میراحمدرضا مشرف پژوهشگر حوزه بینالملل: درحالیکه هنوز تا برگزاری دور جدید انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا، بیش از یکسال زمان باقیمانده است (نوامبر 2024)؛ با شروع فرآیند رقابت میان نامزدهای اصلی احزاب جمهوریخواه و دموکرات از یکسو و آغاز رسیدگی به اتهامات متعدد ترامپ، رئیسجمهور پیشین و یکی از نامزدهای اصلی انتخابات آتی از سوی دیگر، تب و تاب انتخابات در این کشور نیز به نقطه اوج خود رسیده است. در این میان آنچه بیش از همه شرایط این دوره از انتخابات را نسبت به دورههای پیشین متمایز و البته پیچیده کرده؛ اوضاع نابسامان نامزدهای اصلی هر دو حزب و عدماعتماد اکثریت مردم به توانایی و قابلیت آنها برای اداره کشور است. با این حال اگر بازهم بایدن و ترامپ بهعنوان گزینههای نهایی هر دو حزب انتخاب شوند، این دوره از انتخابات ریاستجمهوری و به تبع آن آینده ایالاتمتحده با چه سرنوشتی مواجه خواهد شد؟ این پرسشی که در ماههای اخیر ذهن بسیاری از تحلیلگران سیاسی حوزه آمریکا را به خود مشغول کرده و هر یک میکوشند تا گمانهزنیهایی در این زمینه ارائه دهند. در این راستا نشریه معتبر «ویک» در شماره اخیر خود به موضوعی پرداخته است که آن را میتوان بهعنوان پیامد مستقیم رقابت احتمالی بایدن و ترامپ در انتخابات 2024 تلقی کرد. امکان خیزش و حضور قوی یک «حزب سوم» در انتخابات ریاستجمهوری 2024، همان موضوعی است که از سوی این نشریه مورد توجه قرار گرفته و آن را به بررسی تاریخچه و نقش حزب سوم در انتخاباتهای گذشته و در مرحله بعد، طرح احتمالاتی در مورد نقش حزب سوم در انتخابات آتی وا داشته است.
حزب سوم در نقش خرابکار انتخاباتی
در رایگیریهای ایالتی نوامبر گذشته بیش از 50 نفر در چهارچوب احزابی همچون اصلاحات، آزادیخواه، سوسیالیست، طرفداران قانون طبیعی و احزاب سبز حضور داشتند. اما بهرغم وجود این همه حزب سیاسی در آمریکا، از سال 1854 که حزب «ویگ» بر سر موضوع بردهداری از درون متلاشی شد، همه روسایجمهور ایالاتمتحده جمهوریخواه یا دموکرات بودهاند. با توجه به اینکه سیستم انتخاباتی الکترال کالج بر این بنیان گذاشته شده که همه چیز صرفا به برنده تعلق میگیرد، این موضوع بهشدت ماهیت دوقطبی عرصه سیاسی ایالاتمتحده را تقویت میکند. تمامی ایالتها بهجز دو ایالت «مین» و «نبراسکا»، مجموعه آرای خود را به یک نامزد واحد اعطا میکنند. این موضوع به میزان زیادی شانس نامزد حزب سوم در جمعآوری 270 رای الکترال مورد نیاز برای پیروزی را کاهش میدهد. درعینحال دموکراتها و جمهوریخواهان از امکانات دیگری همچون دسترسی به رایگیری خودکار، دستگاههای عظیم جذب کمکهای مالی و بهرهگیری از شهرت بالا برخوردار هستند. بر مبنای همین دلایل است که این دو حزب مسلط طی 100 سال گذشته، حداقل 94 درصد آرا را در همه انتخاباتها بهدست آوردهاند؛ هرچند چهار انتخابات از این امر مستثنی بودهاند. برخی اوقات مشارکتکنندگان فرعی که در خطوط حزب سوم کار میکنند، خواسته یا ناخواسته در نقش «اسپویلر» (کسی که خودش شانس پیروزی ندارد و شانس پیروزی دیگران را خراب میکند) یا همان «خرابکار» ظاهر شده و آرای کافی برای تغییر برنده انتخابات را کسب میکنند. از آنجا که تعداد دموکراتهایی که میگویند در سال 2024 درها را به سوی حزب سوم باز خواهند گذاشت بیش از جمهوریخواهان است، جو بایدن رئیسجمهور آمریکا بهطور خاص در برابر این خرابکاران آسیبپذیرتر نشان میدهد. «جولیان زلیزر» مورخ دانشگاه پرینستون و تحلیلگر سیاسی معتقد است نامزدهای حزب ثالث سابقه چندانی در برنده شدن ندارند، اما آنها میتوانند از تعداد انگشت شماری از رایدهندگان در چند ایالت بسیار محدود، به اندازه کافی رای کسب کنند تا تاثیری شگرف در نتیجه انتخابات بر جای بگذارند.
