سیدمهدی موسوی تبار، خبرنگار:«خاک بکر» اثر ایوان تورگنیف را میتوان یکی از نوشتههای قابل توجه در زمینه رمان سیاسی دانست که انقلاب روسیه را یک قرن قبل از وقوع، پیشبینی کرده است. این رمان که آخرین و بلندترین نوشته تورگنیف است برخاسته از دغدغهها و تفکرات اصیل نویسنده آن بوده و شالوده اصلی کتاب به بازنمایی جنبش سیاسی اتفاق افتاده در دهه 70 روسیه میپردازد.
خاک بکر، تصویرکننده داستانی عشقی سیاسی است که در خلال دهه 70 میلادی در روسیه رخ داده است.
داستان حول جوانانی انقلابی و اقدامات آنان میچرخد. نژادنف جوان روسی فرزند نامشروع یک اشرافزاده است که برای کار تعلیم به فرزند یکی از اشراف سرشناس (سیپیاگین) به ملک او میرود و در آنجا با مارینا (خواهرزاده سیپیاگین) آشنا میشود. آن دو ضمن اینکه به هم علاقهمند میشوند، آرزومند انقلاب قریبالوقوع سوسیالیستی و شرکت در آن میشوند.
تورگنیف با قلم متهورانه خود به بررسی زندگی اجتماعی پرداخته و با نوشتن آثار خود دست به مبارزه مدنی میزند و فریاد اعتراض خود را به مخاطبانش میرساند. قهرمانان این داستان، انسانهایی خاکستری هستند که با وجود آرمانهای بالا اما نقدهایی هم به آنها وارد میشود که همین رویکرد واقع گرایانه وی در شخصیتپردازی باعث شد انقلابیهای آن زمان «خاک بکر» را مورد انتقاد قرار دهند. با این وجود، وی با سبک نگارشی، مهارت بالای تکنیکی و توصیفهای گیرای خود توانست «خاک بکر» را تبدیل به یک اثر ادبی فاخر کند.
در قسمتی از کتاب میخوانیم: «نژادنف مشتاقانه از میان انبوه درختها از ته باغ به جاده نگاه میکرد، هنوز شب خاکستری رنگ اطراف را فرا گرفته بود. ناگهان نژادنف لرزید و گوش تیز کرد. در آن نزدیکی چیزی ناله کرد، صدای باز شدن دروازه شنیده شد. هیکل زنانه کوچکی که خود را در شالی پیچیده بود و بستهای به بازویش آویزان بود از سایه سنگین درختها بیرون آمد و وارد جاده خاک آلود شد. بعد از غیبت زیاد به میهنم باز میگردم هیچ تغییر جالبی درآنجا نمیبینم همان رکود بیحس و مردهوار، با خانههای خراب، دیوارهای فروریخته وهمان کثافت، فقر و بیچارگی. نگاه تغییرنیافته بردهوار، گاه درمانده و گاه افسرده. ملت ما آزاد گشته است و دستهای آزاد مانند شلاقهای بیمصرف مانند سابق آویزان است، همه و همه چیز مثل سابق است تنها در یک چیز ما میتوانیم هم سنگ اروپا،آسیا و دنیا باشیم هرگز بیش از این چنین خواب ترستاکی سرزمین ما را در برنگرفته است همه هرکجا که هستند در خوابند، در شهرها، روستاها، گاریها و سورتمهها، روز یا شب نشسته یا ایستاده بازرگان و کارمند و نگهبان در پستش در برف گزنده و سرمای سوزان همه در خوابند متهم چرت میزند قاضی خرناس میکشد و دهقانان شخم و درو میکنند همچو مردهها، پدرها و مادرها بچهها همه درخوابند تنها میخانه تزار که هرگز چشم بیرحمش را نمیبندد بنابراین بطری را محکم در دست میگیرد، ابرویش در قطب است و پاشنهاش در قفقاز روسیه مقدس سرزمین مادر ما در خواب ابدی غنوده است.»
انتشارات امیرکبیر چاپ هشتم «خاک بکر» اثر ایوان تورگینف را با ترجمه عبدالرحمن رزندی در 466 صفحه و بهای 230 هزار تومان منتشر کرده است.