راضیه فلاح، خبرنگار:جشنواره فرهیختگان جوان یکی از برنامه‌های جذاب چند سال اخیر دانشگاه آزاد اسلامی بوده که با در نظر گرفتن جامعه هدف دانش‌آموزان برگزار شده است. این جشنواره امسال قرار است برای پنجمین دوره از 20 تا 22 اردیبهشت در واحد علوم‌وتحقیقات با همکاری باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد برگزار شود. هدف از برگزاری این جشنواره گسترش فرهنگ تحقیق و پژوهش و رشد مهارت‌های علمی و عملی دانش‌آموزان سراسر کشور و آشنایی آنها با محیط دانشگاهی و رشته‌های دانشگاهی است.  جشنواره فرهیختگان جوان ویژه تمام مقاطع تحصیلی در 5 محور غرفه‌های نمایشگاهی، سمینارهای علمی، مسابقات دانش‌آموزی، تولید محتوای دیجیتال و سخنرانی علمی و بیش از 130 گرایش برنامه‌ریزی شده است. درخصوص جزئیات این جشنواره با حامد حسن‌پور، رئیس باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان و الناز فطیرخورانی، دبیر و مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید. 

رئیس باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان خبر داد
رشد 3 برابری شرکت‌کنندگان جشنواره فرهیختگان جوان

حامد حسن‌پور، رئیس باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان درخصوص پنجمین جشنواره پروژه‌های دانش‌آموزی فرهیختگان جوان عنوان کرد: «ایجاد شادابی و شور و نشاط علمی یکی از ماموریت‌های باشگاه‌ پژوهشگران و نخبگان جوان است. امروز بیش از هر زمان دیگر کشور به این شور و نشاط علمی نیاز دارد. همچنین این باشگاه زمینه‌های بروز توانایی‌ها و خلاقیت‌های دانش‌آموزان را با برپایی 3 روزه این رویداد فراهم کرده است. در این دوره از مسابقات حدود 2 هزار و 500 دانش‌آموز شرکت کرده‌اند که نسبت به شرکت‌کنندگان دوره قبل 3 برابر افزایش داشته است. در این دوره دانش‌آموزانی که برای جشنواره فرهیختگان جوان حاضر هستند از 22 استان کشور بوده و همین نشان از نفوذ جریان شور و نشاط علمی در بین جوانان دارد که جزء اهداف این باشگاه تعریف شده است.» او با توضیح اینکه برخی از تیم‌ها به دلایل متفاوتی نمی‌توانند در این دوره از نمایشگاه فرهیختگان جوان حاضر شوند و به صورت مجازی شرکت می‌کنند، گفت: «تنها دوره اول مسابقات به صورت حضوری و 3 دوره بعد از آن به صورت آنلاین برگزار شد که با تجربه دوره‌های قبل مصمم شدیم که برخی از تیم‌هایی که به هر دلیل نمی‌توانند به صورت حضوری در این جشنواره حاضر شوند، فرصت حضور مجازی و آنلاین را داشته باشند. این‌ تیم‌ها می‌توانند کارهای خود را به صورت آنلاین و مجازی ارائه و در سایت باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان آن را بارگذاری کنند. تیم‌هایی که نمی‌توانند به صورت حضوری در این رویداد حاضر شوند، در 2 حوزه تولید محتوی دیجیتال و سخنرانی علمی فعالیت داشتند.» حسن‌پور با بیان اینکه پروژه‌های دانش‌آموزان روی سامانه پایش دانشگاه آزاد قرار خواهد گرفت، اظهار کرد: «امسال باشگاه پایش پژوهشگران و نخبگان جوان برای دانش‌آموزان روی سامانه پایش بارگذاری شده است. دانش‌آموزان می‌توانند با بارگذاری پروژه‌های خود فرصت اطلاع‌رسانی در این حوزه را به دیگر دانش‌آموزان دهند. اعضای این باشگاه می‌توانند درباره هر کدام از پروژه‌های بارگذاری شده، نظرات خود را زیر همان پست مطرح و سوالات خود را بیان کنند و به نوعی با مسئولان پروژه ارتباط بگیرند.» رئیس باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان در ادامه افزود: «شبکه‌سازی برای پژوهشگران دانش‌آموز و جوان یکی از ویژگی‌های مهم این دوره به حساب می‌آید. این اقدام دانش‌آموزان را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو می‌کند که خود بستری برای بالابردن توانایی همه اعضای یک تیم می‌شود. از سوی دیگر با این اقدام مشابهت‌یابی پروژه‌های علمی دانش‌آموزان به راحتی قابل تشخیص است و از انجام پروژه‌های مشابه توسط دانش‌آموزان جلوگیری می‌شود.»

