مداخلات دولتی در آیین‌ها باید مبتنی‌بر خواست جامعه مدنی باشد

*اساسا آیین‌ها و مناسک واجد زمینه و ماهیتی اجتماعی‌اند، اگرچه می‌توانند نمود فردی هم داشته باشند. از این‌رو، برگزاری هر آیین به‌صورت یک رویداد فرهنگی قاعدتا دارای ویژگیِ جمعی‌بودن است. با وجود این هر آیین یا مناسکی در قالب یک رویداد فرهنگی الزاما نشان‌دهنده توده‌گرایی نیست. اگرچه توده‌گرایی نوعی از جمع‌گرایی و جمعی‌بودن است، اما هر تجمع یا گردهمایی آیینی ماهیتی توده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند صرفا پدیده‌ای جمعی و اجتماعی باشد که از دل فرهنگ جامعه برخاسته است.

*عید غدیر می‌تواند به‌عنوان یک رویداد فرهنگی همچون آیینی جمعی باشد که ریشه در باورها و ارزش‌های اجتماعی جامعه دارد. مساله‌ای که در اینجا مطرح می‌شود این است که نظام سیاسی چقدر و چرا باید در برگزاری این مراسم نقش داشته باشد. به نظر می‌رسد که حاکمیت در ایران بنا بر ماهیت و اهداف و ارزش‌هایی که دارد، نقشی ویژه برای خودش در برگزاری این عید تعریف کرده و سعی کرده آن را پررنگ‌تر جلوه دهد و پُرشورتر برگزار کند. البته کاملا طبیعی است که هر حکومتی براساس ایدئولوژی و خواسته‌هایی که دارد از مراسم و آیین‌هایی بیشتر یا کمتر حمایت کند. با وجود این عید غدیر ریشه فرهنگی در ایران دارد و جنبه‌‌های مدنی آن نیز قابل‌توجه‌اند. به نظر من بحث‌ها و انتقاداتی که بخشی از جامعه این روزها به برگزاری وسیع این عید با پشتیبانی حکومت دارند بیشتر جنبه‌ای سیاسی دارد و نشان‌دهنده نارضایتی‌های اجتماعی است و نه نقد بر ماهیت این عید یا حتی دقیقا انتقاد بر نحوه برگزاری آن. در واقع بحران‌های اجتماعی موجود و تنش‌های دولت- ملت در ماه‌های اخیر در ایران بخشی از مردم را نسبت به فعالیت‌های حامیانه نظام سیاسی بدبین کرده است وگرنه در تمام کشورهای جهان حکومت‌ها از مراسم، آیین‌ها و گردهمایی‌های خاصی حمایت می‌کنند، بنابراین اگر اکثریت مردم جامعه از وضع موجود احساس رضایت داشته باشند و روابط مطلوب‌تری با حاکمیت داشته باشند نسبت به حمایت حاکمیت از برخی از مراسم‌ و آیین‌ها واکنش منفی قابل‌توجهی نشان نمی‌دهند.

متن کامل گفتگو را اینجا بخوانید.