران است که در آن به اختلافات داخلی نپرداختیم و تلاش کردیم عوامل اصلی این مساله که مردم ایران را دچار بحران کردند، نشان دهیم. 

*یکی دیگر از فصول رادیو مضمون، پرونده‌ای درباره آقای هاشمی‌رفسنجانی است که آن هم پرونده بسیار شنیدنی است. پیش از آن پرونده‌ای درباره امام موسی صدر  بود تا پیش از ربودن امام، بخش اولش آماده شده و در شش قسمت است؛ آن هم پرونده خیلی خوبی شده است و مورد تقدیر موسسه و خاندان امام موسی صدر قرار گرفت. یک پرونده بحران حکمرانی پیش از مشروطه داریم که به بهانه رساله سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ که به مسائل اصولی و سیستماتیک تاریخ ایران پرداختیم. پرونده‌های دیگری بود که مثل تاریخ سینما به مناسبت برگزاری جشنواره فجر امسال یا رویای آمریکایی و مساله دیزنی یا زندگی استاد محمود فرشچیان در رادیو مضمون تولید شده است. فصل اول رادیو مضمون هم با عنوان گجستگان است که درباره مساله شکل‌گیری اسرائیل بود.

برای خواندن متن کامل گفت‌وگو، اینجا را بخوانید.