  ایجاد روحیه مسئولیت‌پذیری و‌ انگیزه برای مخاطب جوان 
او با بیان اینکه در طول سالیان گذشته فعالیت‌های دانشجویی و دانش‌آموزی به نوعی در فضای اطلاع‌رسانی کشور گم شده بوده؛ عنوان کرد: « پژوهشگران و نخبگان جوان مخاطب اصلی باشگاه پژوهشگران و نخبگان بوده و این افراد مستعد هر موضوعی اعم از امید و‌ انگیزه و روحیه ناامیدی و کرختی هستند. ایجاد روحیه مسئولیت‌پذیری و انگیزه برای مخاطب جوان باشگاه یکی از اهداف این باشگاه تعریف شده است. نکته مهم این است که تاکنون هیچ آینده و چشم‌انداز درست و روشنی نیز برای جوانان کشور در زمینه تخصصی پژوهش و کاری ارائه نشده است.»
حسن‌پور در ادامه افزود: «در مدت زمان طولانی کسی از فعالیت و کار دانشگاه‌ها خبر نداشت و این فضا گم شده بود. امروز نیاز کشور است تا موضوعات پژوهشی و تحقیقاتی جوانان دانشجو و دانش‌آموز منعکس شود تا آنها و حتی علاقه‌مندان بدانند یک محیط پویا برای ارائه دانش و تئوری جوانان وجود دارد. در همین محیط هم می‌توانند موضوعات پژوهشی خود را به چالش بکشند و برای رقابت‌های مختلف آماده کنند. این اقدام یک کار واقعی است و افراد را به پیگیری پروژه‌های علمی و تحقیقاتی علاقه‌مند می‌کند. باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان نیز برای کاربردی شدن این اقدام از آن حمایت‌های لازم را خواهد داشت.»
او در پاسخ به این سوال که آیا باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان تنها برای دانشجویان دانشگاه آزاد و مدارس سما فعالیت دارد، گفت: «طبق اساسنامه این باشگاه پاسخ خیر است. این باشگاه با هدف شناسایی، جذب، پرورش، حمایت و هدایت همه استعدادهای جوان و نخبه تشکیل شده است. این باشگاه زیر نظر دانشگاه آزاد فعالیت دارد اما گستره فعالیت آن تنها به این دانشگاه محدود نمی‌شود. امروز باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان متولی برگزاری رویدادهای علمی دانش‌آموزی و دانشجویی دانشگاه آزاد است. اما به علت آنکه بودجه این باشگاه از طرف دانشگاه آزاد تامین می‌شود، به‌طور طبیعی جامعه هدف امروز باشگاه را دانشجویان همین دانشگاه دربرمی‌گیرد که همین جامعه 40 درصد از اعضای دانشجویی و جوان کشور را شامل می‌شود.»
رئیس باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان در ادامه افزود: «باشگاه با جدیت اهداف خود را دنبال می‌کند و تاکنون باشگاه نفوذی را که باید در بین دانشجویان و دانش‌آموزان دانشگاه آزاد به دنبالش بوده، به دست آورده است. در انتها باید به دنبال بهره‌برداری از پروژه‌‌های دانشجویان بود و باشگاه باید این پروژه‌ها را در مسیر بهره‌بردار قرار دهد تا شناسایی افراد و فناوری به درستی و زیر نظر دانشگاه انجام و به صنایع معرفی شود.»
