رویای ژاپنی؛ کارتونی که واقعی شد

فاطمه بریمانی ورندی، خبرنگار گروه نقد روز: شب گذشته تیم ملی فوتبال ژاپن در یک بازی دوستانه توانست تیم ملی آلمان را چهار بر یک شکست بدهد تا این نتیجه تاریخی نیز در کارنامه سامورایی‌ها در مقابل یک تیم اروپایی ثبت شود و بگویند برد قبلی مقابل این کشور در جام جهانی اصلا هم اتفاقی نبوده است تا رویای ژاپنی بیش از پیش در حال تحقق باشد. رویایی که در کارتون خاطره‌انگیز فوتبالیست‌ها ترسیم شد، حالا در زمین چمن ورزشگاه به نمایش درآمده است و دارد از شگفتی اولیه به روتین زندگی آنها بدل می‌شود. سال‌ها پیش ژاپنی‌ها رویایشان را در لایه فرهنگ و سینما ترسیم کردند و حالا به آن جامه عمل پوشانده‌اند. از مصادیق آن انیمه فوتبالیست‌هایی است که ایده حکمرانی ورزشی ژاپن را به رخ می‌کشیدند. برد تیم‌های مطرح جهانی، برد برزیل، حضور درخشان در بازی‌های جام جهانی و... حالا همه اینها برایشان محقق شده است و نسل تازه جوانان ژاپنی رویاهایش را از جاهای بلندتری می‌تواند آغاز کند. اما مگر در ژاپن چه خبر است؟
ترسیم دنیای آینده با انیمه‌ها

 پس از سال‌های جنگ جهانی دوم و در دوران جنگ سرد ژاپن که همواره با نوعی انزوا نسبت به غرب مواجه بود، در موقعیتی تصمیم به بازکردن دروازه‌های خود به سمت غرب و به‌ویژه آمریکا گرفت. آمریکایی‌ها هم از این فرصت استفاده کرده و در تلاش برای ایجاد تغییرات و اصلاحات در لایه‌های اقتصادی، سیاسی و مدنی این کشور بودند. با گذر زمان و بهره غرب از این کشور، ژاپن به خود آمده و به دنبال این بود تا بتواند برتری خود را در تمامی عرصه‌ها نسبت به غربی‌ها نشان دهد. در پی این سیاست، سوگندنامه‌ای تنظیم کرد که طبق آن بنا شد تا علم را در هر کجای دنیا که بود بیاموزند و در تقابل با آن برنیایند اما در ازای آن هر چه که از غرب آموختند را در فضای ژاپن و در جهت تحقق رویای ژاپنی اجرا کنند. اولین گامی که ژاپن برای ارتقا از وضع موجود و ترسیم وضع مطلوب گرفت، در عرصه فرهنگ و سینما بود. کمتر کسی از رده‌های سنی مختلف وجود دارد که با انیمه‌های ژاپنی مانوس نبوده یا آنها را ندیده باشد. همه آنچه که ژاپنی‌ها از آینده خود ترسیم می‌کردند و همه آنچه که وضع مطلوب ترسیم می‌شد را در انیمه‌هایشان نشان می‌دادند؛ از معروف‌ترین آنها که همواره بخشی از کودکی همه ما را به خود اختصاص داده و تبدیل به خاطره جمعی ما شد، انیمه فوتبالیست‌ها است. این انیمه در حوزه ایده حکمرانی ورزشی ژاپن مسیری را که او بنا به طی کردن آن داشت ترسیم کرده بود. فرهنگی که آنها در این انیمه در حوزه فوتبال پیگیری می‌کردند، برآمده از غلبه روح کار جمعی و گروهی بود که این کشور به‌عنوان رمز پیروزی در نظر گرفته بود. این کشور توانست از طریق انیمه‌ها و به‌کارگیری از صنعت سینما، فرهنگ کار جمعی و کار تیمی را پی‌ریزی کرده و از طریق انیمه فوتبالیست‌ها ایده حکمرانی ورزشی خود را به جهان معرفی کند. حالا همه آنچه در انیمه‌ها و در رویای سوباسا می‌دیدیم بازیکنان تیم ژاپن در زمین چمن استادیوم‌های مطرح جهان به نمایش گذاشته‌اند. ژاپن در جام جهانی 2022 آلمان را برده و اس‍پانیا را شکست داده و توانسته هویت تازه‌ای از فوتبال ملی برای خودش دست و پا کند. شب گذشته نیز بازیکنان این کشور با نمایشی کاملا ژاپنی و تاکتیک‌پذیر ژرمن‌ها را در خانه‌شان تحقیر کردند. در بازی دیشب کوبو بازیکن رئال سوسیداد در دقیقه 80 وارد بازی شد و همین موضوع نشان می‌دهد فرقی نمی‌کند شما چه کسی و در چه تیمی بازی می‌کنید؛ باید به روح ژاپنی احترام بگذارید.
برای قهرمانی باید ژاپنی بازی کنی!

