فرهیختگان: کمتر از یک هفته به پایان مهلت توافقنامه همکاری مشترک امنیتی ایران و عراق برای جابه‌جایی گروهک‌های تروریست کردی در اقلیم کردستان از مرزهای ایران باقی مانده است. تهران و بغداد در ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ در مراسمی با حضور «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق و توسط دبیروقت شورای عالی امنیت ملی ایران و مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر عراق توافقنامه‌ای در بغداد امضا کردند. این توافق که عمر آن شش ماه بود، 28 شهریورماه به پایان می‌رسد و درصورت عدم تحقق مفاد آن ایران راسا به مقابله با گروهک‌های تروریستی مستقر در اقلیم کردستان خواهد پرداخت. اکنون در آستانه موعد پایان این توافق مقامات عراقی از پایبندی خود به بندهای آن سخن گفته‌اند و در همین راستا نیز امروز (چهارشنبه) فواد حسین، وزیر خارجه عراق راهی تهران می‌شود تا دراین باره با تهران گفت‌وگو کند. فواد حسین در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای اتریشی خود در بغداد با تاکید بر اینکه عراق اجازه نخواهد داد از خاک این کشور برای حمله به کشورهای همسایه استفاده شود، گفت که «تدابیر لازم را برای دور کردن گروه‌های مخالف (گروهک‌های تروریستی تجزیه‌طلب) از مرزهای عراق و ایران اتخاذ کرده‌ایم.» او با اشاره به اینکه عراق به توافق منعقده با طرف ایرانی مبنی‌بر خروج گروه‌های مسلح از مرز بین ایران و عراق و انتقال آنها به اردوگاه‌های دور از مرز و در عمق خاک اقلیم کردستان عراق پایبند است، تاکید کرد: «فردا در تهران درباره اجرای این توافق از سوی هر دو طرف بحث و تبادل نظر می‌کنم. سفر وزیر امور خارجه عراق درحالی به ایران صورت می‌گیرد که «بافل طالبانی» رئیس حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز روز یکشنبه به ایران سفر کرد و با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. روز دوشنبه «محمدکاظم آل‌صادق» سفیر جمهوری اسلامی نیز در بغداد با «نیچروان بارزانی» رئیس منطقه کردستان عراق دیدار و گفت‌وگو کرد.

اگرچه در سال‌های گذشته ایران به دلیل اقدامات تروریستی گروهک‌های تجزیه‌طلب در چندین نوبت مقر آنها را با استفاده از موشک‌های تاکتیکی هدف قرار داد و ضربات سختی به بدنه آنها وارد کرد اما این گروهک‌ها با حمایت آمریکا و رژیم‌صهیونیستی در جریان ناآرامی‌های سال گذشته، به‌صورت ویژه دست به اقدامات نظامی و تروریستی در ایران زدند. در واکنش به این تحرکات، ایران در یک اقدام حساب‌شده مراکز گروهک‌های تروریستی از مبدا شمال عراق را مورد هدف قرار داد. پس از این واکنش ایران، کمیته مشترک امنیتی تهران- بغداد شکل گرفت و درنهایت طرفین به سند توافق امنیتی دست پیدا کردند.

توافق چه بوده است؟

مقامات رسمی ایران و عراق در چند ماه گذشته و به‌خصوص روزهای گذشته بارها و بارها از «توافق امنیتی»‌‌ای متمرکز بر گروه‌های تجزیه‌طلب و تروریستی کردی گفته‌اند که مهلت اجرای آن در 28 شهریورماه به پایان می‌رسد. چند هفته قبل رسانه‌ها به نقل از یک منبع دولتی عراقی جزئیات توافق امنیتی تهران و بغداد درخصوص مقابله با گروه‌های تجزیه‌طلب تروریستی موجود در اقلیم کردستان را اعلام کردند. این منبع که با وبگاه «العربی‌ الجدید» گفت‌وگو کرده، محورهای این توافق را تشریح کرده است. آنطور که او گفته:

1. ایران بمباران مناطقی در اقلیم کردستان عراق را متوقف کرد و قرار شده به محض اینکه طرف عراقی بندهای توافق را اجرایی کند نیروهای ایرانی از نوار مرزی واقع در خاک عراق خارج شوند.

