اول منافع سرمایه‌داران، بعد ایمنی!

زینب مرزوقی، خبرنگار گروه جامعه: خیلی‌هایمان برای آوردن مثال و بازگو کردن یک کار سخت، مثال کار در معدن را به میان می‌آوریم. اما درواقع بسیاری از ما، از نزدیک سختی کار معدن را ندیده‌‌‌ایم. حتی من هم. کار در هوای خفه، پر از ذرات معلق زغال‌سنگ، گوگرد یا گازهای دیگر تنفس در چنین هوایی و کار کردن در چنین موقعیتی از پس از همه برنمی‌آید. راستش اصل سوژه، سختی کار در معدن نیست. سوژه موقعیتی است که تقریبا گاه و بی‌گاه و هرچند وقت یک‌بار، رسانه‌ها و اذهان عمومی را به سمت معدن، معدن کاران و کارگران معدن سوق می‌دهد و بعد هم فراموش شدن آن اتفاق تا ماه بعد یا سال بعد و تکرار چنین حادثه‌ای. یعنی ریزش معدن، محبوس ماندن و مرگ کارگران معدن. 12 شهریور ماه حوالی شب بود که خبر ریزش یک معدن در طزره دامغان در رسانه‌ها منتشر شد و 6 کارگر در معدن محبوس شدند. در ابتدای انتشار خبر وضعیت دسترسی به کارگران مشخص نبود و ورودی معدن نیز بسته شده بود. تا اینکه کم کم خبر رسید که هر 6 کارگر محبوس در معدن درگذشته‌اند.

آن‌گونه که کارگران در گفت‌وگو با رسانه‌ها روایت می‌کنند، ظاهرا گاز به‌وسیله کیسه‌ای (لوله از جنس گونی‌های پلاستیکی) از داخل معدن در زمان کار کردن کارگران با پیکور به بیرون منتقل می‌شود. این گاز در آن شب، در هوای داخل تونل باقی مانده و با انباشت گاز و جرقه ناشی از فعالیت پیکور، انفجار در معدن رخ‌ داده است. دو نفر راننده لوکوموتیو که پایین در حال بار زدن زغال بوده و یک کارگر پای «بونکر» زیر کارگاه استخراج و سه نفر کارگر استخراج این معدن زیر آوار ماندند. درنهایت هم پیکر بی‌جان 6 کارگر محبوس در این معدن ساعت 5 صبح 13 شهریور پیدا شد. این اولین حادثه از ریزش معدن و محبوس ماندن کارگران در زیر آوار در چند سال گذشته نیست. ریزش معدن کرومیت ارزوئیه در استان کرمان در تاریخ 5 تیر 1402، ریزش بخش‌هایی از سقف تونل معدن زغال‌سنگ در دی ماه 1401، ریزش معدن پابدانا. دوشنبه ۹ آبان 1401 حوالی ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه شب هم بر اثر ریزش سقف در تونل شماره ۱۲-۱۴ معدن زغال‌سنگ پابدانا از معادن زغال‌سنگ کرمان، پنج کارگر دچار حادثه شدند. شمار جان‌باختگان این حادثه دو نفر و شمار مجروحان نیز دو نفر اعلام شد. حادثه‌‌ آن ماه 1401 در کارگاه ۱۲-۱۴ معدن زغال‌سنگ «پابدانا»، از معادن زغال‌سنگ کرمان در شهرستان کوهبنان درحالی رخ داد که حدود چهار کارگر در عمق تونل مشغول کار استخراج بوده‌اند. دو کارگر توانسته‌اند به موقع از زیر آوار فرار کنند درحالی که دچار مجروحیت شدند اما دو کارگر زیر بار سنگین ریزش تونل گیر افتادند. عملیات امداد و نجات تا ساعت سه بعد از نیمه‌شب ادامه یافت تا درنهایت پیکر بی‌جانِ دو معدنچی از زیر خاک بیرون کشیده شد. همچنین پیش از این نیز در تاریخ یکم شهریور ماه سال گذشته، یک حادثه مشابه دیگر در کارگاه ۷۲/۲۳ معدن زغال‌سنگ «هشونی» از معادن زغال‌سنگ کرمان در شهرستان کوهبنان رخ داد که حدود 66 کارگر در عمق تونل، حین کار تعمیرات بر اثر شکستگی سقف دچار حادثه شدند. در این آوار، درنهایت یک کارگر معدنچی جان خود را از دست داد. درگذشت دو کارگر در آبان ماه 1401 ریزش معدن زغال‌سنگ پرورده شرقی در خرداد 1401 و درگذشت دو کارگر، ریزش معدن در خراسان رضوی در مرداد ماه 1401، ریزش معدن در منطقه چیل‌آباد و محبوس ماندن دو کارگر هم از دیگر حوادث مربوط به ریزش معدن در سال گذشته هستند. اما تلخ‌ترین تمام این‌ ریزش‌ها به ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ بازمی‌گردد. جایی که ۴۳ معدنچی جان باختند و درنهایت از سوی دادگستری استان گلستان مشخص شد که مقصر حادثه کارفرما بوده است. تمام اینها مرور‌ کلی و کوتاهی بود از حوادث ریزش معدن در امسال و سال گذشته. مروری بر از دست دادن جان‌هایی که کار و تلاش برای درآوردن نانِ حلال با شرایط سخت را پذیرفته بودند.  معدن طزره نیز سرآمد تمام این حکایت‌های تلخ از ریزش است و این اولین باری نیست که معدن زغال‌سنگ طزره دامغان جان کارگران را می‌گیرد.

برای خواندن متن کامل گزارش اینجا را بخوانید.