هاوایی؛ بهشتی که جهنم شد

حسن نعمتی، خبرنگار: آتش‌سوزی‌های جنگلی در جزیره مائوئی هاوایی مرگبارترین آتش‌سوزی در بیش از یک‌صد سال گذشته آمریکاست. آتش‌سوزی روز سه‌شنبه به لاهاینا رسید و تقریبا تمام ساختمان‌های این شهر 13هزار نفری را ویران کرد. براساس آمارهای اعلام‌شده تا روز گذشته حداقل 93 نفر در آتش‌سوزی شهر تاریخی لاهاینا جان خود را از دست دادند. انتظار می‌رود با ادامه جست‌وجو برای قربانیان تعداد کشته‌ها افزایش یابد. در یک کنفرانس خبری عصر پنجشنبه، جان پلتیر، رئیس پلیس شهرستان مائوئی گفت که نمی‌داند تعداد نهایی ممکن است چقدر باشد. تلفات این آتش‌سوزی از تلفات آتش‌سوزی کمپ در شمال کالیفرنیا در سال 2018 که 85 کشته برجای گذاشت و شهر پارادایس را ویران کرد، پیشی گرفته است. یک قرن پیش از آن، آتش‌سوزی کلوکت در سال 1918 هزاران خانه را ویران کرد و 453 نفر را در شمال مینه‌سوتا و ویسکانسین کشت. آن‌طور که مقامات محلی از شدت ویرانی‌های گسترده در تفرجگاه لاهاینا، بندر و مناطق اطراف این شهر خبر داده‌اند چندین محله به‌طور کامل سوختند و ارتباط با بخش غربی جزیره تقریبا قطع است و تنها یک بزرگراه برای تخلیه هزاران نفر باز است. با وجود این آتش‌سوزی گسترده آمریکا از ارائه طرح برای تخلیه این منطقه خودداری کرده و فرودگاه علی‌رغم فعالیت تنها قیمت بلیت پروازی را کاهش داده است. این درحالی است که دولت می‌بایست با اعلام وضعیت اضطراری دست به تخلیه فوری ساکنان می‌زد. 
مقامات هشدار داده‌اند که آتش‌سوزی پیامدهای بسیار خطرناک و همچنین منبع آب بالقوه آلوده به جا گذاشته است. جاش گرین، فرماندار هاوایی - که هشدار داد احتمال افزایش تلفات وجود دارد زیرا صدها نفر همچنان ناپدید هستند - گفت که عملیات نجات تمرکز خود را بر تلفات جانی تغییر داده است. رئیس پلیس مائوئی به آسوشیتدپرس گفت تا اواخر روز شنبه، خدمه با سگ‌های جسدیاب تنها سه درصد از منطقه جست‌وجو را پوشش داده بودند. 
هنگامی که برخی از بازماندگان شروع به بازگشت به منطقه کردند، مقامات هشدار دادند که برخی از مناطق لاهاینا بسیار سمی هستند. اداره بهداشت هاوایی گفت افرادی که به کشور بازمی‌گردند باید از ماسک تنفسی و عینک استفاده کنند. این وزارتخانه گفت خاکستر و گردوغبار ساختمان‌های سوخته می‌تواند حاوی آلاینده‌هایی از جمله آزبست، آرسنیک و سرب باشد. 

  ضعف‌های آمریکا در جریان آتش‌سوزی
دولت فدرال آمریکا و دولت محلی هاوایی در آتش‌سوزی اخیر اشتباهات مهلکی را مرتکب شده‌اند که ضمن گرفتن جان ده‌ها تن تاکنون، به آوارگی پرهزینه هزاران نفر منجر شده است. در ادامه به بزرگ‌ترین ضعف‌های نهادهای آمریکا اشاره شده است:
1- ضعف در اطلاع‌رسانی
در جریان آتش‌سوزی هاوایی اطلاع‌رسانی موثری درخصوص آتش‌سوزی و نزدیک شدن آن به مناطق مسکونی صورت نگرفته است. مقامات قضایی این منطقه تاکید کرده‌اند چنین موضوعی را در دستور کار قرار داده‌اند تا مشخص شود دلیل این کوتاهی چیست. میلینگتون یکی از ساکنان منطقه خطر در این خصوص به رسانه‌ها گفته است: «در واقع اطلاعیه تخلیه برای ما وجود نداشت.» وی تاکید کرده است: «هشدار واقعی از «توده عظیم دود سیاه» در آسمان بر فراز لاهاینا بود.»
2- کاسبی در حین وضعیت اضطراری 
با وجود آتش‌سوزی نهادهای دولتی آمریکا از ارائه طرح برای تخلیه این منطقه خودداری کرده و فرودگاه این منطقه علی‌رغم فعالیت تنها قیمت بلیت پروازی را کاهش داده‌اند. این درحالی است که در چنین شرایطی دولت می‌بایست با اعلام وضعیت اضطراری دست به تخلیه فوری ساکنان می‌زد. 

  نگرانی‌ها درخصوص آینده
دولت آمریکا و رسانه‌های آن با وجود ادعا درباره پوشش رسانه‌ای شفاف اتفاقات، اما به‌صورت هماهنگ درباره پوشاندن ضعف‌ها عمل می‌کنند تا تصویر قدرت این کشور خدشه‌دار نشود. در این خصوص نگرانی‌هایی وجود دارد. 
1- اعلام قطره‌چکانی تلفات
تعداد تلفات احتمالا بسیار بیشتر از موارد اعلام‌شده است. سیاست آمریکا درخصوص تلفات بالا اعلام قطره‌چکانی در مدت زمانی به اندازه یک سال است. واشنگتن درخصوص حمله موشکی سال 2020 به پایگاه هوایی عین‌الاسد نیز پس از ماه‌ها لاپوشانی آسیب مغزی به صدها نظامی مستقر در این پایگاه را پذیرفت؛ اقدامی که با فشار نظامیان آسیب‌دیده و عدم امکان لاپوشانی بیشتر رخ داد. 
2- عدم پرداخت هزینه بازسازی از سوی دولت
 هزینه بازسازی لاهاینا توسط آژانس مدیریت اضطراری فدرال 5.5 میلیارد دلار برآورد شده است. از این بودجه باید برای بازسازی بیش از 2200 سازه شخصی، شرکتی و دولتی استفاده کرده و همچنین به ترمیم آسیب‌های وارده به طبیعت و زیرساخت‌های موجود در بیش از 2100 هکتار پرداخت. از این وسعت 850 هکتار به‌طور کامل سوخته است. 

  هاوایی و آخرین دست اشغالگری
در سال 1893 شهروندان آمریکایی مقیم هاوایی به نیابت از دولت آمریکا در همکاری با عوامل داخلی این کشور با کودتا قدرت را در جزایر در دست گرفته و نظام پادشاهی را سرنگون کردند. پس از سرنگونی نظام حکومتی هاوایی به جمهوری تبدیل شد اما هدف کودتاگران از همان ابتدا فراهم آوردن زمینه الحاق این منطقه به خاک آمریکا بود، اقدامی که در سال 1898 به انجام رسید. 
هاوایی در کنار تگزاس یکی از دو ایالتی است که پیش از پیوستن به خاک آمریکا دارای نظام سیاسی جمهوری بوده و به‌طور گسترده مورد شناسایی قرار گرفته‌اند. تاریخ آنها از نظر شیوه الحاق هم دارای شباهت‌هایی است. آمریکا در تگزاس نیز از حربه تزریق جمعیت استفاده کرده بود. واشنگتن در این حربه مهاجرت از آمریکا به تگزاس را تشویق و توصیه می‌کرد تا به‌مرور این جمعیت در تگزاس اکثریت یافت. با ایجاد این کثرت جمعیتی شهروندان آمریکا تحرکات جدایی‌طلبانه خود را آغاز کردند که با واکنش دولت مرکزی مکزیک مواجه شد هرچند درنهایت با شکست مکزیکی‌ها تگزاس به استقلال رسیده و سپس به آمریکا ملحق شد. 
