ندا اظهری، مترجم:استادان دانشگاه جزء جدانشدنی سیستم آموزش عالی در هر کشوری به حساب میآیند و به نوعی تعیینکننده اصلی مسیر حرکت دانشجویان و حتی رسیدن به موفقیت آنها در آینده هستند. استادان شکاف میان جامعه و مربیگری را از بین میبرند و با یادآوری خطاها و اصلاح آنها، علاوهبر اینکه وظیفه هدایت دانشجویان را برعهده دارند، به آنها در رسیدن به مسیر شغلی موردنظر نیز کمک میکنند. چه بسیار استادانی که در رسیدن دانشجویانشان به مدارج بالای علمی و شغلی نقش پررنگی داشتهاند و همان نقطه طلایی است که اوج لذت را برای استادی به دنبال دارد که تمام زندگی خود را صرف تعلیم و تربیت دانشجویان خود کرده است. به دلیل اهمیت جایگاه استادان در دانشگاهها، مراکز آموزشی هم تلاش میکنند با حساسیت این افراد را گزینش کنند تا به این ترتیب نسل آینده موفقی را تحویل جامعه دهند.
انگلیس
انگلیس معتبرترین دانشگاههای جهان را در اختیار دارد که بخشی از این موفقیت مدیون جذب و بهکارگیری استادان کارکشته و ماهر در آموزشوپرورش دانشجویان و فارغالتحصیلان از اقصی نقاط دنیاست. افرادی که قصد دارند بهعنوان استاد در دانشگاه مشغول به تدریس شوند، باید واجد شرایطی باشند تا بتوانند وارد دانشگاه شوند. از الزاماتی که یک فرد باید داشته باشد، در اختیار داشتن مدرک کارشناسیارشد یا دکتری است یا حداقل در یکی از این مقاطع مشغول تحصیل باشند و نیز باید آثار دانشگاهی منتشرشده نیز داشته باشند. افراد متقاضی باید در دوره کارشناسیارشد تجربه تدریس داشته باشند. برخی دانشگاهها شرایط کار و تدریس را برای دستیاران فارغالتحصیل در دانشگاه فراهم میکنند تا تجربه لازم را بعد از فارغالتحصیلی برای ورود به بازار کار کسب کرده باشند. کسانی هم که قصد دارند در رشتههای هنر یا مهندسی مشغول به تدریس در دانشگاهها شوند، ملزمند یک دوره کار تجربی را پشت سر بگذارند.
به گزارش nationalcareers، افراد متقاضی همچنین باید دو تا سه مدرک سطح پیشرفته برای یک مدرک داشته باشند و نیز مدرک تحصیلی آنها مرتبط با تحصیلات تکمیلی آنها باشد. از دیگر الزاماتی که چنین فردی باید داشته باشد، گذراندن دوره کارآموزی از طریق دورههای کارآموزی کارشناسیارشد در قالب دوره حرفهای آکادمیک است که به این واسطه فرد میتواند در تدریس یا پژوهش تخصص لازم را پیدا کند. آنها برای اینکه واجد شرایط استخدام در دانشگاهها شوند، به حداقل یک مدرک کارشناسیارشد نیاز دارند. از نظر مهارتها و دانش، متقاضیان باید دانش و توانایی طراحی واحدهای درسی را داشته باشند و نیز به زبان انگلیسی مسلط باشند، مهارتهای ارتباطی کلامی بالا و قدرت تفکر تحلیلی داشته باشند، حساسیت و درک بالا و مهارتهای ارتباطی نوشتاری داشته باشند، بتوانند بهراحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و از کامپیوتر و بستههای نرمافزاری مختلف به خوبی استفاده کنند.
