ورود چراغ‌خاموش گروه‌های سیاسی به انتخابات

علی مزروعی- علی فلاحی- مائده شیرپور، گروه سیاست:بعد از آنکه میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 تا زیر 50 درصد پایین آمد این نگرانی به‌ویژه برای انتخابات مجلس که معمولا میزان مشارکت در آن نسبت به ریاست‌جمهوری پایین‌تر است نیز به‌وجود آمد. شدت این نگرانی به ویژه بعد از اتفاقات سال گذشته افزایش یافته است و این دغدغه وجود دارد که مبادا التهابات پاییز باعث شود مشارکت در انتخابات مجلس به نسبت حد معمول آن افت پیدا بکند. چنین اتفاقی به‌ویژه برای جبهه رسانه‌ای معاند که بعد از شکست پروژه آشوب به دنبال دستاوردسازی برای خود است بهانه‌خوبی محسوب می‌شود. مجموع این اتفاقات این الزام را ایجاد می‌کند که گروه‌های سیاسی و دستگاه‌های مختلف فعالیت انتخاباتی خود را به طور جدی و با هدف تشویق مردم برای حضور هرچه بیشتر در انتخابات به کار گیرند. رهبر انقلاب نیز در همین راستا در دیدار اخیر خود با مسئولان نظام اهمیت انتخابات مجلس در سال جاری را مورد تاکید قرار داده و بیان داشتند: «این انتخابات خیلی مهم است. انتخابات می‌تواند مظهر قوت ملی باشد. اگر انتخابات درست برگزار نشود، ضعف کشور و ضعف ملت را نشان می‌دهد؛ ضعف دولت را، ضعف مسئولان را، ضعف آحاد مردم را و ضعف کشور را نشان می‌دهد. هرچه ما ضعیف بشویم، تهاجم و فشار دشمنان ما بیشتر خواهد شد. اگر می‌خواهید جلوی فشار دشمن گرفته بشود، باید قوی بشویم. یکی از ابزارهای مهم قوتِ کشور همین انتخابات است. مسئولانی که مرتبط هستند از همین حالا -البته می‌دانم که دنبال کرده‌اند- راهبرد مشارکت را، راهبرد امنیت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخص کنند؛ انتخابات خوب سالم با مشارکت بالایی ان‌شاء‌الله در آخر سال داشته باشیم.» اگرچه فضای سیاسی فعلی این نگرانی را ایجاد کرده که مبادا جریانات و چهره‌های سیاسی از حضور در انتخابات اجتناب ورزند، کنش‌ها و واکنش‌های سیاسیون نشان می‌دهد تقابل‌های سیاسی به عنوان یک ظرفیت بالفعل برای ایجاد شور و حال انتخاباتی وجود دارد و به مثابه آتش زیر خاکستری می‌ماند که هر آن احتمال شعله‌ور شدن آن وجود دارد. نمونه‌ای از این آتش زیر خاکستر را می‌توان واکنش سریع لاریجانی به انتشار خبری دانست که از حضور فعال او در انتخابات در رسانه‌ها منتشر شد. این واکنش سریع به یک خبر از جانب لاریجانی از جانب برخی کارشناسان سیاسی اینگونه تعبیر شد که قصد دارد هرگونه اقدام سیاسی که برای حضورش ظرفیت منفی ایجاد کند را خنثی کند. همچنین تمایل لاریجانی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 این احتمال را ایجاد کرده است که او برای امتحان شانس خود در انتخابات 1404 نیز تلاش کند. تلاشی که حضور فعالانه در مجلس می‌تواند بخشی از آن باشد. علاوه بر این کنش‌ها مطابق آنچه از اظهارات نمایندگان احزاب در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» در پرونده انتخاباتی این شماره روزنامه نیز بر می‌آید، فضای سیاسی احزاب آمادگی حضور فعالانه در انتخابات را دارد. این آمادگی زمانی در آوردن مردم به پای صندوق موثر مواقع می‌شود که اولا دستگاه‌های نظارتی در مواجهه با جناح‌های سیاسی روش سختگیرانه و حذف غیر قابل توجیه را به کار نگیرند و خود جناح‌های سیاسی نیز توانایی بسیج عمومی را داشته باشند. فارغ از چالش اول که به بحث تایید صلاحیت‌ها مربوط می‌شود، چالش مهم‌تر این است که احزاب ولو اگر نمایندگان‌شان بدون سختگیری از فیلترهای نظارتی عبور کنند نیز توانایی زیادی در ایجاد اجماع عمومی ندارند. این گزاره را می‌توان از مجموع مصاحبه‌هایی که خود آنها با «فرهیختگان» داشته‌اند نیز دریافت کرد. اما از الان تا روز انتخابات بیش از 10 ماه فرصت باقی مانده و اگر احزاب و جناح‌های سیاسی تلاش جدی‌تری به کار بگیرند خواهند توانست تا حدی نشاط سیاسی و انتخاباتی را در جامعه ایجاد کنند. نشاطی که در کنار رقابت‌های محلی انتخاباتی در شهر‌های کوچک فرصت خوبی برای افزایش مشارکت ایجاد می‌کند. مطابق آنچه از گفته‌های نمایندگان احزاب سیاسی بر‌می‌آید به نظر می‌رسد این تلاش به صورت نامحسوس ایجاد شده که نیاز است سرعت بیشتری در تصمیم‌گیری‌های آنها صورت گیرد تا هرچه سریع‌تر فضای رقابتی انتخابات رسمیت یافته و به فضای علنی کشیده شود. در این صورت می‌توان امیدوار بود که زمان باقی‌مانده تا روز انتخابات به نحو احسن به نفع مشارکت به کار گرفته شود. برای بررسی اینکه فعالیت احزاب مختلف سیاسی برای حضور در انتخابات آتی در چه مرحله‌ای قرار دارد به سراغ نمایندگان 12 حزب سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب رفته‌ایم. مشروح این پرونده را می‌توانید در همین صفحه و در صفحه‌های 14، 15 و 16 مطالعه کنید.

کمتر از یک سال تا سوت آغاز انتخابات مجلس فرصت باقی است. احزاب و جریان‌های مختلف فعالیت سیاسی خود را برای انتخابات آغاز کرده‌اند. اگرچه این فعالیت‌ها‌ هنوز سر و شکل رسمی به خود نگرفته است، اما مطابق آنچه نمایندگان احزاب به «فرهیختگان» گفته‌‌اند اقبال خوبی در بین احزاب برای مشارکت در انتخابات وجود دارد. اقبالی که اگر بتواند به کار گرفته شود فرصت خوبی برای تشویق حداکثری جامعه به انتخابات ایجاد می‌کند. در گفت‌وگویی که با نمایندگان 12 حزب سیاسی اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا صورت گرفته، ضمن کسب اطلاع از روند فعالیت‌های انتخاباتی، راهبردهای سیاسی این احزاب در انتخابات آتی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. اسامی 12 حزبی که در این پرونده انتخاباتی با نمایندگان آنها به گفت‌و‌گو پرداخته‌ایم به شرح ذیل است: اعتماد ملی، جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، کارگزاران سازندگی، موتلفه اسلامی، مجمع روحانیون مبارز، جامعه روحانیت مبارز، اتحاد ملت ایران اسلامی، اعتدال و توسعه، جبهه پایداری انقلاب اسلامی، ندای ایرانیان، جمعیت پیشرفت و عدالت ایران اسلامی و شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی.