تمرین پژوهش سلامت در کمیته‌های تحقیقات دانشجویی

فاطمه طاری‌بخش- زهرا رمضانی، گروه دانشگاه:  فعالیت‌های علمی دانشجویان فارغ از کلاس‌های درسی به شکل معمول در بستر انجمن‌های علمی دانشجویی دنبال می‌شود. انجمن‌های فعال ذیل معاونت فرهنگی دانشگاه‌ها با حضور دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت علمی تشکیل می‌شود. البته سبک و سیاق فعالیت‌هایشان بیشتر حوزه آموزشی و ترویجی است و پژوهش سهم کمتری در فعالیت‌های عمومی این انجمن‌ها دارد. دانشگاه‌های علوم پزشکی اما مجموعه‌های منسجم دانشجویی دارند که کمتر شناخته شده‌اند و بیشتر با پژوهش‌درگیر هستند. معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت سال 89 و بیش از یک دهه قبل برای ساماندهی به وضعیت تحقیقات دانشجویی و همچنین در راستای ارتقای دانش، تقویت روحیه پژوهشی و حمایت از فعالیت‌های جمعی پژوهشی دانشجویان اقدام به راه‌اندازی چنین کمیته‌هایی در دانشگاه‌های مختلف کرد. البته عمر برخی از کمیته‌ها به بیش از دو دهه می‌رسد؛ مثلا دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 72 چنین کمیته‌ای را ایجاد کرده بود یا کمیته دانشگاه علوم پزشکی تهران را باید جزء قدیمی‌ها دانست. طبق اطلاعاتی، خود وزارت بهداشت در بازه زمانی 89 تا 1401 اعلام کرده 10 کمیته تحقیقات دانشجویی در دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ1، 25 کمیته دانشجویی در دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 2، 27 کمیته دانشجویی در دانشکده و دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 3، مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند که نشان‌دهنده ایجاد بیش از 60 کمیته در مجموع مراکز آموزشی علوم پزشکی کشور است. 

یکی از وجوه جدی تمایز انجمن‌های علمی و کمیته‌های تحقیقاتی نقش پررنگ دانشگاه و اعضای هیات در فعالیت‌های آنهاست. طبق آیین‌نامه‌ای که در شورای سیاستگذاری تحقیقات دانشجویی کشور مصوب شده، این کمیته‌ها از مجمع عمومی، شورای مرکزی، شورای پژوهشی، سرپرست و دبیر تشکیل شده که سرپرستی آن هم برعهده یکی از اعضای هیات‌علمی همان دانشگاه است. البته شرط این سرپرستی آن است که عضو هیات‌علمی، غالبا باید با دانشجویان تناسب فکری و سنی داشته و با پژوهش دانشجویی آشنا باشد. دبیری این کمیته‌ها هم برعهده یکی از دانشجویان خواهد بود که وظیفه انجام امور اداری و اجرای مصوبات شورای مرکزی را برعهده دارد و با حکم سرپرست کمیته و از بین اعضا انتخاب می‌شود. در این میان شورای مرکزی، شامل اعضای منتخب کمیته‌ها می‌شود که مرجع سیاستگذاری و تصمیم‌گیری کمیته است. وظایف این شورا سیاستگذاری سالیانه و تصمیم‌گیری درباره مسائل مربوط به کمیته است. شورای پژوهشی که امور بررسی و تصویب و پایش طرح‌های دانشجویی را برعهده دارد، شامل سرپرست دبیر و سه نفر از دانشجویان به انتخاب شورای مرکزی می‌شود. مجمع عمومی نیز متشکل از تمام دانشجویان دانشگاه است که حداقل سه ماه از عضویت آنها در کمیته گذشته است و وظایف آن انتخاب اعضای شورای مرکزی و استماع گزارش عملکرد یک سال گذشته است. چشم‌انداز کلی که وزارت بهداشت برای این کمیته‌ها تعیین کرده هم نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورای پژوهشی دانشگاه، تعامل و همکاری با کمیته‌های عضو شبکه همکار و عضویت در شورای پژوهشی دانشگاه است. 

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.