در آموزه‌های دینی نمی‌توان صرفا با عوامل بازدارنده بیرونی اثر گذاشت

فاطمه بریمانی ورندی، خبرنگار گروه اندیشه: در گفت‌وگو با زهرا عباس‌پور پژوهشگر حوزه خانواده و مطالعات سیاستگذاری اجتماعی سوالاتی در خصوص لایحه حجاب و عفاف مطرح کردیم که گزیده ای از آن در ادامه می‌آید.

* تاکید قانون‌گذار بر اصل 85 شدن این لایحه موجب نوعی عجولانه برخورد کردن و تصویب و اجرای فوری قانون خواهد شد و این امر هم باعث می‌شود که این لایحه از آرای نخبگان بهره‌مند نشده و خلا‌های خود را پر نکند و درصورت اجرا موجب بروز مشکلات جدیدتر شود.

* جرایم نقدی شاید برای این تعبیه شده باشد که پوسته و ظاهر شهر و کشور را در برابر مقوله عدم پوشش و بی‌حجابی واکسینه بکند و یا به‌نوعی سعی می‌کند حیا را تزریق کند، اما وقتی دقیق نگاه می‌کنید، با همین نگاه سلبی که جرایم در نظر دارند، شاید بتوانند در کوتاه‌مدت به نوعی برخی از اقشار جامعه را از بدحجابی و بی‌حجابی واکسینه بکنند.

* ما نمی‌توانیم ادعا کنیم این فرد را دچار نوعی حیای درونی کرده‌ایم؛ چون حیا یک بازدارنده درونی است و قطعا با یک اقدام سلبی که اقناعی نیست، به وجود نمی‌آید. پس قانونگذار باید بداند که با این اقدام نمی‌تواند موجب حیاورزی در جامعه شود. 

* جریمه نقدی وقتی به سمت اجرایی شدن پیش برود و حد حداکثری جریمه را تعیین ‌‌کنیم، این باعث می‌شود که حتما اقشار متوسط و پایین جامعه به رفتاری که حاکمیت مد نظر دارد، معطوف شود. اما طبقات مهم جامعه و طبقاتی که تاثیر بسیاری بر جامعه دارند، که ویژگی آنها رفاه اقتصادی بالاست، با پرداخت جریمه نوعی مصونیت پیدا می‌کنند. 

* نگاه یکجانبه‌نگرانه‌ای که در سیاستگذاری‌ها وجود دارد و نگاه تک‌عاملی به مساله اجتماعی که متاثر از برداشت‌های سلیقه‌ای است، منجر به این شده که ما یک نگاه جامع به حل مساله نداشته باشیم. 

* اگر ما در این بحث نگاه دقیقی به علت‌های این ناآرامی‌ها داشته باشیم، می‌فهمیم بخش مهمی از آن فشار اقتصادی است.

* ما در گفتمانی زندگی می‌کنیم که برخلاف گفتمان‌های جهانی مدعی ارزش‌هایی اخلاقی است که بعضا جامعه امروز متاثر از سکولاریسم سعی کرده این را در حاشیه نگه دارد. لذا در تقابل پارادایمی با جهان غرب ما دچار نوعی حمله هستیم.

* ما در هیچ‌یک از آموزه‌های دینی صرفا عامل بازدارنده بیرونی نمی‌بینیم که موجب تغییر رفتار یک فرد مسلمان شود. بلکه پروسه تربیت و تبدیل شدن باور دینی به رفتار دینی و شکل‌گیری جهان‌بینی توحیدی در افراد موجب می‌شود تا این خودکنترلی در درون اعضای جامعه به وجود بیاید. اما اگر بازدارنده بیرونی مبنا باشد، خیلی ناقص خواهد بود. 

متن کامل این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.