2. عراق از نفوذ غیرقانونی افراد مسلح جلوگیری کند و افراد تحت تعقیب پس از صدور احکام بازداشت در چهارچوب قانون را تحویل ایران دهد. خلع سلاح تجزیه‌طلبان به‌ویژه سلاح سنگین و نیمه‌سنگین انجام شود و اردوگاه‌های آموزشی آنها نابود شود.

این منبع عراقی از گفت‌وگوی سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق و تاکید قاآنی بر «لزوم اجرای توافق امنیتی» و دفاع ایران از «امنیت ملی» خود درصورت عدم اجرای توافق گفت: «سردار قاآنی همچنین گفت گروه‌های تروریست و تجزیه‌طلب موجود در خاک عراق با آمریکا و رژیم‌صهیونیستی ارتباط دارند.»

عراق برای اجرای این توافق باید اعضای این گروه‌های تروریستی که تعدادشان به‌همراه خانواده‌هایشان حدود ۲۰ هزار نفر است را از مرزهای ایران دور کند. بغداد در همین راستا نیروهای گسترده‌ای از مرزبانی را با هدف مقابله با فعالیت گروه‌های تجزیه‌طلب به‌ویژه در مناطق «پنجوین» و «کویسنجق» واقع در استان سلیمانیه اعزام کرده است. پیش‌تر وبسایت المطلع گزارش داده بود که طبق قرارداد سه‌جانبه‌ بین ایران، عراق و مقامات اقلیم کردستان، تروریست‌های کرد تجزیه‌طلب به مناطق غربی عراق منتقل می‌شوند. اخیرا شبکه عراقی۹۶۴ در گزارشی به نقل از یک منبع عالی رتبه سیاسی نوشت که طرف‌های ذی‌ربط پیشنهادی مبنی‌بر انتقال تروریست‌های تجزیه‌طلب به استان الانبار در غرب عراق را داده‌اند. در این پیشنهاد آمده است که مجتمع‌های مسکونی تحت نظارت امنیتی عراق همانند اردوگاه «اشرف» که برای منافقین ساخته شده بود، برای این گروه‌ها در استان الانبار ساخته شود. منبع سیاسی عراقی در ادامه گفت که براساس این پیشنهاد قرار است منطقه‌ای در نزدیکی شهر الرطبه برای ساخت این مجتمع‌های مسکونی انتخاب شود و هدف این است که این گروه‌ها به دورترین نقطه از مرزهای ایران و عراق انتقال داده شوند. روز دوشنبه هم «فواد حسین» وزیرخارجه عراق در اظهاراتی گفت قانون اساسی عراق اجازه نمی‌دهد هیچ طرفی از داخل خاک این کشور حمله‌ای علیه همسایگان انجام دهد و بر همین اساس اقدامات لازم برای «دور کردن مجموعه‌های معارض» (تروریست‌های تجزیه‌طلب) از مرزهای ایران و عراق را اتخاذ کردیم.

اقلیم کردستان؛ اتاق عملیات علیه تهران

شهریور سال 1397، «فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «اتاق عملیات واشنگتن در اربیل» به سرمایه‌گذاری آمریکا برای ایجاد بحران در ایران از طریق گروهک‌های تروریستی مستقر در اقلیم کردستان پرداخت. در آن گزارش به انتصاب «استیون فاگین» به سرکنسولگری آمریکا در اربیل اشاره شده بود. فاگین، پیش از آن مدیر دفتر امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا بود؛ دفتری که چندین پایگاه در سراسر جهان از جمله در استانبول و دبی داشت و وظیفه‌اش توسعه، هماهنگی، توصیه و اجرای سیاست‌های آمریکا درمورد ایران بود. اصلی‌ترین وظیفه‌ای که فاگین در اربیل بر عهده داشت، «توسعه ناامنی در ایران» از طریق گروهک‌های تروریستی و «مقابله تهران با دور زدن تحریم‌های آمریکا» بود. در گزارش «فرهیختگان» آمده بود آمریکا حضور گروهک‌های تروریستی در اقلیم کردستان را ظرفیتی برای فعالیت علیه تهران می‌دید: «به همین دلیل در خرداد سال 97 دولت ترامپ به‌طور رسمی از مصطفی هجری، رئیس حزب دموکرات کردستان برای سفر به این کشور دعوت کرد. در این سفر در اقدامی بی‌سابقه و برای نخستین بار یک مدیر دفتر امور ایران یعنی استیون فاگین با دبیرکل حزب کردستان دیدار کرد. این اقدام، درست پس از آن صورت گرفت که کمتر از 10 روز قبل، حزب دموکرات در یک عملیات تروریستی، چند نیروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به شهادت رساند. در همان زمان یک منبع در یک مرکز تحقیقاتی با‌نفوذ آمریکایی گفت که آمریکایی‌ها می‌خواهند بدانند که آیا کردها برای مبارزه با ایران نیروی جدی‌ای هستند یا خیر. از طرفی کرد‌ها نیز می‌خواهند بدانند که آیا واشنگتن در مورد موضع تهاجمی خود در قبال ایران جدی است یا خیر. چند هفته بعد یک گروهک تروریستی دیگر وابسته به حزب کارگران کردستان، در یک عملیات تروریستی بیش از 10 تن از نیروهای بسیج را به شهادت رساند.» توسعه اقدامات تروریستی در مرزهای غربی کشور همواره یکی از برنامه‌هایی بوده که آمریکا آن را دنبال کرده است.

