مردی که ترس را با ارواح خبیثه پیوند داد

هومن جعفری، خبرنگار:زندگی و مرگ ویلیام فردکین، جذاب‌تر از آن است که بخواهیم گذرا به آن نگاه کنیم. شایسته است که برای مرگ این کارگردان بسیار خاص، پرونده مفصلی طراحی شود. با این همه اشاره سبکی باید کرد به اینکه او، کارگردانی بسیار پرتجربه و چند‌ژانری بود. هم ترسناک ساخت، هم فیلم تعقیب و گریزدار، هم فیلم پلیسی، هم فیلم نظامی. آدمی نبود که در یک ژانر بگنجد و دوست داشت هنر خود در زمینه ساخت فیلم را در موقعیت‌های مختلف با داستان‌های مختلف به نمایش بگذارد.
او از تجربه ژانرهای مختلف ترسی نداشت و به علت تبحر فراوانش در مسائل فنی، ساختن فیلم در ژانرهای مختلف را نوعی امتحان یا محلی برای نشان دادن توانایی‌های خود به دیگران در نظر می‌گرفت. او هم مثل بسیاری از کارگردان‌های مختلف، فراز و فرود خود را داشت. فیلم‌هایش هم اسکار را درو کردند و هم با بی توجهی محض مواجه شدند. هم شکست‌های سنگین تجاری را تجربه کرد و هم تسخیر لذت‌بخش گیشه‌های جهانی را در کارنامه خود به ثبت رساند.
فردکین با ارتباط فرانسوی دنیا را متوجه هنر خود کرد و با جن‌گیر، در یادها باقی ماند. این دو فیلم آنقدر جذاب و تماشایی ساخته شده‌اند که هنوز بعد از پنجاه سال می‌شود تماشایشان کرد و از آنها لذت برد. اتفاقا هر دو فیلم روی ژانر خود اثر مهمی گذاشتند و بسیاری از فیلم‌ها به تقلید از این دو ساخته شدند یا دست‌کم در فیلمنامه و اجرا از این دو فیلم تاثیر گرفتند.
ارتباط فرانسوی فیلمی بود جذاب در ژانر تعقیب و گریز و داستانش به یک مامور پلیس ارتباط داشت که به دنبال نفوذ در یک گروه قاچاق بود. داستان جن‌گیر اما فرق داشت. جن‌گیر تاریخ سینمای ترسناک و ماورالطبیعه را تغییر داد و نسلی از فیلم‌های همراه با موضوع جن‌گیری را برجای گذاشت. تقریبا هر فیلم موفقی در این حوزه با نگاه ویژه به جن‌گیر ساخته شده است.
بیایید با هم نگاهی بیندازیم به جن‌گیر و اینکه چرا فردکین با این فیلم در تاریخ سینما ماندگار شد.

جن‌گیر
Exorcist یا اکسورسیست را در ایران به جن‌گیر ترجمه کرده‌اند. طبیعتا جن در عقاید اسلامی با آنچه ما در فیلم‌های غربی می‌بینم تفاوت دارد. اینجا منظور از جن‌گیر کسی نیست که موجوداتی را احضار یا از بدن دیگران خارج کند که مثلا سم دارند. اینجا نماد شکارچیانی مذهبی با پیشینه مسیحی است که شیاطینی را شکار می‌کنند که در کالبد انسان‌ها قرار دارند و باید از آن کالبد خارج شوند

چرا جن‌گیر دیده شد
مهارت کارگردان و حضور بازیگران بزرگی چون ماکس فون سیدوی افسانه‌ای را نباید دست‌کم گرفت، اما اصل ماجرا به داستان برمی‌گشت. سینمای وحشت با جن‌گیر جان تازه‌ای یافت و بعدها با زامبی‌ها و اویل دد، مسیر جدیدی برای ترساندن پیدا کرد. 

احضار
سری فیلم‌های ترسناک «احضار» یا «کانجرینگ»، در دو دهه اخیر بسیار دیده شدند. این فیلم‌ها بر مبنای زندگی اد و لوران وان، یک زوج محقق در مورد مسائل مربوط به دنیای ماوراءالطبیعه ساخته شده که در آمریکا بسیار شهرت دارند. سری احضار آنقدر پرطرفدار شد که عملا هفت فیلم از آن ساختند که برای خودش یک رکورد به حساب می‌آید.

تشریفات مذهبی
مایکل هافستروم کارگردان معروف سوئدی، در سال 2011 فیلم درخشان «تشریفات مذهبی» را با بازی آنتونی هاپکینز ساخت. این داستان کشیش پیر و بسیار سرشناسی است که در تشریفات جن‌گیری و خارج کردن روح شیطانی از بدن قربانیان تبحر فراوانی دارد، اما او در آخرین پرونده، خود تسخیر می‌شود و وظیفه جن‌زدایی از او به دستیارش سپرده می‌شود. دستیاری که اعتقاد خود را از دست داده و حالا در بحرانی‌ترین لحظات باید انتخاب کند که به کدام نیرو تسلیم می‌شود.
فیلم بسیار دیدنی و خوش‌ساخت است و هاپکینز قطعا در طول ساخت فیلم، نوعی رقابت شخصی با مکس فون سیدوی افسانه‌ای را احساس کرده است. غولی که در فیلم جن‌گیر نقش کشیش نجات‌بخش را بازی می‌کرد.

کنستانتین
یکی دیگر از کاراکترهایی که قطعا از فیلم جن‌گیر اثر گرفته، شخصیت جان کنستانتین است. این شخصیت بر مبنای سری کمیک استریپ‌های دوزخ افروز یا هل بلیزر طراحی شده که در سال 1988 منتشر شد. کنستانتین یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های دنیای جن‌گیری است...ادامه مطلب