حسن‌پور درباره برنامه‌های 6 ماه آینده باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان اظهار کرد: «2 رویداد اسکلت خارجی در حوزه بایومکانیک و کنترل گرون‌ها یا پهپادها در فصل تابستان توسط این باشگاه برگزار خواهد شد.»

 مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان :
پروژه‌‌های دانش‌آموزی در سامانه پایش شبکه موضوعی می‌ ‌‌‌‌‌‌‌شوند

الناز فطیرخورانی، دبیر و مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان درباره هدف برگزاری این جشنواره عنوان کرد: «این رویداد با هدف گسترش فرهنگ تحقیق و پژوهش بین دانش‌آموزان، آشنایی با دانشگاه و رشته‌های مختلف دانشگاهی، ارائه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دانش‌آموزان و شناسایی استعدادهای دانش‌آموزان در فضای دانشگاهی برگزار می‌شود.» او با بیان اینکه باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان در راستای ایجاد شور و نشاط علمی در فضای دانشگاهی مسئول برگزارکننده این جشنواره‌ها و مسابقات است گفت: «پیش از این جشنواره، مسابقات ربوکاپ توسط این باشگاه، 2 هفته قبل برگزار شد و این هفته نیز جشنواره پروژه‌های دانش‌آموزی فرهیختگان جوان برگزار می‌شود.» فطیرخورانی درخصوص فعالیت پنج دوره گذشته این جشنواره بیان کرد: «اولین دوره جشنواره فرهیختگان به صورت حضوری در واحد علوم‌وتحقیقات برگزار شده بود. دوره‌های بعدی آن مصادف با شیوع کرونا در کشور به صورت آنلاین و مجازی برگزار شد. امسال بخش عمده پنجمین دوره جشنواره فرهیختگان جوان پس از عبور از همه‌گیری شیوع کرونا به صورت حضوری برگزار شد و البته با استفاده از تجربه سال‌های برگزاری آنلاین جشنواره، بخش مجازی را نیز خواهد داشت.»
دبیر و مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان درباره مراحل ثبت‌نام تا برگزاری رسمی فعالیت‌های پنجمین دوره جشنواره فرهیختگان، اظهار کرد: « ثبت‌نام این رویداد از 25 آذر ماه 1401 همزمان با هفته پژوهش آغاز و تا 30 فروردین ماه 1402 ادامه داشت. در این مدت 2 هزار و 500 دانش‌آموز در قالب 650 تیم برای این جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند که پروژه‌های آنها بخشی به صورت آنلاین و بخشی به صورت حضوری داوری خواهند شد.»
فطیرخورانی درباره محورهای فعالیت پنجمین دوره جشنواره‌ فرهیختگان عنوان کرد: «این جشنواره در 5 محور سمینارهای علمی، سخنرانی علمی، تولید محتوای علمی، مسابقات دانش‌آموزی و غرفه‌های نمایشگاهی برگزار می‌شود.» او با بیان اینکه بیشترین شرکت‌کننده در محور سمینارهای علمی شرکت دارند، گفت: «280 تیم در این بخش با گرایش‌های فنی و مهندسی، علوم اجتماعی و انسانی، علوم معارف اسلامی، علوم پایه، علوم زیستی، هنر و معماری، روانشناسی، ادبیات، نجوم، نانو و محیط‌زیست شرکت کرده‌اند. پس از این محور مسابقات بیشترین محبوبیت را در بین شرکت‌کنندگان داشته و 195 تیم برای رقابت در این محور حضور دارند. این محور در گرایش‌های هوافضا، رباتیک، کِمیکار، آزمایشگاهی، سازه ماکارونی، برنامه‌نویسی ITM، معماری و کاپ فیزیک ایران برگزار می‌شود.» فطیرخورانی در ادامه گرایش‌های محورهای دیگر جشنواره فرهیختگان امسال افزود: «محور تولید محتوای دیجیتال با حضور 45 تیم در گرایش‌های بازی‌سازی، انیمیشین و برنامه‌نویسی در 2 قسمت فعالیت دارد و پس از آن به ترتیب محور سخنرانی علمی با 40 تیم و محور غرفه‌های نمایشگاهی با 105 تیم حاضر شده‌اند. در محور غرفه‌های نمایشگاهی به هر مدرسه یک غرفه داده شده تا دانش‌آموزان بتوانند پروژه‌های خود را به صورت دست‌ساز در آن ارائه کنند.»