سال 94 و پس از حضور ایران در سوریه و تغییر معادله میدانی در این کشور، ایالات‌متحده آمریکا و عربستان سعودی توطئه‌ای مشترک را طراحی کردند تا تهران را در سوریه وادار به عقب‌نشینی کنند. پایگاه معتبر آمریکایی گلوبال‌ریسرچ -که پشت‌پرده اتفاقات مهم از جمله 11 سپتامبر و برخی همکاری‌های پنهان نظامی در دنیا را فاش می‌کند- نقش آمریکا در این توطئه را «هدایت پنهان» با شدت بسیار زیاد برای جنگی مرکب و چندبعدی علیه تهران دانسته بود. در این جنگ نیابتی، آمریکا به‌جای حمایت مستقیم از کردهای ایرانی و احتمالا به خطر انداختن ‌استقلال‌ آنها، از ارائه کمک مالی پنهان و اعزام جنگجو از طریق حزب کردستان عراق به‌عنوان نیروی نیابتی خود بهره می‌برد. اما عربستان سعودی نقش پررنگ‌تری در این میانه داشت. سعودی‌ها سال 94 مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم کردستان عراق را به ریاض دعوت کردند تا با پادشاه و رئیس دستگاه اطلاعات و امنیت آل‌سعود پشت درهای بسته دیدار کند. پس از بازگشت بارزانی از ریاض، کنسولگری عربستان در اربیل جلسات متعددی با هدف منسجم کردن تروریست‌های ضد‌ایرانی این منطقه برگزار کرد. سعودی‌ها در این دیدارها امکانات لازم را در اختیار تروریست‌ها قرار دادند و آنان نیز سلسله عملیات‌هایی را برای نفوذ در ایران از مرزهای شمال غرب کشور صورت دادند.

اگرچه ایران با استفاده از قدرت نظامی خود در سال‌های گذشته در چندین مرحله مقر گروهک‌های تروریستی را با موشک مورد هدف قرار داد و توان عملیاتی آنها را مستهلک کرد اما در پی ناآرامی‌های سال گذشته، این گروهک‌ها با تمام توان وارد میدان شدند و در برخی شهرهای غربی، دست به اقدامات تروریستی زدند. جمع‌بندی آنها این بود که اوضاع دگرگون شده است اما محاسبات غلط و مشورت نادرست طرف‌های غربی و صهیونیستی، نتیجه‌ای جز آوارگی این تروریست‌های اجاره‌ای نداشت.

