نگاهی دیگر به «‌حکمت، عزت و مصلحت» در سیاست خارجه

میثم رستمی، استاد حوزه:این روزها برخی روایت‌های وارونه و معکوس از جهت‌گیری نظام در موضوع سیاست خارجی، تبدیل به عادت لایتغیر برخی عناصر مخالف دانشگاهی و حوزوی شده است. سید‌ضیاء مرتضوی یکی از این افراد است که درصدد ادبیات‌سازی وارونه از محکمات سیاست خارجی نظام با ارجاع به تاکتیک‌های رفتاری دولت در عرصه منطقه‌ای است. نگارنده این یادداشت را به قصد تبیین محکمات سیاست خارجی نظام نگارش کرده است.

1- سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بنابر دستورهای دینی و تاکید مقام‌معظم‌رهبری بر سه اصل «‌حکمت، عزت و مصلحت» استوار است. 

2- تاکید روی این سه اصل به‌صورت توامان از درایت‌های سیاستگذاری رهبر انقلاب است؛ چراکه هر یک از این اصل‌ها اگر به تنهایی مورد تاکید قرار گیرد ممکن است به نتایج و اصول دیگر منجر نشود.

3- اگر صرفا تاکید روی «حکمت» باشد ممکن است معنای عقلانیت و محاسبه‌گری تا خدشه‌دار شدن عزت ملی نیز به پیش رود.

4- حال که قرار است این سه اصل با هم دیده شود و در کنار هم تفسیر شود، می‌توان از سوء فهم‌های ناشی از تک‌بُعدی‌نگری جلوگیری کرد و عزت را با دو همتای خویش یعنی حکمت و مصلحت تفسیر کرد.

5- سوال این است: اگر کشوری چون آمریکا از روی ظلم و استکبار و زورگویی، حق مسلم مردم ایران را نادیده بگیرد و دارایی‌هایشان را بلوکه کرده باشد، آنگاه تلاش جهت آزاد کردن این پول‌ها و رساندن نفع آن به ملت تا جای ممکن، خلاف عزت است؟

6- نکته مهم در تفسیر عزت این است که عزت درمقابل ذلت است و نه ضعف. ممکن است کشورمان در برخی جهات ضعیف باشد و لذا دست برتر را درمقابل استکبار از آن جهات نداشته باشد، اما این ضعف را نمی‌توان ذلت تفسیر کرد.

7- زمانی عده‌ای براساس حکمت و مصلحت، عزت داشتن در سیاست خارجی را امری موهوم و خودفریبی می‌دانستند .

8- و درنهایت باید گفت تحقق عزت در سیاست خارجی براساس نگاه همه‌جانبه به کنش‌های مسئولان است.

متن کامل را اینجا بخوانید.