ایران به توسعه میادین نفتی برگشت

گروه سیاست: دیروز با حضور رئیس‌جمهور بهره‌برداری از طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و فرآیند تولید گاز از این فاز آغاز شد. با بهره‌برداری از این فاز ظرفیت تولید گاز این میدان تا حدود ۱۵ میلیون متر مکعب در روز افزایش می‌یابد و ظرفیت کل میدان به میزان ۵۶ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. این میدان گازی که بین ایران و قطر مشترک است، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است (فارغ از ظرفیت‌های نفتی این میدان) که حدود یک‌سوم از مساحت آن در آب‌های سرزمینی ایران و دوسوم دیگر در محدوده کشور قطر دارد. البته به دلیل شیب طبیعی منفی این میدان به سمت جنوب ایران به مقداری حدود ۱۵ درصد از منابع این میدان در دسترس ایران است.

وقتی دو کشور بر بزرگ‌ترین میدان گازی جهان مسلط باشند قطعا رقابت شدیدی بین این دو کشور در راستای برداشت از ظرفیت‌های این میدان شکل خواهد گرفت. اهمیت فاز ۱۱ این میدان آنجا مشخص می‌شود که بدانیم این فاز نزدیک‌ترین قطعه از میدان به مرزهای قطر است و با توجه به شیب طبیعی این میدان به سمت جنوب، فاز ۱۱ درصورت توسعه کامل و برداشت حداکثری از آن می‌تواند موثرترین فاز در راستای افزایش سهم ایران از این میدان باشد. با توجه به سیالیت منابع به سمت قطر، درصورت اینکه ایران از ظرفیت این فاز به درستی استفاده نکند، بخش قابل‌توجهی از منابع قابل برداشت توسط ما در اختیار قطر قرار خواهد گرفت. توسعه این فازها که حدود دو دهه معطل شرکت‌های خارجی مانده و درنهایت توسط متخصصان ایرانی به بهره‌برداری رسید یک گام بسیار مهم در راستای افزایش ظرفیت تولید گاز و میعانات گازی توسط ایران خواهد بود. آن هم در شرایطی که در سال‌های آینده با افت فشار قابل‌توجه در میدان‌های گازی فعلی خود مواجه خواهیم بود و اگر برای این معضل به‌درستی چاره‌اندیشی نشود و میدان‌های جایگزین به بهره‌برداری نرسند حتما با بحران‌های جدی در زمینه کمبود گاز در کشور مواجه خواهیم شد.

زمستان سال گذشته بود که قطع گاز در برخی مناطق شمال‌شرق کشور ازجمله تربت‌جام اتفاق افتاد. موضوعی که این سوال را ایجاد کرد که چرا احتمال کاهش دما و افزایش انرژی در این فصول سرد سال پیش‌بینی نشده بود تا با قطعی‌های اینچنینی مواجه نباشیم. نکته مهم اما اینجاست که این قطعی‌ها به‌خاطر ناترازی‌های گازی موجود در کشور اتفاق افتاده است اما تامین این ظرفیت کاری است که نیاز به تعریف پروژه با زمان‌بندی‌های مشخص دارد و یک پروسه زمان‌بر است. براین مبنا برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین مشکلاتی نیاز بود تا این اقدامات از چند سال قبل صورت می‌گرفت، اما به علت اینکه این اقدامات وتوسعه پروژه گازی اتفاق نیفتاد ما شاهد بروز قطعی گاز در زمستان سال گذشته بودیم. براین مبنا هر دولتی پروژه‌های چندساله تعریف می‌کند تا ناترازی‌های گازی ما تا حدودی جبران بشود. این اتفاق البته با سرعت کمتری در دولت سابق افتاد و اگرچه پروژه‌های نیمه‌کاره میدان گازی پارس جنوبی را که دولت دهم با پیشرفت 70درصدی تحویل داده بود تکمیل کرد، اما پروژه‌های تازه برای حل مشکل ناترازی‌های گازی در سال‌های بعد را تعریف و اجرایی نکرد. حال اما این سوال وجود دارد که آیا افتتاح پروژه فاز 11 پارس جنوبی که چند سال زودتر از حد انتظار تکمیل شد می‌تواند ناترازی‌های گازی کشور را جبران کند؟

برای خواندن متن کامل گزارش  اینجا  را بخوانید.