توافق محدود بهترین گزینه ایران در برابر آمریکاست

زهرا طیبی، خبرنگار گروه سیاست: توجه به پیش‌فرض منفی که دولت ایران از آمریکا در برجام و سایر توافقات گذشته دارد، توافق جدیدی که در حوزه غنی‌سازی اورانیوم و نفت مطرح‌شده دارای اهمیت است و توجه بسیاری از کارشناسان سیاسی- اقتصادی را به خود جلب کرده است. برای بررسی اینکه آیا توافق موقتی که زمزمه آن در اخبار پیچیده، می‌تواند منافع ایران را تامین کند یا نه؟ با مجید شاکری، کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. با توجه به سابقه بدعهدی آمریکا در برجام برخی این ایده را پیشنهاد می‌دهند که ایران از طریق جایگزین‌هایی همچون توافق موقت (interim) یا توافق محدود (Limited) سراغ تامین منافع اقتصادی خود برود. در گفت‌وگویی که با مجید شاکری داشته‌ایم، او ضمن بررسی مسیرهای پیش‌روی ایران برای رسیدن به یک توافق با آمریکا، توافق محدود را به‌عنوان بهترین گزینه مطرح می‌کند.

*مدیریت مذاکره به‌دست حقوقی‌ها و تحت‌نظر آنها بوده، آنها بیشتر از آنکه به‌دنبال محتوای برجام و انتفاع اقتصادی باشند، درپی بازیابی شکل ساختاری برجام بودند. با این تحلیل دیگر انتفاع اقتصادی مدنظر نبوده و حفظ شکل ظاهری برجام مهم‌تر تلقی می‌شد. برای همین بازگشت آمریکا به ساختار برجام اولویت قرار گرفته بود.

* در نقطه مقابل طرح برجام، دیدگاه خردمندانه‌تری وجود دارد که شامل حفظ برجام با 1+4 در چهارچوب نظارتی سازمان ملل و رسیدن به یک توافق محدود یا توافق موقت با طرف آمریکایی با هدف کنترل تنش بوده و متمرکز بر انتفاع اقتصادی ایران است.

*مجید شاکری با فرض اینکه در‌حال‌حاضر بهترین گزینه برای ایران توافق محدود است، پیشنهادهایی را برای موفقیت بهتر ارائه داده است که می‌توان آن را چنین تفکیک کرد؛
1- طرف مذاکره ایرانی اصلا سراغ توافق موقت نرود و اگر مذاکره‌ای هم در این باره در جریان است، آن را به‌سمت توافق محدود هدایت کند.
2- علاوه‌بر حوزه نفت، در حوزه بانک هم سراغ اعداد سنجش‌پذیر بروند و به موضوع نحوه گزارش هم توجه شود. 
3- موضوعات مورد مذاکره را نباید به حوزه فروش نفت و انتقالات پولی محدود کنیم.
4- فراموش نکنیم محدودیت زمانی این توافق بیشتر از اینکه به بر روی کار آمدن دولت دموکرات یا جمهوری‌خواه در انتخابات آمریکا مربوط باشد، به دغدغه‌های تورمی داخل آمریکا معطوف است. 
5- مهم‌ترین توصیه‌ای که علی‌رغم اهمیتش در اغلب موارد جدی گرفته نمی‌شود، این است که طرف ایرانی باید بتواند خواسته‌های خود را به‌صورت سنجش‌پذیر و دو به دو مطرح کند تا بتواند اجرا یا عدم اجرای توافق به‌معنای کامل را براساس آن نشانه‌گذاری کند.

متن کامل را اینجا بخوانید.