پایان افسانه پلورالیسم سیاسی، شروع واقعه ایدئولوژی عرف‌گرایی

سیدجواد نقوی، خبرنگار گروه اندیشه:هنگامی که درباره وضعیت سیاسی بحث می‌شود به‌سرعت دوگانه‌ای شکل می‌گیرد که قصد دارد نشان دهد عامل اصلی بحث امر دینی یا قدسی شدن یا نفوذ طیف اسلام‌گرا در صحنه قدرت است و اگر به سمت دیگر آن که نوعی امر عرفی و سکولاریسم یا ملی‌گرایی حرکت شود مساله به‌سرعت حل می‌شود.
قبل از ورود به بحث تئوریک هفته گذشته دو اتفاق مهم رقم خورده است که بی‌معنا با بحث نیست، اتفاق اول تیتر روزنامه «سازندگی» مبنی‌بر عبور از اسلام‌گرایی افراطی و ورود به صحنه ملی‌گرایی است و اتفاق بعدی توئیتی بود که علی شریفی‌زارچی، استاد معروفی که در دوره اعتراضات طرفداران زیادی پیدا کرد در توئیتی به مناسبت شروع محرم نوشته بود سلام بر حسین. همین ۳ کلمه حجم وسیعی از بی‌احترامی به امام‌حسین(ع) و خود زارچی را درپی داشت که در عرض چندساعت به یکی پربیننده‌ترین توئیت‌های روز تبدیل شده بود.
اما این دو اتفاق چه نسبتی با یکدیگر و با بحث دوگانه‌سازی دارند؟ حمله به زارچی نشان می‌دهد بحث بر سر حتی یک پیام دلی و از سر اعتقاد شخصی هم اگر مورد رضایت بخشی از افراد نباشد با فحاشی روبه‌رو می‌شود. ظاهرا مساله تا حدودی مشخص است؛ حتی فردی که به لحاظ سیاسی به عده‌ای نزدیک است نمی‌تواند حداقل تمایزی برای خودش قائل باشد، به‌نوعی حتی اگر قصد او از توئیت خود صرفا اظهار احترام هم‌ بوده باشد، در مقابل عده‌ای قرار گرفته است که این مقدار احترام را هم نمی‌پذیرند.
زارچی هنگامی که از سلام بر حسین صحبت می‌کند، نماینده امر قدسی است که در طرف مقابل آن امر عرفی است! به همین خاطر به‌شدت به او حمله شده است. در طرح بحث که روزنامه سازندگی از مرعشی به‌عنوان یک ملی‌گرا به‌عنوان اسلام‌گرایی افراطی دارد، همین منطق لحاظ شده و طرح این دوگانه نشان‌دهنده وضعیتی است که قرار است درست یا غلط را از هم تفکیک کند و علت درستی امر عرفی بر امر قدسی یا برتری آن را هم‌شمولی یا گستردگی آن و عدم خشونت و تن دادن به شکلی از پلورالیسم سیاسی است، اما درحقیقت این دوگانه آن‌طور که ویلیام کاوانا و جان میلبنک و حتی چارلز تیلور و پیتر برگر که همه از الهی‌دان‌ها و فلاسفه و جامعه‌شناسان مطرح دنیا هستند گفته‌اند، نوعی برساخت سیاسی و متافیزیکی توسط غرب است که برای بتواند اثبات کند امر قدسی نوعی مطلق‌گرایی همراه با غیرعقلانی بودن را در خود دارد مانع از ظهور سعادت بشری می‌شود که همان تن دادن به امر عرفی است. اما این متفکران معتقدند دو نکته مهم همیشه در طرح این دوگانه رعایت نشده که به‌صورت جدی نقش اساسی دارد؛...

متن کامل را اینجا بخوانید.