فرار سرکردگان از لانه اقلیم

با توجه به اینکه یکی از بندهای توافق تهران و بغداد، استرداد مجرمان است و با نزدیک شدن به موعد پایان توافق، برخی منابع خبری از فرار سرکردگان گروهک‌های تروریستی به کشورهای اروپایی خبر داده‌اند. سایت «بولتن نیوز» به نقل از «ویستگه» یکی از پایگاه‌های خبری اقلیم کردستان فاش کرد که بخش زیادی از سرکردگان گروهک‌های تروریست کردی از ترس حملات جمهوری اسلامی، اردوگاه‌ها را با نیروهای حاضر در آن ترک کرده و خود به کشورهای اروپایی فرار کرده‌اند. این سایت نوشت: «عبدالله مهتدی سرکرده لندن نشین کومله که از مدت‌ها قبل و با اطلاع از حملات جمهوری اسلامی ایران دیگر در اقلیم کردستان آفتابی نشده و حتی با وجود آنکه مدتی است حملات سپاه متوقف شده باز هم حاضر نشد به اردوگاه زرگویزله بازگردد. مصطفی هجری، خالد عزیزی، حسین یزدان پناه، عمر ایلخانی زاده، باباشیخ حسینی و دیگر سرکردگان نیز از ترس آنکه به جمهوری اسلامی ایران مسترد شوند از این منطقه فرار کرده یا در حال خروج هستند. شنیده‌ها حاکی از آن است که مقامات اقلیم کردستان بیم آن دارند که جمهوری اسلامی آنها را برای استرداد سرکردگان تروریست تحت فشار قرار دهد و به همین خاطر پیش‌دستی کرده و به مقامات ضد‌انقلاب توصیه کرده‌اند تا اوضاع آرام می‌شود به کشورهای محل سکونت خود بازگردند. منبع پایگاه خبری ویستگه اقلیم کردستان فاش کرد که ایران برای استرداد سرکردگان ضد انقلاب مصمم است و حتی نام این افراد را به حکومت عراق نیز داده‌اند تا دولت عراق آنها را به جمهوری اسلامی تسلیم کند.

اما آن‌طور که در توافق طرفین آمده است، باید کل اعضای گروه‌های تروریستی و جدایی‌طلب کرد ایرانی‌تبار در اردوگاه‌های این گروه‌ها که به 20 هزار نفر می‌رسند، از اقلیم کردستان خارج شوند. این 20 هزار نفر، تنها مربوط به شبه‌نظامیان نیستند، بلکه اعضای خانواده آنها را نیز در بر می‌گیرند. نکته مهم آن است که این افراد برخلاف دیگر معارضان با دولت مرکزی ایران، به شکل انفرادی از کشور خارج نشده‌اند، بلکه به دنبال پاسخ و مقابله تهران با اقدامات نظامی در غرب کشور، مجبور شده‌اند به همراه ایل و عشیره خاک ایران را ترک کنند؛ زیانی گسترده و عمده‌تر از دیگر معارضان، جاسوسان و تروریست‌هایی که انفرادی آواره شده‌اند.

اقلیم کردستان عراق امروز به‌طور مستقیم با جمهوری اسلامی ایران طرف است، بدون آنکه دیگر اعضای محور مقاومت و به‌طور ویژه گروه‌های عراقی آن، از این منطقه گذشته باشند. شاید تبدیل شدن اربیل به مرکز و لانه جاسوسخانه‌های بین‌المللی بتواند برای مدتی جایگاهی جهانی به آنها بدهد، اما همان‌گونه که در حال حاضر آشکار شده، با کشیده شدن نردبان از زیر پای طرف‌های قدرنشناس، اقلیم کردستان با از دست دادن جایگاه منطقه‌ای و ملی، به بازیگری منفعل‌تر از امروز بدل خواهد شد. این مسیری است که چند سال قبل، آلبانی با پذیرش تروریست‌های منافق، رفت ولی از این تروریسم‌پروری نه‌تنها چیزی کاسب نشد که ضربه سختی از حملات سایبری‌ متحمل شد و ناچار شد عذر تروریست‌ها ر‌ا بخواهد.

اقلیم کردستان عراق با وجود ارتباطات اقتصادی با ترکیه، همچون خاری در چشمان این کشور با جمعیت 20 میلیونی کرد است که 25 درصد جمعیت این کشور هستند. مواجهه و تقابل جدی اربیل با محور مقاومت که محیط پیرامونی اقلیم را در بر گرفته است، اقدامی به‌شدت مخاطره‌آمیز برای کردهاست.

گروه‌های جدایی‌طلب کرد، اگر تا فرصت باقی مانده، پایگاه‌های خود را تخلیه نکنند، در سطحی بیشتر از گذشته هدف قرار خواهند گرفت. در این دور از حملات احتمالی، پهپادهای انتحاری، پهپادهای تهاجمی مجهز به موشک‌ها و بمب‌های نقطه‌زن، راکت‌ها و موشک‌های نقطه‌زن، بار دیگر تاسیسات تروریست‌ها را زیر ضربه گرفته و احتمال دارد پشتیبانان آنان را نیز به نوعی وارد دایره آتش خود سازند.