دریافت تسهیلات فی‌نفسه یک امتیاز بزرگ است. حالا در شرایط اقتصاد ایران که نرخ تورم خیلی بیشتر از نرخ سود تسهیلات است، تسهیلات تبدیل به یک رانت شده است. این موضوع سبب می‌شود بانک‌ها تبدیل به توزیع‌کننده این رانت و امتیاز شوند. حال اگر بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های خصوصی را رها بگذاریم قطعا آنها منافع شخصی و سودآوری خودشان را مقدم بر منافع ملی و توسعه کشور قرار می‌دهند. به همین دلیل است بانک مرکزی سعی می‌کند با وضع آیین‌نامه‌های مختلف به رصد، پایش و هدایت بانک‌ها اقدام کند. یکی از این اقدامات که اتفاقا مجلس شورای اسلامی آن را در قانون بودجه آورده است شفافیت تسهیلات بانک‌ها به اشخاص مرتبط به خودشان است. در آخرین به‌روزرسانی این اطلاعات، روز گذشته بانک مرکزی اطلاعات مربوط به تسهیلات بانک به شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها را در سه‌ماهه اول سال 1402 منتشر کرد. بررسی این اطلاعات از آن جهت مهم است که می‌تواند تصویری نسبتا روشن از آنچه در نظام بانکی اتفاق می‌افتد را ترسیم و مسیر کژروی بانک‌های بد را مسدود کند. لازم به توضیح است این اطلاعات برای اولین بار از سوی بانک مرکزی منتشر می‌شود که در نوع خود قابل تقدیر است.

تسهیلات 215 میلیارد تومانی بانک‌ها به شرکت‌های خود
یکی از اطلاعات مهم درباره قضاوت بانک‌ها حجم تسهیلاتی است که آنها به شرکت‌های زیرمجموعه خود یا به تعبیری به خودشان می‌دهند. از این‌رو مجلس شورای اسلامی در جزء «5» بند «ح» تبصره «16» قانون بودجه سال 1402، دولت را مکلف کرد تا اطلاعات مربوط به تسهیلات پرداختی به شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها (شرکت‌هایی که بانک‌ها به هر میزان سهام آنها را دارا می‌باشند) را منتشر کند. بر این اساس روز گذشته بانک مرکزی اصل تسهیلات پرداختی بانک‌ها به شرکت‌های زیرمجموعه خودشان را تا پایان خرداد ماه سال جاری منتشر کرد. براساس این داده‌ها، از 30 بانک و موسسه اعتباری، لیست تسهیلات اعطایی 22 بانک و موسسه اعتباری منتشر شده است. داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد مجموع اصل تسهیلات اعطایی 22 بانک و موسسه اعتباری به شرکت‌های خود تا پایان خردادماه امسال به 215 هزار و 300 میلیارد تومان می‌رسد.

بانک آینده رتبه نخست در تسهیلات به خودش
براساس داده‌های بانک مرکزی، در بین 22 بانک و موسسه اعتباری که اطلاعات خود را منتشر کرده‌اند، بانک آینده با پرداخت 123 هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های خودش، با فاصله عجیبی در رتبه نخست قرار گرفته است. بعد از آن، بانک پاسارگاد با 24 هزار میلیارد تومان در رتبه دوم قرار دارد. موسسه مالی و اعتباری ملل و بانک پارسیان نیز به ترتیب با 18 و 17 هزار میلیارد تومان در رتبه‌های سوم و چهارم قرار دارند. برای فهم بهتر نقش بانک آینده در نظام بانکی می‌توان یک مقایسه دیگری نیز داشت و آن بررسی حجم تسهیلات بانک آینده به خودش نسبت به کل تسهیلات بانک‌ها است. با توجه به اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی جمع کل تسهیلات بانک‌ها به خودشان عددی در حدود 215 هزار میلیارد تومان است که 123 هزار میلیارد تومان آن سهم بانک آینده است. در واقع 57 درصد از کل تسهیلاتی که همه بانک‌های کشور به شرکت‌هایشان داده‌اند را بانک آینده به خودش داده است که بیانگر نقش عجیب این بانک در نظام بانکی است....ادامه مطلب