ندا اظهری-فاطمه طاری بخش، گروه دانشگاه:فناوری نانو در ایران از آن دست فناوری‌هایی است که در حدود 22 سالی که از عمر آن می گذرد رشد چشمگیری کرده تا حدی که در سال‌های اخیر از نظر تولید مقالات نانویی توانسته‌ایم رتبه چهارم جهان را از آن خود کنیم؛ جایگاهی که اگر از آن مراقبت نکنیم ممکن است در چشم‌برهم‌زدنی از دست برود. معمولا جایگاه جهانی ایران در حوزه علم و فناوری نانو براساس سه شاخص کمیت مقالات فناوری نانو، کیفیت مقالات فناوری نانو و تعداد اختراعات فناوری نانو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ستاد فناوری نانو هرساله سندی از گزارش کاربرد فناوری‌‌‌های نانو در ایران منتشر می‌کند که آمار کاملی از فعالیت‌های مختلف در حوزه نانو در کشور را به طور مستند به تصویر می‌کشد.

رتبه چهارم جهان به‌رغم کاهش 6 درصدی مقالات
طبق آماری که از تعداد مقالات نانویی ایران در سایت رتبه‌بندی Web of science در سال 2022 منتشر شده، ایران با 11473 مقاله همچنان رتبه چهارم دنیا را از آن خود کرده و به این ترتیب 4.9 درصد از کل مقالات نانویی دنیا را به خود اختصاص داده است. در مقایسه با سال 2021 که تعداد کل مقالات نانویی ایران 12 هزار و 236 مقاله اعلام شده، 763 مقاله (6.24 درصد) کاهش یافته است. میانگین رشد سالانه مقالات نانویی ایران در 22 سال گذشته 46.92 درصد اعلام شده است که در مقایسه با 49 درصد تا سال گذشته، حدودا 2.8 درصد کاهش یافته است. این درحالی است که اگر در مقیاس داخلی حساب کنیم مقالات نانویی در سال 2022 سهم 8.25 درصدی از کل مقالات علمی منتشر شده در کشور را دارد درحالی‌که سهم مقالات نانویی ایران از کل مقالات جهان در همان سال حدود 8.48 درصد بوده است. شمار مقالات نانویی ایران تا سال 2020 که حدود 12 هزار و 469 مقاله منتشر شده بود، هر سال روند رو به رشدی را طی می کرد اما از سال 2021 روند کاهشی مقالات، زنگ خطر برای فناوری نانوی ایران به صدا درآمد. این درحالی است که ایران از سال 2017 تا 2020 به‌رغم افزایش مقالات در جایگاه چهارم جهان جا خوش کرده بود و در دو سال گذشته هم با توجه به کاهش تعداد مقالات، جایگاه چهارمی باقی مانده و این می‌تواند برای کشور از حیث جایگاه خطرناک باشد. اگر نگاهی به جدول رتبه‌بندی کشورهای نانویی بیندازیم، مشاهده خواهیم کرد که در میان کشورهای خاورمیانه، ایران رده نخست را در دست دارد و در ادامه، عربستان با 9694 مقاله در رده ششم رتبه‌بندی، پاکستان با 5369 مقاله در رده 13 و ترکیه با 4783 مقاله در رده 17 قرار گرفته‌اند. تعداد مقالات عربستان در سال گذشته 7825 مقاله بوده است که با رشد 24 درصدی همراه شده است....ادامه مطلب