آمریکا
جذب عضو هیاتعلمی در آمریکا فرآیندی زمانبر و طولانی است. هدایت فرآیند گزینش استادان را کمیته تحقیق انجام میدهند اما تصمیم نهایی برعهده آنها نیست. کمیته تحقیق از اعضای هیاتعلمی گروههای دانشگاهی و اغلب یک دانشجوی فارغالتحصیل بهعنوان نماینده و یک دانشکده از سایر گروهها تشکیل یافته است. اصلی کمیته جستوجو مسئولیتهای متعددی دارد که یکی از آنها انتخاب سه تا پنج داوطلب برای مصاحبه فردی است. رئیس این کمیته فهرست سوالات مصاحبه را به اعضای هیاتعلمی گروه ارائه میدهد که در صورت صلاحدید امکان تغییر این فهرست وجود دارد. علاوهبراین، این کمیته رتبهبندی داوطلبان مصاحبهشده را براساس مشاهدات اعضا و بازخوردی انجام میدهند که از اعضای هیاتعلمی گروه، دانشجویان و دانشجویان مقاطع پسادکتری دریافت میکنند. توصیهها و پیشنهادهایی که داده میشود در جلسه گروهی اعضای هیاتعلمی مورد بحث قرار میگیرد و بین اعضا رایگیری انجام میشود. تصمیم نهایی در سطح بالاتری در دانشگاه گرفته میشود. مصاحبه هر یک از داوطلبان طی یک و نیم تا دو روز انجام میشود. این مصاحبهها در قالبهای مختلفی برگزار میشوند؛ یا در قالب سمیناری که بورسیه یا پژوهشهای فرد داوطلب را بررسی میکند یا در قالب سخنرانی برای دانشجویان کارشناسیارشد بهویژه در موسسات کارشناسی برگزار میشود. در مصاحبههایی که روی حوزههای علمی انجام میشود، فرد مصاحبهشونده این اجازه را دارد که توضیحات خود را به مدت یک ساعت روی تخته پیرامون طرحهای پژوهشی و آموزشی ارائه دهد. یک ارائه موفق میتواند ایدههای هوشمندانه و خلاقانهای را نشان دهد که با موقعیت موردنظر مطابقت داشته باشد و به خوبی با فرصتهای تامین مالی، بهویژه از سوی آژانسهای تامین مالی فدرال سازگار باشد. در قالب دیگر، مصاحبهها بهطور غیررسمی و بهصورت فردی با اعضای هیاتعلمی گروه، مدیر ارشد دانشگاه و گروههای دانشجویان فارغالتحصیل و دانشجویان پسادکتری انجام میشوند. مسالهای که پیش از بررسی پروندههای مطرح میشود، این است که کمیته تحقیق باید با معیارهایی که برای ارزیابی داوطلبان مورد استفاده قرار میگیرد، موافقت کند. آنها معیارهای مختلفی را بررسی میکنند که عبارتند از تاثیر علمی، بهرهوری پژوهشی، تامین مالی پژوهشی، توانایی جذب و آموزش دانشجویان فارغالتحصیل، توانایی آموزش و نظارت بر دانشجویان کارشناسی، توانایی جذب، کار و آموزش دانشجویان متفاوت، تعهد به همکاری با همکاران و نیز ارتباط با اولویتهای گروه. بیشتر کمیتهها پنج امتیاز برجسته، عالی، خوب، نسبی و ضعیف را برای ارزیابی داوطلبان در نظر میگیرند.
آلمان
در آلمان، رسیدن به مقام استادی برحسب مسئولیتهایی مشخص میشود که یک استاد برعهده میگیرد. آنها ابتدا برای رسیدن به این مقام، باید ردههای استادی W2 و W3 را طی کنند. تفاوت این دو آن است که افراد در رده استادی W3 در رشته خود باتجربهتر عمل کرده، مدیریت وسیعتری را برعهده دارند و حقوق بالاتری هم دریافت میکنند. رده W1 یک جایگاه مقدماتی و موقت است که مسیر را برای رسیدن به ردههای W2 و W3 باز میکند. داوطلبان برای اینکه برای این سمت انتخاب شوند، باید مدرک دکتری یا معادل آن را داشته باشند. آنها باید حداکثر 4 سال دوره دکتری را طی کرده باشند و برای رشتههای پزشکی حداکثر 7 سال را پشت سر گذاشته و نیز باید ارزیابیهای اولیه را گذرانده باشند. افرادی که 6 سال تمام در این رده باقی مانده باشند میتوانند تحت شرایطی به مدارج W2 و W3 ارتقا پیدا کنند. دارا بودن مدرک دکتری یا معادل آن که از سوی دانشگاه اخذ شده باشد، دارا بودن مقالات بررسیشده از جمله معیارهایی است که مورد ارزیابی قرار میگیرند. در تمام مراحل انتخاب استادان، یک کمیته گزینش حضور دارد که متشکل از اعضای هیاتعلمی دانشگاه و نیز اعضای خارج از دانشگاه است. فرآیند انتخاب شامل اجرای یک سخنرانی آزمایشی و بررسی مقالات داوطلبان و داشتن تجربه تدریس است. کمیته موردنظر درنهایت سه داوطلب برتر و نهایی را انتخاب میکند اما تصمیم نهایی بر انتخاب داوطلبان برتر از سوی هیات اجرایی دانشگاه اعمال خواهد شد.