سوابق تاریخی حزب سوم در انتخابات آمریکا
از سال 1900 تاکنون تنها چهار نامزد حزب ثالث انتخابات ریاستجمهوری توانستهاند سهمی دورقمی از آرا داشته باشند و در این بین تنها یکی از آنها سابقه کسب رتبه دوم را دارد. تئو روزولت در سال 1908 و در جایگاه ریاستجمهوری، از وزیر جنگ خود ویلیام هاوارد تافت حمایت کرد، اما چهار سال بعد خود به رقابت با وی برخاست. روزولت در پاسخ به حرکت راستگرایانه تافت، حزب مترقی «بول موس» را تشکیل داد. بدین ترتیب در انتخابات سال 1912 روزولت 27 درصد آرا را کسب کرد و از تافت و دیگر رقیب سوسیالیستش پیشی گرفت. اما درنهایت تقسیم آرای جمهوریخواهان میان تافت و روزولت باعث شد تا وودرو ویلسون دموکرات با 42 درصد آرا بهراحتی برنده شود.اما آخرین کاندیدای حزب ثالث که توانست رایهای کالج الکترال را نصیب خود کند، «جورج والاس» جداییطلب بود که در سال 1968 آرای الکترال پنج ایالت جنوب عمیق [جنوب عمیق به شش ایالت کارولینای جنوبی، جورجیا، فلوریدا، آلاباما، میسوری و لوئیزیانا گفته میشود] را از آن خود کرد. در سال 1992 نیز «راس پروت» میلیاردر و بنیانگذار حزب اصلاحات، با کسب 19 درصد آرای مردم توانست قویترین نمایش حزب سوم از زمان تدی روزولت را به نمایش بگذارد.
دلایل مشارکت احزاب سوم در انتخابات
تعداد زیادی از رایدهندگان ایالات خودشان را بهلحاظ سیاسی مستقل میدانند و به همین جهت نامزدهای حزب سوم میگویند این افراد مستحق انتخاب گزینههایی خارج از انحصار دوقطبی هستند. درعینحال گاهی اوقات ایدههای این احزاب سوم بعد از انتخابات در برنامههای احزاب اصلی گنجانده میشود. بهعنوان مثال بهنظر میرسد حمایت «پروت» از متعادلسازی بودجه سالانه، درنهایت به موفقیت بیل کلینتون در مقام رئیسجمهور برای از بین بردن کسری بودجه سالانه کمک کرد. اما کمپینهای نامزدهای حزب سوم میتواند روندی معکوس داشته و بهدلایل و عواملی که مدعی نمایندگی آن هستند نیز آسیب برساند. در سال 2000 «رالف نادر» نامزد حزب سبز توانست 97488 رای در فلوریدا کسب کند، همان ایالتی که «ال گور» دموکرات تنها با 537 رای آن را واگذار کرد. در سال بعد از آن رئیسجمهور دبلیو بوش، ایالاتمتحده را از پروتکل آب و هوایی کیوتو خارج کرد. «جیل استین» یکی دیگر از نامزدهای حزب سبز در سال 2015 و در جشن مسکو که توسط شبکه تبلیغاتی روسی آر تی راهاندازی شده بود، با پوتین ملاقات کرد و در آنجا مدعی شد که هیلاری کلینتون کشور را به سوی یک جنگ هستهای سوق خواهد داد. «استین» نقش مهمی در شکست کلینتون از ترامپ ایفا کرد؛ آرایی که استین در دو ایالت مهم چرخشی میشیگان و ویسکانسین عمدتا از جانب ترقیخواهان جوان به خود اختصاص داد، از تفاوت آرایی که باعث پیروزی دونالد ترامپ در این ایالتها شد، فراتر رفته بود.
احزاب سوم در انتخابات 2024
سال آینده کدام احزاب سیاسی سوم در انتخابات مشارکت خواهند داشت؟ سبزها درحالحاضر نامزد خود را تعیین کردهاند: «کورنل وست» فعال سیاسی و پروفسور سابق دانشگاه هاروارد؛ سوسیالیستی که کلوپ دموکراتهای مزرعه را متهم میکند از هماکنون رای سیاهپوستان را برای خود مسلم تلقی میکنند.
درعینحال گروه «بدون برچسب» نیز وجود دارد که در سال 2010 از قانونگذاران میانهرو دموکرات و جمهوریخواه تشکیل شده است. اعضای آن در 10 ایالت دسترسی به صندوق رای را تضمین کردهاند. آنها قصد دارند 70 میلیون دلار کمک مالی جمعآوری کنند و میگویند تا ماه مارس اعلام خواهند کرد که آیا «بلیت اتحاد» دو حزبی را راهاندازی خواهند کرد یا نه. مجموعه نامزدهای احتمالی آنها شامل سناتور جو مانچین، فرماندار سابق کریس سانونو و لری هوگان، فرماندار جمهوریخواه سابق مریلند است. بنیانگذاران بدون برچسب، بر این مساله مصر هستند آنها قصد ندارند بهعنوان اسپویلر (خرابکار) عمل کنند. درعوض آنها میگویند هدفشان از این حضور ارائه یک تضمین است؛ فرصتی برای متحد کردن رایدهندگان درصورتیکه هر دو حزب بزرگ نامزدهایی را انتخاب کنند که اکثریت قریب به اتفاق آمریکاییها نمیخواهند به آنها رای دهند.
بررسی احتمال موفقیت حزب سوم
نظرسنجیها نشان میدهد اکثر آمریکاییها طرفدار نامزدی دوباره هیچ یک از این دو نفر یعنی بایدن و ترامپ نیستند. اما تحلیلگران نسبت به ادعای گروه بدون برچسب، مبنیبر داشتن راهی برای رسیدن به پیروزی تردید دارند. درعوض نامزد این حزب میتواند این شرایط را ایجاد کند که هیچ نامزدی 270 رای الکترال را بهدست نیاورد. با این ترتیبات انتخاب رئیسجمهور به مجلس نمایندگانی سپرده خواهد شد که جمهوریخواهان بر آن مسلط هستند. ریک ویلسون، استراتژیست سابق جمهوریخواهان و یکی از بنیانگذاران پروژه لینکلن استدلال میکند که درنظر گرفتن موقعیت «میانهرو خیرخواه» برای گروه بدون برچسب عمیقا گمراهکننده است. سوال او این است که طی این تحلیلها دقیقا چه چیزی ممکن است اشتباه از آب در آید؟ از نظر او آنچه میتواند اشتباه باشد، انتخاب شدن دوباره دونالد ترامپ است.