هومن جعفری، خبرنگار:در بازار داغ سریالهای پشتوانهداری که در چند ماه اخیر پخش شدهاند، فقط جای «هری پاتر» خالی بود. خودتان حساب کنید که چقدر سریال جذاب و درجه یک را در همین مدت کوتاه دیدهایم که پشتوانهشان به دنیای داستانی خیرهکنندهای بوده که از قبل، میلیونها مخاطب جدی و وفادار و متعصب را، ذره ذره، صفحه صفحه، فصل به فصل، اپیزود به اپیزود یا قسمت به قسمت، عاشق و شیفته خود کرده بودند. از ونزدی بگیرید که خودش، سریالی برگرفته از خانواده پرطرفدار آدامزهاست تا آخرین بازمانده که اقتباسی از یک بازی بسیار پرطرفدار ویدئویی است و همین حالا هم میلیونها مخاطب مشتاقی را جذب خود کرده که حتی یک دقیقه هم این بازی را تجربه نکرده بودند. و تازه این همه ماجرا نیست. خاندان اژدها برگرفته از مجموعه عظیم «بازی تاج و تخت» است که خود از یک مجموعه عظیم 10 جلدی اقتباس شده است. حلقههای قدرت را هم داشتیم که برگرفته از کتابها و درحقیقت دنیای عجیبوغریب و بسیار گسترده تالکین است که پیش از این مجموعه فیلمهای ارباب حلقهها را از دلش استخراج کردند که تازه بخش کوچکی از این دنیای عظیم بود. این فهرست ادامه دارد. سری جدید ماندولارین هم به تازگی پخش شده که خودش بخشی از کهکشان بزرگ داستانی جنگهای ستارهای است و این بازی ادامه دارد.
تمام سریالهایی که نام بردیم، بخشی از یک دنیای بزرگتر و پرطرفدارتر هستند. دنیایی بزرگ، منحصربهفرد و کاملا انحصاری. دارای یک پیشینه بسیار دقیق، ثبت شده و قابل گسترش دادن. کاری که تالکین در مجموعه کتابهای مربوط به ارباب حلقهها انجام داده، آنقدر حیرتانگیز است که به سختی بتوان توصیفش کرد. او چنان دنیای بزرگ و وسیعی را خلق کرده که اصلا نمیشود توصیفش کرد یا به تصویرش کشید. برای به نمایش گذاشتن کل دنیای تالکین، دهها فیلم و سریال نیاز است که پشت سر هم ساخته شوند و ماجرا را از روز اول تا روز آخر به نمایش بگذارند. در مورد جنگ ستارگان هم دیدید که تا امروز چنین شده. چندین فیلم و حالا چندین سریال و تازه قصد دارند باز هم بسازند و نکته مهم اینکه جنگ ستارگان از منظر بزرگی دنیا، وسعت اتفاقات و گونههای درگیر، حتی یکهزارم دنیای تالکین هم ظرفیت ندارد اما به صورت فرانچایز در حال گسترده شدن است.
حالا به همه این مجموعههای یادشده، هری پاتر را اضافه کنید. هری پاتری که در دو سه دهه اخیر، زندگی همه ما را تغییر داده، ما را به جادوگری علاقهمند کرده و بخشی از شیرینترین خاطرات دنیای نوجوانیمان را برایمان رقم زده. هری پاتری که دنیای بزرگی دارد که میشود در دل آن چند فیلم و سریال دیگر ساخت. تا امروز یازده فیلم در فرانچایز هری پاتر ساخته شده که برای خودش یک نوع رکورد است. حساب کنید اضافه شدن یک سریال میتواند چقدر این مجموعه را هم از منظر مالی، هم در بخشهای تبلیغاتی و هم در بخش عضوگیری مجدد در شبکههای اجتماعی پیش بیندازد.
بیایید روی این مجموعه بیشتر تمرکز کنیم و به این سوال پاسخ بدهیم که چرا حالا، مناسبترین زمان ممکن برای مجموعهای چون هری پاتر است.
چرا هری پاتر؟
چراکه نه؟ مجموعه هشت فیلمی هری پاتر که حدود 10 سال قبل ساخته شده بود، درمجموع فروشی بالای هفت میلیارد دلار را تجربه کرد که فرانچایز جیمزباند را پشت سر گذاشت! یادمان باشد جیمز باند در آن زمان دو تا سه برابر هری پاتر فیلم داشت و دستکم نیز چهاردهه از این مجموعه جدید جلوتر بود اما جادوی هری پاتر گیشهها را نیز تسخیر کرد. هری پاتر یکی از پرفروشترین کتابهای دنیا، یکی از محبوبترین مجموعه فیلمهای فانتزی دنیا و یکی از پرفروشترین برندهای جهانی را دارد. فرانچایز هری پاتر فقط فیلم و کتاب را شامل نمیشود بلکه محصولات فراوانی هستند که با این برند به طرفداران عرضه میشوند و سود میسازند.
از طرف دیگر، با پیشرفتهای خیرهکننده در دنیای فیلمسازی و فروشهای افسانهای فیلمهای ابرقهرمانی، موفقیت مجموعهای مثل هری پاتر، چه از منظر کیفیت ساخت و چه از منظر سود و فروش و درآمدزایی از همین الان تضمین شده است. در نتیجه هری پاتر حالا میتواند از بازاری استفاده کند که در اوج شکوفایی مالی است.
هری پاتر مشکل داستانی ندارد
دنیای داستانی خلق شده توسط خانم جی کی رولینگ، هیچ کموکسری ندارد. او یک مدرسه جادوگری قدیمی را به تصویر کشیده که چهار گروه از دانشآموزان در آن با هم رقابت دارند. هرکدام از این چهارگروه میتوانند منبعی برای داستانها و فیلمها و اپیزودها باشند. تاریخ قدیمی هاگوارتز که در کتابهای قبلی به آن اشارهای نشده، میتواند منبع دیگری برای داستان باشد. سازندگان میتوانند داستان را از همان جایی که تمام شده ادامه دهند که صد البته بعید است چون باید رضایت بازیگران را جلب کنند. آنها همچنین میتوانند داستان را دوباره از ابتدای مجموعه کتاب و فیلم تعریف کنند یعنی هری پاتر را بکوبند و از نو خلق کنند. آنها میتوانند به دوران قدیم برگردند و روابط پدر و مادر هری پاتر و آغاز دشمنیشان با لرد ولدرموت را به نمایش بگذارند. به این ترتیب میبینید که سریال هری پاتر مشکل داستانی ندارد. دنیای داستانی خلق شده خانم رولینگ بزرگتر از این حرفهاست ضمن اینکه خودش هم حی و حاضر است و طبیعتا میتواند ایدههای جالبی داشته باشد.
جزئیات بیشتر قطعی است
حسن سریالها این است که بیشتر از فیلمها وقت برای تعریف کردن جزئیات دارند و این موضوع به آنها کمک میکند تا بیشتر به متن کتابها وفادار بمانند و خردهداستانهای فرعی را بیشتر به نمایش بگذارند. در مجموعه کتابهای هری پاتر، با وجود وفاداری به داستان، بسیاری از خردهداستانها و شخصیتهای فرعی یا حذف شدند یا بسیار کمرنگ حضور داشتند. سریال فرصت جذابی است تا این قضیه اصلاح شود. تاکید روی خردهداستانها و میدان دادن به بعضی شخصیتهای فرعی کمک میکند تا سریال، کپی فیلم نباشد و متفاوت جلوه کند.
از طرف دیگر، وقتی پای یک سریال در میان است یعنی نویسنده و کارگردان فرصت دارند تا روی جزئیات بیشتری کار کنند. کلاسهای بیشتری را به نمایش بگذارند، فلاشبکهای بیشتری را بسازند و داستان خود را بیشتر بپرورانند.
ونزدی را از یاد نبرید
آخرین سریالی که درمورد مدرسه جادوگری نوجوانان ساخته شد و بسیار هم موفق ظاهر شد، «ونزدی» است که پیش از این هم به آن پرداختیم. ونزدی با وجود موفقیت فراوان، شانسی برای رقابت با هری پاتر ندارد؛ چراکه داستان خانواده آدامز هرگز اندازه داستان هری پاتر، بزرگ نشد و موفقیت جذب نکرد. حساب کنید سریالی در مورد هاگوارتز که میتواند چندین فصل تمدید شود، چقدر از ونزدی جلو خواهد زد.
