ندا اظهری، خبرنگار:اینوتکس 2023 روز گذشته به کار خود پایان داد. در این دوره از نمایشگاه اینوتکس بیش از ۴۵۰ استارت‌آپ، شرکت فناور و دانش‌بنیان، شتاب‌دهنده و مرکز نوآوری، مرکز رشد و پارک فناوری از کشور‌های ایران، روسیه و ترکیه حضور داشتند و جدیدترین محصولات و خدمات فناورانه خود را به حدود ۱۰۰ هزار نفر ارائه دادند. با این حال جای خالی دانشگاه‌ها در بزرگ‌ترین رویداد فناوری و نوآوری کشور به‌شدت احساس می‌شد. «فرهیختگان» در گفت‌وگو با روح‌الله دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک علم و فناوری پردیس علت این موضوع را بررسی کرد. 

  حمایت از دانشگاه‌ها در گرو ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپاست
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی درباره عملکرد اینوتکس 2023 اشاره کرد: «هر حرکت نوآورانه‌ای، یک سری محدودیت‌ها و منتقدانی دارد اما معتقدم که اینوتکس ۱۴۰۲ ایران در حجم خود یک ایده منحصربه‌فرد است. نخستین ویژگی این نمایشگاه هم این است که افراد مختلف یکدیگر را در قالب این نمایشگاه می‌بینند و با هم آشنا می‌شوند و اگر حتی هیچ سرمایه‌گذاری یا فروشی هم اتفاق نیفتد، همین که حدود 400 شرکت توانمند شبیه خودم را می‌بینم و احساس می‌کنم که زندگی جریان دارد و احساس می‌کنم که افراد در حال فعالیت هستند، این حس زندگی و هم حس رقابت را در من زنده می‌کند که همین موارد، بزرگ‌ترین مزیت چنین گردهمایی‌هایی است. مرحله دوم هم همکاری‌های داخلی است که در قالب این نمایشگاه شکل می‌گیرد؛ افرادی که یکدیگر را در قالب چنین رویدادی پیدا می‌کنند و محصولات همدیگر را تکمیل می‌کنند و نوآوری‌های جدیدی خلق می‌کنند؛ اینها ازجمله آورده‌های این نمایشگاه به شمار می‌رود. مورد بعدی این است که امسال بعد از دوران همه‌گیری کرونا -با اینکه پارسال هم برگزار شد_ فضا بسته‌تر بود. امسال افراد بدون ماسک و نگرانی از همه‌گیری به نمایشگاه آمدند.»  معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ادامه داد: «ما خیلی جدی معتقدیم که در کنار برگزاری چنین نمایشگاهی باید یک رویداد سرمایه‌گذاری هم وجود داشته باشد. همین که در اینوتکس امسال، رویداد فینوتکس هم شکل گرفت از همین رویکرد ناشی می‌شود. اگر تمام رسانه‌ها کمک کنند و ما هم کمک کنیم، صدای توانمندی بچه‌های ایران به مردم و سرمایه‌گذاران برسد، سال آینده شاهد خواهیم بود که حجم بالایی از سرمایه‌گذاران را در این نمایشگاه خواهیم داشت. درمجموع بنده اینوتکس را یک بستر می‌دانم؛ معاونت علمی علاوه‌بر به همرسانی و انرژی عمومی دادن به بچه‌ها، باید ظرفیت‌های جدید را شناسایی کند. ما معتقدیم که نوآوری باید در بخش عمومی هم نفوذ کند. این بخش در کشوری مانند ایران که قسمت عمده اقتصاد آن دولتی است، از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر بخش‌های دولتی پای کار نیایند، لزوما اتفاق خوبی رخ نمی‌دهد. با جریان‌سازی و حمایتی که رهبری و دولت انجام می‌دهد، پای کار آمدن بخش دولتی در کنار بخش خصوصی به‌عنوان یک بازار بزرگ مصرف کالا و خدمات بتواند رونق دهد.»  فیروزآبادی در ادامه در پاسخ به «فرهیختگان» درباره حضور کم‌رمق دانشگاه‌ها در دوازدهمین نمایشگاه اینوتکس عنوان کرد: «گفت حرف حق را بزن، اگرچه تلخ باشد! من از این موضوع خوشحال نیستم. بحث این است که دانشگاه نیاز به یک تحول جدی دارد. دانشگاه باید این پوسته نسل دومی‌اش که صرفا دانشگاه پژوهش‌محور باشد را بشکند و بیرون بیایند. دانشگاه می‌بیند که اگر این کار را انجام ندهد، اقبال به دانشگاه در حال کاهش است. در حوزه‌ای مانند هوش مصنوعی، در دنیا صنعت از دانشگاه جلو زد. تمام استادان و صاحبان نظریه هوش مصنوعی با رونمایی از Chat GPT جدید جا خوردند. این بار، صنعت بود که جلودار بود؛ همواره دانشگاه باید صنعت را هل می‌داد اما این بار صنعت در حال کشیدن دانشگاه است.»  