فاطمه کیاشمشکی: در این روزها که گرمای هوا بیداد میکند و به گفته کارشناسان هواشناسی تا دوسه ماه آینده هم این روند ادامه دارد شاید خواندن گزارشها و خبرهای ورزشهای زمستانی بتواند کمی فضا را خنکتر کند. رفتهایم سراغ ورزش اسکی. اسکی قدمتی ۸۵ ساله در کشور ما دارد و در سال ۱۳۱۷ شمسی نخستین مسابقات اسکی در ایران برگزار شد. در سال ۱۳۲۵ پانزده فدراسیون، از جمله فدراسیون اسکی تاسیس شد و اولین رئیس فدراسیون اسکی ایران «فلیکس آقایان» بود و آقای «کاظم گیلانپور» هم دبیرش. حالا اما رئیس این فدراسیون «عباس نظریان مادوانی» است.
به طور کلی چون کشور ما، کشوری با آب و هوای خشک است، از مشکلات همیشگی این ورزش و فدراسیون اسکی کمبود بارش است و این امر باعث میشود زمان باز شدن پیستهای اسکی به مشکل بخورد و فصل اسکی کوتاهتر شود. این کمبود بارش معمولاً با استفاده از دستگاه های برفساز جبران میشوند و با درجه و رطوبت خاصی می توان از این دستگاه، با توجه به رطوبت و دمای هوا، برفی با کیفیت بالا یا پایین بدست بیاوریم. در پیستهای کشورهای اروپایی، این دستگاهها در هر صدمتر در طول و راستای پیست استفاده میشود که یک دستگاه در سمت راست و دیگری معمولا ۱۰۰ متر بالاتر و در سمت چپ قرار میگیرد و در روبهروی یکدیگر قرار میگیرند امّا به دلیل کمبود امکانات در ایران، در هر ۲۵۰ متر یک دستگاه قرار میگیرد و معمولا از آب استفاده میکند. دستگاه آب را پخش میکند و این آب در اثر دمای هوا، یخ میزند.
مسئله دوم که این فدراسیون و ورزش اسکی و علاقه مندان این رشته با آن درگیر هستند، شرایط اقتصادی کشور است. لوازم اسکی در زمره لوازم لوکس قرار گرفته و برای اجاره کردن یک دست کامل لوازم اسکی، هزینه ای بالای پانصد هزارتومان لازم است. قیمت ورودی پیستها بسته به شرایط و سال متفاوت است. در دوران کرونا همانقدر که به مشاغل دیگر ضربه وارد شد، این حوزه هم آسیب دید و بلیت ورودی مجموعهها به مقدار بسیار محدودی ارائه میشد. هزینه بالای آموزش این ورزش نیز باعث شده تا علاقهمندان، بیخیال تجربهی این ورزش شوند.
ورزش و تفریح یکی از اساسیترین نیازهای انسان به شمار میرود و نباید لذت تجربهی آن از افراد گرفته شود و به طبقه خاصی محدود شود. امّا هزینه بالای مدیریت پیستها، این امکان را به مدیران نمیدهند حتی از قیمت ورودی این مجموعهها کم کنند؛ چه برسد به دیگر هزینههای گزاف این ورزش. معمولا مدیران این مجموعهها هزینههای زیادی را متحمل میشوند درصورتی که فقط چهار یا پنج ماه در سال امکان بهرهبرداری و درآمدزایی از پیست را دارند.
یکی از هزینههایی که در فصل اسکی برای یک مجموعه وجود دارد، سرویس بالابرهای پیست در فصلهای بهار و تابستان است. هزینهی سوخت برای برفکوبها و در بعضی موارد باز کردن مسیرهای منتهی به پیست، اجازه پایین آمدن قیمت ورودی مجموعهها را به مدیران آن نمیدهد. هزینه پرسنل برای پیست های اسکی هم به دیگر هزینه ها اضافه میشود و نسبت به کار و یا سال کاری آنها برایشان متفاوت است.
پرسنل پیست ها معمولا به دو دسته تقسیم میشوند: پرسنل فنی که در فصلهای گرم ،۶ ماه اول سال، کار میکنند و مشغول سرویس وسایل پیست، تعمیر و نگهداری و آمادهسازی آن برای برای فصل اسکی هستند. پرسنلهایی که در فصل اسکی به پیست اضافه میشوند، به دلیل بهرهبرداری از پیست، نیاز بیشتری به آنها است. مثلا برای مراقبت از وسایل و افراد داخل پیست کسانی باید آماده باشند و در هنگام وقوع حادثه، به رفع آن و به افراد کمک کنند.
نوع بلیت پیستهای اسکی بر اساس روز هفته و سانس شب و روز متفاوت است. در بعضی از پیستها نیز بلیت گردشگران و اسکیبازان از یکدیگر جدا است.
در فصلهای گرم بهار و تابستان که پیست برای اسکی مناسب نیست، از پیستها برای برگزاری مسابقات موتورسواری، دوچرخهسواری کوهستان، کوهنوردی و فستیوالهای مختلف در رستوران پیستها استفاده میشود.
همه پیستهای برفگیر کشور توانایی ارائه شرایط استاندارد برای تمرین و برگزاری مسابقه را ندارند. با وجود اینکه بعضی از آنها در کسب عنوان بینالمللی موفق بودند، بعضی دیگر، توانایی نزدیک شدن به استانداردها را نداشته و بسته شدهاند. به دلیل اینکه ورزشکاران تیم ملی، پیست مخصوص به خود را ندارند در ساعت خاصی از روز در پیستهای متفرقه تمرین میکنند ؛ مانند صبحهای زود که جمعیت کمتری در پیست است. درحال حاضر پیستهای کوچک به دلیل کمبود بارش بسته هستند، اما اگر شرایط جوی مناسب باشد، این پیستها کمک حال پیستهای بزرگتر میشوند. پیستهای کوچکتر متعلق به خانوادهها و برای تفریح هستند و با بازگشایی آنها میتوان به افزایش علاقه مردم در این ورزش و به پایین آوردن هزینههای آن کمک کرد. با توجه به افتخاراتی که اعضای تیمملی کشورمان به ارمغان آوردهاند اگر حمایت فدراسیون با برگزاری مسابقات تمرینی، به وجود آوردن امکاناتی نظیر باشگاه مختص به خود تیم ملی اسکی و برگزاری تورهای تمرینی به کشورهای همسایه بیشتر شود، کمک شایانی به افراد فعال در این حوزه میکند.