هاوایی نیز چنین مسیری را طی کرده است با این تفاوت که تگزاس بخش مهمی از مکزیک بود که از بدنه اصلی کشور جدا شده اما این جزایر به‌عنوان یک کشور، به‌صورت کامل به خاک آمریکا ملحق شدند.
شهروندان آمریکا با مهاجرت به هاوایی و بهره‌برداری از زمین‌های کشاورزی این کشور بخش بزرگی از اقتصاد آن را در دست گرفتند. آنها در ادامه با ادعای تامین بخش بزرگی از مالیات و درآمد کشور خواهان سهم در اداره سیاسی کشور در قالب نمایندگی سیاسی شدند. پس از مدتی نمایندگان، وزرا و نظامیان عالی‌رتبه‌ای در هاوایی کار را در دست داشتند که همزمان از تابعیت آمریکا و کشورهای اروپایی برخوردار بوده یا نوادگان مهاجرانی با مبدا این کشورها به حساب می‌آمدند. آنها درنهایت اصلی‌ترین عوامل کودتا در هاوایی شدند. 
بر همین اساس بخشی از بومیان هاوایی تحت عنوان Hawaiian sovereignty movement یا جنبش حاکمیت هاوایی به دنبال استقلال یا خودمختاری هستند. آنها دو اقدام آمریکا در کودتا علیه نظام سیاسی این کشور و همچنین ادغام آن در خاک خود را رد می‌کنند. کنگره آمریکا در قطعنامه عذرخواهی خود در سال 1993 تصریح کرده که سرنگونی پادشاهی هاوایی یک اقدام غیرقانونی بود. با این وجود این قطعنامه علی‌رغم مترقی بودن به لحاظ عملی فاقد هرگونه تاثیری است. 
هاوایی بیش از هرچیز برای آمریکا به لحاظ نظامی اهمیت دارد. دولت آمریکا پیش از اشغال این جزایر قصد داشت با حضور در این منطقه از امنیت سواحل غربی خود مانند ایالت کالیفرنیا محافظت کند. از این رو حتی در زمان نظام پادشاهی هاوایی، آمریکایی‌ها تلاش کردند در ازای ارائه امتیازات اقتصادی به این کشور بنادر آن را برای استقرار نظامی اجاره یا خریداری کنند. 
این ایالت تقریبا ۳۲۱۹ کیلومتر با خاک اصلی آمریکا فاصله دارد و تنها بخش غیرآمریکایی این کشور به شمار می‌رود؛ این منطقه بخشی از قاره اقیانوسیه به حساب می‌آید. با این وجود به دلیل نزدیکی آن به شرق آسیا، آمریکا از طریق هاوایی به نوعی تلاش کرده خود را آسیایی نیز به شمار آورد. 
ژاپن در اوایل قرن بیستم با آگاهی از خیزش و البته توجه روبه رشد آمریکا به شرق آسیا بیم داشت واشنگتن این کشور را زمانی مورد تهاجم قرار دهد. بر همین مبنا توکیو در سال 1941 با حمله به بندر پرل هاربر تلاش کرد با غرق ساختن ناوگان دریایی آمریکا در این بندر و از بین بردن امکانات نظامی آن واشنگتن را از توسعه‌طلبی در آسیا بازدارد. 
با این وجود آمریکا پس از دریافت ضربه در پرل هاربر با تمام توان وارد منازعات آسیا شده و ژاپن را پس از بمباران اتمی دو شهرش اشغال کرد؛ هاوایی کشوری که به‌صورت نظامی اشغال شد توسط آمریکا به پل اشغالگری دیگر کشورها تبدیل شده بود.