 موتور توسعه و پیشرفت ژاپنی همواره پی برتری‌جویی در همه عرصه‌های مختلف صنعتی، ورزشی سیاسی و حتی فرهنگی بوده است. آنها اگرچه برای برای پیشرفت و واردات دانش به غرب نگاه کردند اما در بسیاری از موارد توانستند پیشی بگیرند. سال‌ها ژاپنی‌ها از سرمربی‌های غیر‌بومی استفاده می‌کردند که زیکو شاید تصویر واضح‌تری در ذهن ما باشد. اما رفت و آمد مربیان خارجی و همچنین نسل ستارگانی که در تیم‌های مختلف اروپایی توپ می‌زدند دانش فوتبال را در این کشور بومی کرده است به‌گونه‌ای که این روزها بردهای سامورایی‌ها همگی دستپخت هاجیمه موریاسو سرمربی ژاپنی این کشور است. آنچه عیان به نظر می‌رسد، رشد و پیشرفت چشمگیر ورزش این کشور در عرصه جهانی با پیگیری سیاست‌های ورزشی دقیق و هوشمندانه است. آنها همیشه رقیب سنتی ما در ورزش‌های تیمی مانند فوتبال، والیبال و فوتسال بوده‌اند. ما بارها وقتی حتی از سد دیوار چین گذاشته‌ایم، گرفتار تاکتیک ژاپنی‌ها شده‌ایم و یکی از ژاپنی‌ترین گل‌های تاریخ فوتبال را در جام جهانی گذشته از این کشور خوردیم و باز هم رویای قهرمانی را به سال‌های بعد موکول کردیم. این در حالی است که شاید تیم ملی فوتبال ایران ستاره‌های پرفروغ‌تری‌ نسبت به این کشور در ترکیب خود داشته است. اما گویا دانشی که ژاپنی‌ها در عرصه‌های مختلف علمی، ورزشی و فرهنگی به کشور خود وارد کردند حسابی ژاپنیزه شده طوری که بردن تیم‌های بزرگ برای این کشور دارد به یک روتین فوتبالی تبدیل می‌شود و اغراق نیست اگر بگوییم حالا سقف رویاهای کودکان ژاپنی را از آسیا به سمت سکوهای جهانی سوق داده است.
انیمه‌‌ها و مانگاهای ژاپنی، اولین ابزار تقویت قدرت نرم

 از لوازم اصلاح چهره مخدوش شده و افزودن بر گسترده قدرت نرم یک کشور بهره‌گیری از ابزارهای متعدد فرهنگی و اجتماعی است، یکی از ابزارهایی که ژاپن از آن استفاده کرد، انیمه‌ها و مانگاهایشان بود. عابدینی در رابطه با استفاده ژاپن از این صنعت درخصوص حکمرانی ورزشی‌اش گفت: «بخش جدی از صنعت انیمه و مانگاهای ژاپن متعلق به ورزش است. مثلا یکی از معروف‌ترین انیمه‌های ژاپن در ایران و در خیلی از کشورهای دیگر «فوتیالیست‌ها» یا «هایکی او» است که درباره تیم والیبال است که در آن هم مانند فوتبالیست‌ها نوجوان حضور دارند و نکته جالب اینکه در خود ژاپن هم این انیمه‌ها خودش خیلی پرطرفدار است. نکته بعدی این است که خود منابع ژاپنی خیلی تاثیر داشته که کودکان و نوجوانان ژاپنی از همان سن کم به ورزش علاقه‌مند شوند و ورزش حرفه‌ای کرده و به‌سمت این بازی‌ها بروند. شما در سال‌های اخیر می‌بینید که ژاپن در ورزش خیلی پیشرفت کرده و خود منابع ژاپنی اعلام کردند این انیمه‌ها در تربیت نسل جدید خیلی تاثیر داشته است.»
برای خواندن متن کامل گزارش اینجا را بخوانید.