امارات متحدهعربی
دانشگاهها در امارات متحده عربی به تنوع در اعضای هیاتعلمی و مربیان خود اهمیت میدهند و متعهد به ایجاد فرصتهای برابر، عدم تبعیض و رفتارهای غیرترجیحی است. داوطلبانی که متقاضی مقام استادی در دانشگاههای امارات هستند باید دارای مدرک کارشناسیارشد یا معادل آن باشند که مورد تشخیص وزارت آموزش عالی امارات قرار گرفته باشد. این داوطلبان باید در رشته تحصیلی خود مهارت لازم تدریس را نشان دهند. دانشگاههای این کشور به استادانی باتجربه و حائز صاحیتهای بیشتر نیاز دارند. افرادی که واجد پذیرش در مقام استادیاری هستند، باید دارای مدرک دکتری باشند که توسط دانشگاه به رسمیت شناخته شود. کالجها به مدارک و تجربه بیشتر داوطلبان نیاز دارند. برای انتخاب دانشیار، داوطلبان باید دارای مدرک دکتری مورد تشخیص وزارت آموزش عالی این کشور باشند. آنها همچنین باید عملکرد علمی متناسب با الزامات امارات برای ارتقا به رتبه دانشیاری داشته باشند و تجربه بالایی برای تدریس داشته باشند. متقاضیانی که دارای مدرک دکتری هستند و در صنعت مشغول کار بوده یا هیچ تجربه آکادمیک نداشته یا تجربه آکادمیک محدودی دارند میتوانند بعد از احراز شرایط در مقام استادیاری مشغول به کار شوند. در موارد استثنا، متقاضیانی که هنوز مدرک نهایی دکتری را دریافت نکرده باشند، چنانچه مورد تایید مراجع ذیصلاح قرار گیرند، میتوانند بهعنوان استاد در دانشگاه مشغول به کار شوند. یکی از معیارها در انتخاب استاد برای دانشگاههای امارات تجربه متقاضیان در سالهایی است که در دانشگاه یا موسسات آکادمیک تدریس کردهاند. هر دو سال تجربه کار در موسسات پژوهشی یا صنعتی به ازای یک سال تجربه در ردهبندی محسوب میشود. پس از طی این مراحل، کمیته گزینش از میان متقاضیان، جایگاههای موردنیاز خود را شناسایی و انتخاب میکنند.
هلند
دانشگاههای هلند متقاضیان را برای منصب استادی در سه سطح دستیاری، دانشیاری و پروفسوری جذب میکند. انتصاب استادتمام دانشگاههای هلند برای یک دوره 5 ساله اتفاق میافتد و ارزیابیهای مثبت منجر به انعقاد قراردادی دائم خواهد شد. اعضای هیاتعلمی در بخشهای علمی دانشگاههای هلند برمبنای مدل TRIPLE سازماندهی میشوند که استفاده از چهار نوع مدرک و چهار سطح عملکرد است. این مدل برمبنای روحیه گروهی، پژوهش، تاثیر، عملکرد حرفهای، رهبری و آموزش عمل میکند. داوطلبانی که از میان دانشجویان و فارغالتحصیلان دانشگاههای هلند متقاضی برای منصب استادی هستند، باید حائز مدارک صلاحیت آموزش ارشد دانشگاهی و صلاحیت پژوهشگر ارشد دانشگاهی باشد. در این میان، داوطلبان خارج از دانشگاه باید دارای صلاحیت پژوهشگر ارشد باشد و طی چند سال بتوانند صلاحیت آموزش ارشد دانشگاهی را هم دریافت کنند. جذب استاد از خارج از دانشگاه معمولا زمانی در دستور کار مقامات دانشگاهی قرار میگیرد که جای خالی برای جذب استاد جدید داشته باشند. در چنین شرایطی، رئیس دانشگاه کمیتهای را تشکیل میدهد که براساس آن، داوطلبان براساس گزارشی که از مشخصات خود ارائه و نیز استعدادی که از خود نشان میدهند، انتخاب میشوند. رئیس دانشگاه همچنین با تشکیل کمیته مشورتی انتصاب که مسئول استخدام و انتخاب داوطلبان است، نسبت به گزینش آنها اقدام میکند. در دور آخر انتخاب، از داوطلبان حاضر در فهرست که معمولا کمتر از 5 نفر هستند، میخواهند تا نمونه کارهای خود را ثبت کنند که یکی شامل خلاصهای از مجموع 7 دستاورد برتر در حوزههای روحیه گروهی، رهبری، پژوهشی و آموزشی است. ارائه سه هدف برای آینده که دستکم دو هدف در حوزه آموزش و پژوهش باشد. کمیته مربوط، از چهار داور برای ارزیابی این ویژگیها استفاده میکند که درمجموع عملکرد داوطلبان را مورد ارزیابی قرار میدهد.
