ندا اظهری، مترجم: با ورود دانشگاه‌ها به نسل چهارم و فاصله گرفتن از آموزش و پژوهش صرف، دانشگاه‌ها اصلاحاتی را در دستور‌کار خود قرار داده‌اند. با توجه به نیازی که جوامع مختلف به نیروی کار متخصص در رشته‌های مختلف دارند و از سویی کافی نبودن آموزش‌های دانشگاهی برای ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار، باعث شده دانشگاه‌ها به‌سمت و سویی حرکت کنند که بتوانند فارغ‌التحصیلان آماده به کار را به جامعه تحول دهند تا بتوانند بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه یا حتی در دوران تحصیل در حرفه‌ای مشغول به کار شده و کسب درآمد کنند. به‌عبارتی تغییر در چگونگی آموزش‌های دانشگاهی به‌ویژه در سال‌های اخیر با رویکردی جدی مواجه شده و دانشگاه‌ها ایده‌های متفاوتی را برای کاربردی‌تر شدن رشته‌های دانشگاهی درپیش گرفته‌اند. در ایران چند سالی است که دانشگاه آزاد طرح «پویش» را راه‌اندازی کرده است که درواقع، اشتغال همزمان با تحصیل است. در این طرح دانشجویان متقاضی پس از معرفی به ارگان و نهاد موردنظر گزینش شده و می‌توانند 4 تا 8 واحد تحت عنوان کارآموزشی پویشی در صنعت بگذرانند. هر دو واحد حدود 240 ساعت کارآموزی محسوب می‌شود. در این طرح کارآموزی، ارگان یا نهادی که دانشجو در آن به اشتغال می‌پردازد کمک‌هزینه تحصیل دانشجو را پرداخت و به حساب شهریه او واریز می‌کند. در طرح جدید دیگری که امسال در دفترچه‌های کنکور منظور شده، بورسیه صنعتی است که این امکان فراهم شده تا نخبگان برتر کنکور در بخش‌های صنعتی مشغول به کار شوند. امسال قرار است به‌طور تقریبی 2000 نفر از این طریق جذب شوند که بیشترین تعداد دانشجو به ترتیب متعلق به رشته‌های علوم ریاضی و فنی، علوم انسانی و علوم تجربی است. در این طرح دانشجویان متقاضی و برتر توسط شرکت یا واحد اقتصادی مصاحبه و گزینش می‌شوند و پس از تایید به سازمان سنجش معرفی و در شرکت‌ها مشغول به کار می‌شوند. شرکت در قبال کار دانشجویان فضا را برای مهارت‌آموزی فراهم کرده و ماهانه مبلغی را به‌عنوان حق‌الزحمه پرداخت می‌کنند. انگلیس به‌تازگی طرح تقریبا مشابهی را موسوم به «مدرک کارآموزی» در سطح دانشگاهی فراهم کرده است که از برخی جهت‌ها شباهت‌های بسیار زیادی به طرح دانشگاه‌های داخلی دارد.

