رضا نقی‌زاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی در هم‌اندیشی صابنظران صنعت، جامعه و دانشگاه در رشته‌های فنی و مهندسی به وضعیت اشتغال دانش آموختگان اشاره کرد و گفت: بر اساس امار مرکز ملی آمار، بیکاری جمعیت فارغ التحصیل آموزش عالی در بهار ۱۴۰۱ حدود ۱۳.۲ درصد و در بهار امسال ۱۲.۱ درصد بوده که کاهش ۱.۱ درصدی را نشان می‌دهد. اما این امار در خانم‌های فارغ التحصیل سه برابر نسبت به آقایان است، همچنین بیکاری در حوزه روستایی افزایش یافته و از ۱۶.۵ درصد به ۱۷.۴ درصد رسیده است.

وی به آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اشاره کرد و افزود: آمار موسسه از دانش اموخته‌های سال‌های ۹۶ و ۹۷ (که زمستان ۱۴۰۱ منتشر شده) نشان می‌دهد نسبت شاغلان به دانش آموختگان ۴۲.۵۸ درصد و به‌طور کلی نرخ مشارکت اقتصادی دانش آموختگان در اقتصاد کشور هم ۵۴ درصد است. بالاترین نرخ اشتغال متعلق به مقاطع دکتری، کارشناسی ارشد و بعد کارشناسی است.

مدیرکل برنامه‌ریزی آموزش عالی سخنان خود را با این سوال ادامه داد که برای کاهش نرخ بیکاری چه باید کرد و پاسخ داد: بخشی از ایجاد زمینه و فرصت شغلی برای دانش آموختگان تابع شرایط کلی اقتصاد کشور است که وزارت علوم در این زمینه وظیفه ندارد ولی می‌تواند با توانمندسازی دانش آموختگان برای احراز شرایط اشتغال می‌تواند به بهبود وضعیت اشتغال کمک کند.

چهار راهبرد برای بهبود وضعیت اشتغال

نقی‌زاده اقدامات وزارت علوم را در این زمینه شامل چهار راهبرد گسترش هدفمند آموزش عالی، اصلاح محتوای رشته‌های تحصیلی، تحصیلات نخبگان و استعدادهای درخشان و توسعه برنامه‌های مهارت افزایی حین تحصیل دانست.

وی تاکید کرد: موضوع اشتغال دانش آموختگان باید از ابتدا و در دفترچه انتخاب رشته در نظر گرفته و تعیین تکلیف شود. برای اصلاح محتوای رشته‌های تحصیلی نیز اقداماتی انجام شده است؛ مانند به روزرسانی محتوای درسی که در این زمینه ۱۵۰۰ رشته تحصیلی با رویکرد افزایش توان مهارتی اشتغال‌پذیری روزآمد شده است. همچنین نظام‌های آموزش جامعه و صنعت را در قالب تدوین راهنمای شکل‌گیری نظام آموزش جامعه و صنعت در حال انجام داریم تا برای نیازهای آینده پیش‌بینی کنیم؛ راهنمای کلی این نظام ها پیش بینی شده است و وزارت علوم آماده سیاست‌گذاری کلی است، جزئیات دروس باید توسط صنایع پیشنهاد و در نهایت تدوین شود.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی همچنین با اشاره به مصوبات جلسات ۹۵۴ و ۹۵۹ شورای گسترش آموزش عالی گفت: دروس مهارتی اشتغال‌پذیری در گذشته دو یا سه واحد کارآموزی بود و باکیفیت برگزار نمی‌شد.

نقی‌زاده افزود: هم اکنون روش‌های مختلفی برای طی کارورزی پیش بینی شده است که سمینار و حضور میدانی و کارورزی در صنایع، شرکت در دوره‌های پودمان با دانشگاه‌های علمی کاربردی یا فنی و حرفه‌ای و همکاری با شرکت‌های دانش بنیان و توسعه مهارت‌های نرم شغلی را در بر می‌گیرد.

وی تاکید کرد: برای اولین بار در کنار دروس تخصصی و علوم پایه، دروس مهارتی در برنامه درسی قرار گرفته و در برنامه هفتم توسعه نیز به آن اشاره شده و اختیار ویژه به دانشگاه‌ها برای برنامه‌ریزی ۴۰ واحد عملی مهارتی داده شده است.

ظرفیت ۱۵۰۰ نفره بورس جامعه و صنعت

نقی‌زاده با اشاره به تسهیلات برای نخبگان و استعدادهای درخشان در همکاری با بنیاد ملی نخبگان نیز گفت: در همکاری با این بنیاد، رتبه‌های زیر ۲ هزار هر استان و رتبه‌های برتر سراسری و کشوری می‌توانند از بورس جامعه و صنعت ویژه استعدادهای درخشان استفاده کنند و برای این بورس یک هزار و ۵۰۰ نفر ظرفیت داریم.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی گفت: جذب نخبگان به عنوان عضو هیات علمی و بورسیه شغلی و حمایت پژوهشی از رتبه‌های برتر کنکور سراسری تا مقطع دکتری نیز یکی دیگر از همکاری‌ها با بنیاد ملی نخبگان است.

وی تصریح کرد: امسال برای اولین بار ۱۵ صفحه از دفترچه انتخاب رشته، به بورسیه‌های مختلف اختصاص دارد.