سوئیس
داوطلبان متقاضی برای مقام استادی در دانشگاههای سوئیس برمبنای علاقه و مهارتهایی است که دارند. یکی از نخستین گامها برای اینکه یک فرد بتواند به مقام استادی دانشگاه برسد، کسب مدرک کارشناسی در رشته موردعلاقه است. همچنین مشارکت در فعالیتهای فوق برنامه مانند کلابها و سازمانهای مرتبط با رشته تحصیلی به آنها در همکاری با سایر دانشجویانی کمک میکند. اگر رشته تحصیلی فرد مستلزم گذراندن کارشناسیارشد است، باید در مقطع بالاتر هم اقدام به کسب مدرک کنند که حداقل مدرک موردنیاز برای اشتغال در دانشگاههای سوئیس به شمار میرود و این مدرک، آنها را به سمت مدرک دکتری هدایت میکند. برخی جایگاهها در دانشگاه نیز برای استخدام طولانیمدت نیاز به کسب مدرک کارشناسیارشد دارد. اما داوطلبانی که قصد تدریس در دانشگاهها و آموزش عالی این کشور را دارند باید دوره دکتری را سپری کنند که دورهای 5 ساله است که مستلزم انجام کارهای پژوهشی است. انجام کار پژوهشی و نوشتن پایاننامه به داوطلبان برای آمادگی تدریس در دانشگاه کمک میکند. مسئولیت فرآیند گزینش داوطلبان برای جایگاه استادی دانشگاه در دانشگاههای سوئیس برعهده کمیته انتصاب استادان است تا بتوانند برترین متقاضیان را گزینش کنند. افرادی که بهترین پرونده کاری را در حوزه آموزش و پژوهش داشته باشند، ممکن است شانس بالاتری برای انتخاب در اختیار داشته باشند. بعد از مشخص شدن داوطلبان، این کمیته به بررسی فرمهای درخواست و رتبهبندی آنها میپردازد. سپس سخنرانیهای آزمایشی را که به صورت علنی برگزار میشوند و نیز سخنرانیهای غیرعلنی را برای برترین داوطلبان سازماندهی میکند. درنهایت سه داوطلب نهایی برای ارجاع به هیات اجرایی دانشگاه انتخاب میشوند. معیارهای اصلی دانشگاههای سوئیس برای انتخاب برترین داوطلبان استادی، صلاحیتهای آکادمیک در حوزه پژوهش و تدریس، صلاحیتهای اجتماعی و شایستگیهای رهبری آنها است. کمیته موردنظر معیارهای مختلف داوطلبان را مورد ارزیابی قرار میدهد و از بین آنها، افراد مورد نظر خود را انتخاب میکند.
روسیه
در کشور روسیه، افراد متقاضی برای جایگاه استادی دانشگاه باید از سوی استادان دانشگاه و نیز گذراندن آزمونهای خاص مورد تایید قرار گیرند. این افراد باید حداقل دو مقاله منتشرشده داشته باشند و سمیناری را پیرامون رشته تحصیلی خود برگزار کنند. فردی که اقدام به برگزاری سمینار میکند باید دارای مدرک دکتری بوده و هیچ آموزش اضافی پسادکتری موردنیاز نیست. افراد برای استاد شدن نیازمند تجربه تدریس و نظارتهای آکادمیک، توانمندسازی و ارائه حداقل دو مقاله منتشرشده هستند. هر یک از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی روسیه مسئولیت ارزیابی متقاضیان خود را برعهده دارد و شورای اعضای هیاتعلمی است که داوطلبان را مورد تایید قرار میدهند. اما تایید نهایی باید از سوی وزارت آموزش و پژوهش این کشور اعمال میشود. داوطلبان استادی در دانشگاههای روسیه باید مدرک دکتری خود را طی 5 سال گذشته کسب کرده باشند یا اینکه در صورت انتخاب نهایی، پیش از شروع به کار در دانشگاه مدرک دکتری را در یکی از رشتههای مربوط از سوی دانشگاه پژوهشی بینالمللی دریافت کرده باشند و پژوهشی انجام داده باشند که توسط داورانی خارج از دانشگاه مورد ارزیابی قرار گیرد. تجربه تدریس در دانشگاههای برتر خارجی هم یکی از مواردی است که امتیاز آنها را در انتخاب بالا میبرد. برای احراز صلاحیت افراد، داشتن دانش زبان روسی الزامی نیست؛ چراکه پژوهشها و تدریس در دانشگاههای این کشور به زبان انگلیسی انجام میشوند بنابراین تسلط بر زبان انگلیسی برای متقاضیان الزامی است.