دوره کارآموزی چگونه دوره‌ای است؟

به گزارش universityworldnews، انگلیس در آستانه انقلاب در آموزش عالی قرار گرفته است. در این طرح تحول‌آفرین قرار است دوره‌های کارآموزی در کنار تحصیلات دانشگاهی قرار گیرد و دانشجویان این فرصت را در اختیار داشته باشند که در کنار تحصیلات دانشگاهی دوره‌های کارآموزی را هم پشت‌سر بگذرانند. آنها حدود 80 درصد از زمان خود را صرف کار و 20 درصد باقی‌مانده را به تحصیل در دانشگاه می‌گذرانند. درواقع دانشجویان متقاضی برای ورود به دانشگاه فرصت بی‌نظیری را برای تجربه کار همزمان با تحصیل کسب می‌کنند. این دوره کارآموزی اغلب افراد 18 تا 19‌ساله را مورد هدف قرار می‌دهد که به‌دنبال مسیری منحصربه‌فرد و جایگزین برای ورود به آموزش عالی هستند. این دوره، ترکیبی از کار تمام‌وقت برای یک شرکت مرتبط با صنعت و تحصیل پاره‌وقت در دانشگاه است. مدرک کارآموزی تنها در دانشگاه‌های انگلیس و ولز ارائه می‌شود و در دانشگاه‌های اسکاتلند هم با نام متفاوت «دوره‌های کارآموزی فارغ‌التحصیلان» برگزار می‌شود. ایرلند شمالی هم سطح بالاتری از کارآموزی را ارائه می‌دهد و دانشجویان تا سطوح بالاتر معادل مدرک فوق‌لیسانس با این دوره همراه می‌شوند. دانشجویان در این دوره، بین 3 تا 6 سال تجربه کار حرفه‌ای را پشت‌سر می‌گذارند و در‌عین‌حال حقوق هم دریافت می‌کنند. در این دوره‌های کارآموزی مباحث حرفه‌ای چون مهندسی، مراقبت بهداشتی، راه‌حل‌های فناوری و دیجیتال و مدیریت ساخت‌وساز به دانشجویان آموزش داده می‌شود. نکته‌ای که در گذراندن دوره‌های کارآموزی باید مدنظر قرار داد این است که دانشجویانی که پیش‌تر در یک رشته دانشگاهی تحصیل کرده و مدرک آن رشته را هم در اختیار دارند، نمی‌توانند برای همان رشته درخواست دوره کارآموزی دهند بلکه باید مهارت جدیدی را آموزش ببینند.

دوره کارآموزی با حقوق و تحصیل رایگان

اشتغال در این دوره کارآموزی حداقل 30 ساعت در هفته و 30 هفته در طول یک سال را شامل می‌شود. بسته به کارفرمای هر کارآموز، دانشجویان چهار روز در هفته را کار کرده و روز پنجم را به درس خواندن اختصاص می‌دهند. به‌عبارتی دوره کارآموزی یک اشتغال تمام‌وقت است و با این اوصاف فرد از مزایای کسب مدرک و تجربه حین کار در یک محیط حرفه‌ای بهره‌مند خواهند شد. آنها به‌دلیل تمام‌وقت بودن کاری که انجام می‌دهند، حقوق هم دریافت می‌کنند و این به خودی خود می‌تواند ‌انگیزه فعالیت را در این دوره برای دانشجویان افزایش دهد. میزان دریافتی دانشجویان دوره کارآموزی بسته به کارفرما متفاوت است به‌طوری‌که این مبلغ بین 16 هزار تا 22 هزار پوند در نوسان است. بودجه‌های اختصاص‌یافته به دوره‌های کارآموزی از سوی دولت و کارفرما تامین می‌شود و دانشجویانی که دوره‌های کارآموزی را در بخش صنعتی می‌گذرانند شهریه دانشگاه را پرداخت نمی‌کنند به‌طوری‌که دولت دو‌سوم هزینه‌ها و شهریه‌های این گروه از دانشجویان را تا سقف 18 هزار پوند پرداخت کرده و مابقی مبلغ از سوی کارفرما پرداخت می‌شود. درواقع دانشجویانی که وارد این دوره می‌شوند، نه‌تنها در یک کار به‌صورت حرفه‌ای مشغول به‌کار می‌شوند، بلکه ملزم به پرداخت شهریه نیز نبوده و در انتهای تحصیل، مدرکی رایگان هم دریافت می‌کنند. با اتمام دوره کارآموزی، دانشجویان تحت ارزیابی پایانی قرار می‌گیرند. این آزمون، توانایی دانشجویان را برای انجام کاری که در آن کارآموزی کرده‌اند، مورد ارزیابی قرار داده و تعیین می‌کند که آیا مهارت‌ها و دانش‌هایی که از ابتدا در قالب این طرح آموزش داده‌اند، کسب کرده یا خیر.

