آینده خطرناک منطقه با «پان‌ترکسیم»

فرهیختگان: با شکست گروه‌های اخوانی در منطقه ترکیه شکست نخورده، بلکه یکی از ابزارهای این کشور فرسوده شده و به کناری گذارده شده است. اردوغان حالا قصد دارد با ابزار سوهان‌کشیده‌شده دیگری به جان منطقه بیفتند؛ «پان‌ترکیسم». بر همین اساس گفته می‌شود هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در جریان سفر اخیر خود به عراق در دیدار با سران ترکمان عراق به آنها قول داده است، می‌کوشد در رایزنی با سطوح مختلف دولتی عراق رضایت آنها برای اعطای نقش‌های بیشتر به این قومیت را کسب کند. به گزارش تسنیم، فیدان در دیدار با جبهه ترکمان‌ها در سفارت ترکیه در بغداد و نیز در اربیل به آنها گفته طی سال‌های گذشته به‌صورت سازماندهی‌شده به بغداد فشار آورده تا حضور این طیف در حاکمیت را تقویت کند و به این فشارها ادامه خواهد داد. فیدان همچنین در دیدار با فالح فیاض، رئیس حشد شعبی از او خواسته که برای بخش‌های ترکمان‌نشین، شاخه «حشد ترکمانی» را تاسیس کند تا این شاخه از منافع ترکمان‌های بومی حفاظت کند. وزیر خارجه ترکیه در دیدار با هادی العامری، رهبر ائتلاف فتح نیز از او خواسته از ترکمان‌های عراقی حمایت کند تا تعدادی از آنها از طریق این ائتلاف به پارلمان راه پیدا کنند.
تغییر فاز ترکیه در غرب آسیا به دلیل رویکرد مخرب‌تر گذشته این کشور که به درگیری‌های مذهبی دامن زد، می‌تواند باعث ایجاد خطای دید شده و سیاست جدید این کشور در ابتدای امر مناسب به نظر ‌آید. با این وجود این رویکرد نیز همانند گذشته مخرب است و می‌تواند منطقه را به درگیری‌های بیشتری سوق دهد.

ترکیه در بسیاری از مسائل و حوزه‌های نفوذ خود میراث‌دار امپراتوری عثمانی است. این امپراتوری پس از بروز شورش در سرزمین‌های عربی و از دست رفتن سرزمین‌های اروپایی شاهد شکل‌گیری ایده‌های ملی‌گرایانه‌ای شد که معتقد بودند «باب عالی» باید به جای حکومت و اتکا به اقوام غیرترک، گامی به سوی تصرف سرزمین‌های ترک بردارد؛ سرزمین‌هایی که بیشتر تحت تسلط روسیه بودند تا عثمانی. برهمین اساس عثمانی با هدایت ترکان جوان، طی جنگ جهانی اول تلاش کرد سرزمین‌های ترک‌نشین قفقاز و حول آن را به تصرف درآورده و از طریق دریای خزر به سرزمین‌های ترک‌نشین آسیای‌میانه، سیبری و سین‌کیانگ دست یابد. ترکیه اردوغان اما ترکیبی تمام‌عیار از کل دوران عثمانی بود. به عبارتی دیگر وی به‌طور همزمان سیاست ابتدایی و موخر این امپراتوری را پیگیری می‌کرد. او با تشکیل سازمان کشورهای ترک در سرزمین‌های ترک‌نشین با ملی‌گرایی به پیش می‌رفت و در سرزمین‌های عربی و اسلامی با دیدگاه‌های اسلامی مانند «اخوان‌المسلمین». با این وجود همانند عثمانی، اردوغان نیز در محیط عربی و اسلامی نهایتا با شکست روبه‌رو شد؛ هرچند بسیار زودتر از اسلاف خود. این شکست کلی در منطقه در درون خود پیروزی‌هایی جزئی داشت که اردوغان را به سمت‌و‌سویی جدید در منطقه سوق دادند. علی‌رغم شکست در محیط عربی ترکیه در مناطقی که تحت‌تاثیر جمعیت‌های ترک بودند موفقیت‌هایی کسب کرد. به‌طور ویژه در لیبی و نیمه غربی آن. گفته می‌شود از جمعیت شش میلیونی لیبی یک‌چهارم آنها فرزندان سربازان و دولتمردان عثمانی هستند که در گذشته ساکن این منطقه شده بودند. ترکیه در سوریه و عراق نیز به‌نوعی نتایج مثبتی در این خصوص یافت. آشکار شدن این نتایج برای ترکیه در منطقه با یک تحول درونی این کشور تشدید شدند. اردوغان به دلیل کاهش آرا و توانمندتر شدن مخالفان مجبور شد با دولت باغچه‌لی، رهبر حزب راستگرای افرطی حرکت ملی ائتلاف کند؛ فردی که اهدای یک نقشه توسط وی به اردوغان در سال 2021 که در آن نواحی مختلفی از چین، روسیه و ایران جزئی از جهان ترک ترسیم شده بودند، جنجالی شد.

برای خواندن متن کامل گزارش  اینجا را بخوانید.