دانشگاه‌های آینده در مسیر انقلاب پلتفرمی

محسن محمودزاده- احمد صادقیان، دفتر آینده‌پژوهی و سیاستگذاری راهبردی هیات‌موسس دانشگاه آزاد: پلتفرم‌ها پدیده‌های نوظهور عصر اینترنت هستند که با سرعت شگفت‌انگیزی در حال نفوذ و گسترش در تمام ابعاد زندگی بشر امروزی هستند. فارغ از اینکه شما چه کسی هستید و چه شغلی دارید این احتمال وجود دارد که پلتفرم‌ها از خیلی پیشتر زندگی شما را به‌عنوان کارمند، رهبر کسب‌وکار، متخصص مصرف‌کننده یا شهروند تغییر داده یا حتی در حال ایجاد تغییرات بزرگ‌تری در زندگی روزمره شما در طی سال‌های آتی باشند. طی دو دهه اخیر شرکت‌های بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فناوری در حال دگرگون کردن دنیا هستند. معلم یا وکیل، عکاس یا دانشمند، لوله‌کش یا تایپیست در هر حرفه‌ای که فعالیت دارید شانس زیادی وجود دارد که یک پلتفرم، شغل شما را دگرگون کند. به عبارت دیگر موقعیت‌های فراوان ایجاد کند یا در مواردی چالش‌های جدید تولید کند. 

 پلتفرم کسب‌وکاری است که بر قابلیت ایجاد تعاملات ارزش‌آفرین بین مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان استوار است. پلتفرم، یک زیرساخت باز و مشارکتی برای این تعاملات فراهم کرده و شرایط مدیریت آن را تبیین می‌کند. هدف نهایی پلتفرم ایجاد رقابت بین کاربران، تحصیل تبادل کالا و خدمات اجتماعی به‌منظور توانمندسازی تمامی شرکت‌کنندگان در زمینه ایجاد ارزش است. پلتفرم‌ها به دنبال حذف واسطه‌ها هستند. بدین ترتیب پلتفرم‌ها با ارائه منابع جدید چشم‌انداز رقبای سنتی را متحول می‌کنند.

پلتفرم‌ها سیستم‌های پیچیده و چندوجهی هستند که باید شبکه‌های بزرگی از کاربران را که هر یک نقش‌های گوناگونی دارند و به روش‌های متعددی با یکدیگر تعامل دارند پشتیبانی می‌کنند. یک پلتفرم دقیقا چه کاری انجام می‌دهد و چگونه عمل می‌کند؟ تمامی مبادلات پلتفرمی با تبادل اطلاعات آغاز می‌شود. بنابراین پلتفرم باید به‌گونه‌ای طراحی شود که تبادل اطلاعات را ساده‌تر کند. مرحله بعد تبادل کالا یا خدمات می‌باشد که ممکن است از طریق پلتفرم یا به صورت خدمات خارج از پلتفرم انجام شود. مرحله بعد تبادل واحد پول است که معمولا با یکی از اشکال واحد پول پرداخت می‌شود. بنابراین هدف یک پلتفرم جمع کردن تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و درگیر کردن آنها در سه نوع تبادل است؛ تبادل اطلاعات کالا، خدمات و واحد پول. از این رو برای انجام این منظور، پلتفرم‌ها زیرساخت‌ها، ابزارها و قوانین معینی را به وجود می‌آورند.

شاید آموزش اولین نمونه از یک صنعت مهم باشد که برای تحول پلتفرمی آماده است. میلیون‌ها خانواده وجود دارد که هرسال مجبورند با این سیستم غیرنظام‌مند سر و کار داشته باشند و تعجبی ندارد که بیشتر آنها عصبانی و مردد باشند که آیا مدرسه مناسبی را برای فرزندان‌شان پیدا کرده‌اند یا خیر. همان‌طور که کسب‌وکارهایی مانند اسکیل شیر، یودمی، کورسرا، ای.دی.ایکس، خان آکادمی و دیگران نشان می‌دهند، عامل محرکه برای ساخت پلتفرم‌های آموزشی کاملا به حرکت افتاده است. تعدادی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های دنیا که مصمم هستند از نامرتبط یا منسوخ شدن خود توسط شرکت‌های پلتفرمی تازه‌کار جلو‌گیری کنند تلاش می‌کنند خود را در این انقلاب آموزشی در جایگاه پیشرو قرار دهند. موسساتی مانند هاروارد، پرینستون، استنفورد و بسیاری دیگر، نسخه آنلاین بعضی از معروف‌ترین کلاس‌های خود را به صورت «کلاس‌های آزاد برخط انبوه» (MOOCs) ارائه می‌دهند؛ کوچ فعالیت‌های آموزشی به دنیای پلتفرم به حدی پراهمیت و قدرتمند است که احتمالا آموزش را به روش‌هایی تغییر می‌دهد که فراتر از توسعه دسترسی به آموزش است. مانند جدایی کالاها و خدمات که پیش از این به‌عنوان یک واحد، توسط کالج‌ها و دانشگاه‌ها فروخته می‌شد. در سال‌های آتی گسترش و شهرت رو به رشد فضاهای آموزشی و یادگیری گسترده‌ای بر سیستم مدارس دولتی، مدارس خصوصی و دانشگاه‌های سنتی خواهد داشت.

برای خواندن متن کامل گزارش  اینجا را بخوانید.