ونزدی و موفقیتش، کمک میکند تا سریال هری پاتر بیشتر از همیشه دیده شود.
رونق جدید به بازار محصولات جانبی
بخش گستردهای از فروش هر فرانچایز در محصولات جانبی آن است. در ایران کپیرایت، حکم شوخی را دارد و هر تولیدکننده خردهپایی، میتواند محصول جانبی هر برندی را به راحتی تولید کند و بدون پرداخت هیچ مبلغی به فروش برساند. در دنیا اینگونه نیست که شما بتوانید بدون اجازه صاحب برند، از لوگوی آن برای فروش بیشتر استفاده کنید. بازار محصولات فرانچایز، بسیار پرسودند خاصه برای برندی چون هری پاتر. دلیل این امر این است که این مجموعه به کودکان و نوجوانان مربوط میشود و شما هرچیزی که فکرش را بکنید را میتوانید به آنها بفروشی.
کتاب، سیدی و دیویدی مجموعهها، پارکهای موضوعی – چیزی شبیه دیزنیلند – نوارهای موسیقی، لوازمالتحریر با لوگو و تصویر بازیگران، عطرو ادکلن، ساعت، لباس، اسباب بازی، لوازم مخصوص مدرسه هاگواترز مثل چوب جادویی یا دعوتنامه مخصوص برای ورود مدرسه یا حتی لباسهای مخصوص دانشآموزان مدرسه و دهها محصول ریز و درشت دیگر که حتی به آن نمیتوانید فکر کنید. چراغخواب با عکس بازیگران که بنا به علاقه شما میتواند هری پاتر یا هرمیون گرینجر باشد. حتی تختخواب و تشک و پتوی مخصوص که به آن تزئینات اتاق خواب کودک میگویند و بسیار هم گران است. یعنی کل دکور اتاق کودک شامل تختخواب، کمدها، دیوار و حتی فرش یا موکت کف اتاق! مجسم کنید چه ثروتی تا امروز پیرامون برند هری پاتر ایجاد شده و با سریالی که قرار است به نمایش گذاشته شود، چه حجم عظیمی از ثروت قرار است ایجاد شود.
مجسم کنید با انتشار یک سریال جدید که قطعا تکفصلی هم نخواهد بود، میشود در آمریکا، کانادا، مکزیک، برزیل، هند، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و بسیاری دیگر از کشورهای دنیا، پارکهای تفریحی هری پاتر و مدرسه هاگوارتز ساخت. بماند که کشورهای حاشیه خلیجفارس یعنی عربستان، امارات و قطر برای گرفتن حق انحصاری این پارک در منطقه، چه رقابت سنگینی با هم خواهند داشت.
ما در مورد میلیاردها دلار درآمد جدید صحبت میکنیم که میتواند ابتدا جی کی رولینگ و بعد کمپانی اچبیاو را از نظر ثروت چندین پله بالاتر ببرد. چیزی غیر از سود خالص در میان نیست!
این قصه سر دراز دارد
انتشار یک سریال از مجموعه هری پاتر، ابتدای بازی است. هری پاتر در اولین دوره درآمدزایی برند خود، دنیا را منفجر کرد و میلیونها نسخه کتاب فروخت. در دوره دوم درآمدزایی، هری پاتر وارد دنیای فیلم شد و آنجا نیز فروشی خیرهکننده را تجربه کرد که آمارش در پرونده امروز در دسترس شما قرار دارد. سومین گام هری پاتر، انتشار مجموعه فیلمهای حیوانات اسرارآمیز بود که سهگانه جدیدی را برای علاقهمندان دنیای هری پاتر ایجاد کرد اما به آن صورت موفق از آب در نیامد.
حالا عصر جدید با سریال هری پاتر آغاز خواهد شد. عصر جدیدی از منظر درآمدزایی، تبلیغات و دیجیتال مارکتینگ که تا امروز نظیرش را ندیدهاید. موج جدیدی از فروش محصولات جانبی دنیا را خواهد گرفت. میلیونها نفر اپیزودهای سریال را خواهند دید و در شبکههای اجتماعی به هشتگ هری پاتر جان تازهای خواهند بخشید.