دوره کارآموزی یا دانشگاه؟

تحصیل در دانشگاه و گذراندن دوره‌های کارآموزی، هر کدام مزیت‌های خود را دارند و هر کدام برای اشتغال در آینده فارغ‌التحصیلان می‌تواند موثر واقع شود. باوجود این برخی بر این باورند با توجه به اینکه دانشجویان حین تحصیل قادر به کار کردن و کسب درآمد هستند، دوره‌های مدرک کارآموزی بر تحصیل صرف دانشگاهی ارجحیت دارد. بنابراین افراد در زمان فارغ‌التحصیلی، مهارت‌های صنعتی مختلفی دارند که کارفرمایان با چنگ و دندان به‌دنبال به خدمت‌گیری چنین فارغ‌التحصیلان بامهارتی هستند. اما اغلب دانشجویانی که تنها به‌دنبال تحصیلات دانشگاهی هستند، به اندازه کافی برای ورود به بازار کار تربیت نشده و آموزش نمی‌بینند درنتیجه بعد از فارغ‌التحصیل شدن، خیلی برای به خدمت گرفته شدن توسط کارفرمایان به کار گرفته نمی‌شوند و فعالیت آنها در صنعت کارآمد نخواهد بود. به‌رغم تمام مزیت‌هایی که دوره‌های کارآموزی در دانشگاه‌ها دارند، اما موانعی هم بر سر راه داوطلبان وجود دارد که از آن جمله می‌توان به نبود کارفرمایان کافی در محیط‌های کاری و کارآموزی و کمبود شدید مکان‌هایی برای برگزاری دوره‌های کارآموزی به‌منظور برآوردن تقاضا اشاره کرد.

کدام دانشگاه‌ها دوره کارآموزی برگزار می‌کنند؟

شماری از دانشگاه‌های انگلیس با همکاری خوبی که با کارفرمایان در صنایع مختلف برقرار کرده‌اند، فرصت مهارت‌آموزی و کارآموزی را برای دانشجویان و داوطلبان فراهم کرده‌اند و در‌ عین ‌حالی که مدت زمان بیشتری تا تکمیل دروس دانشگاهی زمان می‌برد، اما آنها این فرصت را پیدا می‌کنند که در کنار تحصیلات دانشگاهی به کار حرفه‌ای بپردازند و در کنار تحصیل موارد ارزشمندی را بیاموزند. دوره کارآموزی از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که در آن، تجربه دانشگاه پاره‌وقت به‌طور سنتی با تجربه کار در دوره‌های دانشگاه ادغام شده است.

دانشگاه آکسفورد: دانشگاه آکسفورد با توجه به اینکه یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دنیا و انگلیس به‌شمار می‌رود، فرصت گذراندن دوره‌های کارآموزی را برای داوطلبان ارائه می‌دهد. این فرصت کارآموزی در صنایع مختلفی چون کسب‌وکار، حقوق و مهندسی این دانشگاه قابل دسترسی است. دوره‌های کارآموزی این دانشگاه چهار‌ساله است و دانشجویان پس از آن موفق به دریافت مدرک کارشناسی یا ارشد از دانشگاه آکسفورد خواهند شد.

دانشگاه لیدز: دانشگاه لیدز یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های انگلیس است که دوره‌های کارآموزی را طی چهار سال با تحصیل روزانه و کار در پردیس دانشگاهی در طول ترم ارائه می‌دهد. دانشجویان متقاضی برای این دوره باید حداقل 18‌ سال سن داشته باشند.

دانشگاه BPP: دانشگاه BPP پنجمین دانشگاه برتر انگلیس برای دانشجویان کارشناسی‌ارشد در زمینه مشاغل با مهارت بالاست. این دانشگاه از دانشگاه‌های برتر در زمینه حقوق با بیش از 30 سال تجربه در ارائه مدرک حقوق حرفه‌ای به‌شمار می‌رود. این دانشگاه در‌حال‌حاضر در رشته‌های امور مالی، حقوق، مدیریت ساخت‌وساز، مدیریت کسب‌وکار، بازاریابی رسانه‌های دیجیتال، علوم داده و حمایت ‌آی‌تی، دوره‌های کارآموزی را ارائه می‌دهد.

دانشگاه ساوتهمپتون: این دانشگاه دوره‌های کارآموزی را در رشته‌های کسب‌وکار، مهندسی، حقوق و بازاریابی دیجیتال، حسابداری و امورمالی ارائه می‌دهد. دانشجویان متقاضی باید دست‌کم 18‌ساله باشند.

دانشگاه کویین‌مری ‌لندن: این دانشگاه در رشته‌های کسب‌وکار، حقوق، سلامت، مراقبت اجتماعی، رسانه دیجیتال و بازاریابی، حسابداری و امور مالی دوره کارآموزی ارائه می‌دهد. دانشجویان متقاضی از 16سالگی می‌توانند وارد دانشگاه شوند.