دبیر و مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان در مورد تفاوت این دوره از جشنواره فرهیختگان با دوره‌های قبلی خاطرنشان کرد: «آنلاین بودن چند دوره قبلی جشنواره عمده‌ترین تفاوت امسال با دوره‌های قبلی است. لازمه و ماهیت برخی از رشته‌ها حضور فیزیکی در جشنواره بود که همین امر باعث عدم حضور آنها در دوره‌های قبل شده بود. امسال به علت آنکه جشنواره به صورت حضوری برگزار می‌شود، این بخش‌ها نیز به مجموعه بخش‌های قبلی افزوده شده است. با این اقدام به لحاظ کمی تعداد شرکت‌کنندگان در جشنواره فرهیختگان امسال بسیار بیشتر شده است.»
او با تاکید براینکه شبکه‌سازی و عضویت در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی پژوهشگران اهمیت بالایی داشته، ادامه داد: «امسال در سامانه پایش باشگاه پژوهشگران جوان دانش‌آموزان حاضر در جشنواره از نظر کیفی شبکه‌سازی شدند. براساس این اقدام همه افراد شرکت‌کننده به عضویت این باشگاه درآمده و سپس پروژه‌های آنها در سامانه پایش بارگذاری شد. با این اقدام اعضای باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان با ویژگی‌های پروژه‌های یکدیگر آشنا خواهند شد. پیش از این اقدام احتمال داشت برخی از مدارس یک شهر از روند اقدامات پژوهشی دیگر مدارس شهر خود مطلع نشوند. با عضویت دانش‌آموزان در باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان همه پروژه‌‌های دانش‌آموزی از طریق سامانه پایش به صورت شبکه موضوعی درآمده و همه مدارس به اطلاعات پروژه‌های دیگر مدارس دسترسی داشته باشند.» 
فطیرخورانی با بیان اینکه این دانش‌آموزان در حال یادگیری هستند و خروجی کار آنها اهمیت ندارد، درخصوص ملاک‌های داوری برای برگزیدگان پنجمین جشنواره فرهیختگان اظهار کرد: «داوری‌ها با توجه به گرایش‌های مختلف متفاوت است. برای مثال گرایش تولید محتوای دیجیتال با گرایش هوافضا مسلما روند داوری متفاوتی را طلب می‌کند. اما دانستن فرآیند انجام پروژه یا آگاهی از مراحل طی کردن پروژه‌های علمی و یادگیری پروژه‌محوری در مدرسه هدفی است که برای هیات داوران اهمیت دارد. به بیان کلی دانش‌آموزان باید یادگیری پروژه‌محور را در مدرسه آموخته و فرآیند کامل پژوهش را از ابتدا تا انتهای کار بدانند و درنهایت بتوانند سوال یا فرضیه خود را به نتیجه برسانند.»
دبیر و مسئول پنجمین جشنواره فرهیختگان با بیان اینکه تعداد دانش‌آموزان حاضر در این دوره ‌جشنواره بالا رفته و درنتیجه تعداد برگزیدگان نیز بالا خواهد رفت، عنوان کرد: «امسال حدود 80 تیم به‌عنوان تیم‌های برتر معرفی و 120 تیم دیگر نیز به‌عنوان شایسته تقدیر دست پیدا خواهند کرد. به عبارت دیگر امسال از بین 650 تیم حاضر در جشنواره فرهیختگان، 200 تیم به‌عنوان تیم برتر انتخاب خواهند شد. به تیم‌های برتر هدیه نقدی، تندیس و لوح تقدیر اعطا خواهد شد.»