می‌خواستند حکومت کودتاساخته را با کودتا تثبیت کنند

به مناسبت سالروز کودتای 28 مردادماه 1332، گفت‌وگویی با علیرضا زادبر، استاد علوم سیاسی دانشگا‌ه داشتیم تا جوانب مختلف کودتا را بررسی کنیم. گزیده صحبت‌های او را در ادامه می‌خوانید.

*اول اینکه کودتا از لحاظ اعتبار سیاسی برای برگزارکنندگان هزینه دارد و هیچ کشوری عاملیت خود در کودتا را نمی‌پذیرد. خود حکومت پهلوی نیز از این واقعه با عنوان «رستاخیز ملی» یاد می‌کند.

*ادله‌هایی می‌آورند که مردم قیام کردند، ارتش هم حمایت کرد. چون خود حکومت پهلوی نیز نمی‌خواهد هزینه و بی‌اعتباری سیاسی این ماجرا را بپذیرد. 

*مقامات انگلیسی وزارت‌خارجه و سرویس اطلاعاتی انگلستان با آمریکایی‌ها و دیدارهایی که با رئیس‌جمهور آمریکا دارند، اینها برای مجاب کردن آمریکا است که کودتا را بپذیرد.  حالا شاید سوال پیش بیاید که چرا آمریکا؟ این دوره، دوره‌ای است که آمریکا قدرت پیدا می‌کند و در تعامل با شوروی در فضای جنگ سرد بعد از جنگ جهانی دوم، ما جایگزینی قدرت را داریم.

* برپایی کودتا چه توسط عوامل داخلی و چه توسط دولت‌های خارجی، از لحاظ سیاسی و آبروی سیاسی برای مجریان و برگزارکنندگان کودتا هزینه دارد. این هزینه هم صرفا سیاسی است و منظور هزینه مالی نیست؛ یکی از این هزینه‌ها تنفر عمومی مردم به دولت کودتاکننده است.

*کودتا تبعات سیاسی بسیاری برای جامعه ایران داشت و یکی از آن اصلی‌ترین‌هایش باز شدن پای آمریکایی‌ها به ایران بود. 

* در‌واقع تاج و تخت را جمعی از اراذل و اوباش به شاه برگرداندند و این نکته مهمی است. 

برای خواندن متن کامل گفت و گو اینجا را بخوانید.