دانشگاه بیرمنگهام: این دانشگاه هم دوره کارآموزی را در رشته‌های کسب‌وکار، مهندسی و حقوق ارائه می‌کند. این دانشگاه با بیش از 190 شرکت مشارکت می‌کند. دانشجویان از 16 سال به بالا می‌توانند وارد این دوره‌ها شوند.

دانشگاه کمبریج: این دانشگاه از دیگر دانشگاه‌های معتبر انگلیس است که ارائه‌کننده دوره‌های کارآموزی به‌شمار می‌رود. دانشگاه کمبریج صنعت خدمات مالی بزرگی در اختیار دارد و دانشجویان می‌توانند در عین تحصیل، به‌عنوان کارمند پاره‌وقت در این مرکز مشغول به کار شوند. این دانشگاه همچنین به دانشجویانی که دوره کارآموزی خود را به اتمام رسانده‌اند، دوره‌های کارآموزی تابستانه عرضه می‌کند. البته دانشگاه‌های ارائه‌کننده دوره‌های کارآموزی در انگلیس تنها به این دانشگاه‌ها محدود نمی‌شود و بسیاری از مراکز دانشگاهی انگلیس این دوره‌ها را ارائه می‌کنند.

به گزارش universityworldnews، آنچه روشن است این است که تقاضا برای گذراندن دوره‌های کارآموزی در انگلیس با رشد چشمگیری همراه است و با این رشدی که به جلو حرکت می‌کند، پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک با چالش جدیدی یعنی ظرفیت لازم برای جذب دانشجو در این دوره‌ها مواجه خواهد شد. در‌حال‌حاضر بسیاری از دانشگاه‌های انگلیس با کمبود فضا برای آموزش‌های کاربردی و برآوردن نیاز این کشور مواجهند. تکه گمشده این پازل، کارفرمایان هستند به‌طوری‌که دوره‌های کارآموزی جزء مشاغل ضروری به‌شمار می‌روند و هیچ‌کدام از دانشجویان نمی‌توانند بدون حضور کارفرمایان به مهارت‌آموزی خود ادامه دهند. از این رو، دولت باید تلاش کند تا کارفرمایان درک بهتری از دوره‌های کارآموزی پیدا کرده و همچنین مالیات کارآموزی را به‌منظور حمایت بیشتر از مشاغل کوچک و متوسط تعدیل کنند.

صنایعی که دوره‌های کارآموزی ارائه می‌دهند

معمولا فارغ‌التحصیلانی موفق هستند که پیش از ورود به بازار کار با چشمانی باز و با دقت بالا، شرایط پیش‌رو را ارزیابی کرده و با نیازسنجی‌هایی که انجام می‌دهند، بتوانند برای وارد شدن به محیط‌های کاری تجربه و مهارت کافی را کسب کنند. اما در این میان اگر افراد قصد داشته باشند به‌عنوان روانپزشک، روان درمانگر، جراح، فناور حوزه نانو و بسیاری از حرفه‌های دیگر مشغول به کار شوند، باید وارد دانشگاه شده و دانش موردنیاز برای این مشاغل را کسب کنند. در این میان تحصیل در دانشگاه هزینه بالایی را در پی دارد و به‌طور متوسط یک دانشجو برای تحصیل در یک دانشگاه سالانه باید شهریه‌ای معادل 9 هزار و 250 پوند را پرداخت کنند که درنهایت دانشجو با هزاران پوند بدهی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود. اما از سوی دیگر شرکت کردن در دوره‌های کارآموزی، علاوه‌بر تجربه کاری ارزشمندی که در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد، فرد می‌تواند مدرک دانشگاهی آن رشته را هم اخذ کرده و دستمزد ماهیانه هم دریافت کند و هزاران پوند در هزینه‌های دانشگاهی صرفه‌جویی کند. صنایع مختلفی در انگلیس هستند که دوره‌های کارآموزی را در اختیار داوطلبان قرار می‌دهند مانند مهندسی هوافضا (شرکت ایرباس)، مهندسی خودرو (گروه BMW/ رولز رویس)، کسب‌وکار و مدیریت، ساخت‌وساز، دیجیتال، مهندسی و تولید، امور مالی، حقوق، هسته‌ای و نقشه‌برداری و...