او با ابراز امیدواری نسبت به بهتر شدن اوضاع دانشگاه‌ها تاکید کرد: «دانشگاه‌های کشور و تمام سیاست‌های معاونت علمی باید به این سمت سوق پیدا کند. حمایت ما از دانشگاه‌ها در گرو ایجاد و شکل دادن شرکت‌های دانش‌بنیان نوپاست. دولت و شرکت‌های بزرگ دیگر برای استخدام جایی ندارند. دانشگاه‌ها باید کارآفرین تربیت کنند و باید افرادی را تربیت کنند که خودشان بتوانند کسب‌وکار خود را بسازند و تولید از درون داشته باشند. این که دانشگاه‌ها حضور بسیار کمرنگی در اینوتکس داشتند، درست و تلخ است. امیدوارم با کارهایی که دانشگاه‌ها می‌کنند و حمایت‌ها و اقداماتی که ما انجام می‌دهیم، سال آینده یک سوله بزرگ را دانشگاه‌ها پر کرده باشند.»  فیروزآبادی در ادامه تاکید کرد که رسانه حساس‌کننده کشور و افراد است. رسانه یک جایی را پررنگ کرده و حساسیت جامعه را به آن نقطه افزایش می‌دهد. روی دانشگاه‌ها تمرکز کنید؛ پرونده‌های ویژه پیرامون دانشگاه‌ها کار کنید و دانشگاه‌ها و مدیران قدیمی‌تر دانشگاه‌ها را تکان دهید تا بشکنند و این کار را به دست جوانان بسپارند. در دانشگاه‌های ما استادان جوان متعددی وجود دارند که اسیر مسائل ارتقا و مقالات شده اند؛ اگر به این جوانان فضا بدهیم، دانشگاه را متحول می‌کنند و دانشگاه را محل تولید انسان، محل تولید کار و محل تولید اشتغال می‌کنند.» معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری درباره سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی در نمایشگاه اینوتکس که یکی از تاکیدات رهبری نسبت به این حوزه بود، اظهار کرد: «تا خوب عمل کردن فاصله داریم. من اصلا به خودمان امتیاز خوبی نمی‌دهم. نسبت به سال قبل هم همین‌طور؛ عملکرد خیلی متفاوتی نسبت به سال قبل نداشته‌ایم. اینقدر در زمینه هوش مصنوعی نسبت به آنچه باید باشیم، عقب هستیم که نمی‌توان راجع به آن خیلی حرفی زد. هوش مصنوعی در صنعت و کاربرد خیلی خوب جلو می‌رود، امیدوارم ستاد ویژه‌ای را که طی یکی دو ماه گذشته پیرامون هوش مصنوعی ایجاد کرده‌ایم، بتواند حرکتی جدی در کشور مانند حرکتی که نانو ایجاد کرد، داشته باشد و بتواند از توان استعدادهای کشور در حوزه‌های نرم به نحو احسن بهره‌برداری کند. او درباره میزان سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی گفت: «اینقدر آمار پایین است که گفتن آن هم خوب نیست.» 

 دانشگاه‌ها بیشتر مشتاق نمایشگاه‌های علمی و پژوهشی هستند
مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک علم و فناوری پردیس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» عنوان کرد: «هدف ما در اینوتکس برگزاری یک نمایشگاه تخصصی نیست و درواقع نمایشگاه اکوسیستم است. تلاش ما این بود که اعضای اکوسیستم شامل صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری، شتاب‌دهنده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت گلچین یکدیگر را بشناسند. البته در این میان، اگر دانشگاه‌ها هم حضور پررنگی داشته باشند، بهتر است اما روی هم رفته  نمایشگاه جنبه اقتصاد دانش‌بنیانش پررنگ‌تر از جنبه علمی است و شاید به این جهت است که دانشگاه‌ها حضور کم‌تری داشته‌اند. ما هم باید وقت بیشتری بگذاریم و اطلاع‌رسانی بیشتری داشته باشیم تا بلکه دانشگاه‌ها را برای حضور در چنین اکوسیستم‌ها و نمایشگاه‌هایی علاقه‌مندتر کنیم. دانشگاه‌ها اغلب روی هفته پژوهش و نمایشگاه‌هایی متمرکز می‌شوند که جنس آنها علمی‌تر باشد.  او درباره اینوتکس دوازدهم به «فرهیختگان» گفت: «ما به‌عنوان برگزارکننده راضی بودیم و استقبال نسبت به سال‌های گذشته بهتر بود و شرکت‌ها هم توسعه بیشتری داشتند. ما پاویون سرمایه‌گذاری در نمایشگاه داشتیم و بیش از 700 جلسه هم در این پاویون برگزار شد که طی فراخوانی، شرکت‌ها ثبت‌نام کرده و جلساتی با حضور سرمایه‌گذاران تنظیم شد و شرکت‌ها توانستند سرمایه‌گذار مناسبی را برای تولید محصولات خود بیابند.»