چک‌لیست سفرِ هفتم

رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت صبح امروز، در ادامه دور دوم سفرهای استانی، به خوزستان سفر کردند. سفری که البته برای شخص سیدابراهیم رئیسی هفتمین، و برای برخی دیگر از اعضای کابینه‌اش چندمین سفر به این استان پرچالش محسوب می‌شود. همین «هفت مرتبه» حضور رئیس‌جمهور در شهرهای مختلف خوزستان طی مدت حدودا دو ساله‌ای که دولت سیزدهم مدیریت کشور را برعهده داشته، خود به‌تنهایی و فارغ از مصوبات و اقدام‌های انجام شده، نشان‌دهنده اهمیت بالای مسائل این منطقه برای مجموعه مسئولان دستگاه اجرایی کشور است. نکته جالب توجه دیگر آنکه، نخستین سفر رئیسی به خوزستان، در روز 5 شهریور 1400، یعنی حدود 48 ساعت بعد از رأی اعتماد مجلس به کابینه دولت سیزدهم صورت گرفت و باید دید سفر امروز رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت بعد از گذشت یک سال و 9 ماه از نخستین حضور آنها در استان، چه ارمغانی برای مردم این منطقه خواهد داشت. 
البته نکته قابل‌توجه آنکه روز گذشته معاون اجرایی رئیس‌جمهور در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران از اصلی‌ترین برنامه‌های دولت برای این سفر گفت و از آماده افتتاح بودن پروژه‌هایی مثل «پالایشگاه گاز هویزه خلیج‌فارس» با سرمایه‌گذاری 1.5 میلیارد دلاری، «نیروگاه سیکل ترکیبی دوکوهه اندیمشک» و «خط دوم راه آهن اندیمشک-اهواز»  خبر داد. از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهور و وزرای دولت در سفر امروزشان به اهواز و دیگر شهرهای خوزستان می‌توان به مواردی مثل بهره‌برداری یا افتتاح «میدان نفتی سهراب به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار»، «خط نهم سراسری گاز به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار»، «افتتاح ۲۷ پروژه انتقال و فوق توزیع برق»، «بهره‌برداری از ۱۷۴ طرح جهاد آبرسانی»، «تصفیه‌خانه آب شیبان»، «تصفیه‌خانه اضطراری آب شرب شوشتر» و «افتتاح پروژه تامین آب و توسعه شبکه و ایستگاه پمپاژ بنه‌باشت و احداث خط انتقال برق به طول 11 کیلومتر» اشاره کرد.
در گزارش پیش‌رو، جزئیات بیشتری از این پروژه‌ها که هرکدام قرار است در این دور از سفر اعضای کابینه دولت سیزدهم به استان خوزستان مورد بهره‌برداری و یا افتتاح قرار گیرد را مورد بررسی قرار داده‌ایم که در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های هر یک را می‌خوانید. 

وزارت بهداشت

- بیمارستان جایگزین بهبهان تکمیل و آماده بهره‌برداری است. 
- مگا‌ای‌سی‌یو بیمارستان گلستان اهواز تکمیل و در حال بهره‌برداری است. 
بیمارستان طالقانی آبادان تکمیل شده است. 
- فاز یک بیمارستان یا زهرا(س) دزفول با 12درصد رشد به 65درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و درحال انجام است. 
- مرکز فوق‌تخصصی قلب خرمشهر با 81درصد پیشرفت فیزیکی درحال اجرا قرار دارد. 
- بیمارستان نظام‌مافی شوش با 53 درصد پیشرفت پروژه درحال اجرا قرار دارد. 
- لیست املاک قابل فروش و تهاتر دانشگاه به‌منظور تکمیل و احداث بیمارستان‌ها معین مشخص وکارشناسی آن اعلام شده است. 
- مجوز ماده 23 توسعه بیمارستان مادر رامهرمز اخذ شده است. 

وزارت ورزش

-  افتتاح و بهره‌برداری از 70 پروژه ورزشی در سطح استان که از این تعداد 52 پروژه در روستاها و مناطق محروم بوده است. 
- فعالسازی و بازگشت به خدمت 6 پروژه نیمه‌فعال استخر در مناطق محروم استان.
- احداث 70 روکش چمن مصنوعی در سطح استان که از این تعداد 57 روکش در مناطق محروم و مرزی انجام شده است. 
- برداشت چمن قدیمی، به‌روزرسانی سیستم آبرسانی و کشت چمن ورزشگاه تختی اهواز. 

وزارت نفت

مجموعا 47 مصوبه در حوزه وزارت نفت با 7282 میلیارد تومان اعتبار مصوب شده است که از این میزان مبلغ 1070 میلیارد تومان پرداخت شده است که با این رقم 391 پروژه در سطح استان به بهره‌برداری رسیده و 612 پروژه در دست اجرا قرار دارد. 
پروژه‌های کمک‌شده در حوزه‌های آموزشی، بهداشتی و درمانی، ورزشی، راه‌های مواصلاتی، آبرسانی، برق‌رسانی، طرح هادی بوده و شامل موارد زیر است:
- افتتاح آن‌جی‌ال ٣٢٠٠
- افتتاح نیروگاه غرب کارون فاز بخار 
- افزایش برداشت ٤٠ هزاربشکه‌ای از ٤٠ حلقه چاه نفتی آزادگان
- بهره‌برداری از پتروشیمی پترونادآسیا
- بهره‌برداری از پتروشیمی نخل آسماری
- افتتاح طرح‌های پیش‌تراکم آن‌جی‌ال ٩٠٠ و ١٠٠٠
- شروع عملیات اجرایی میدان نفتی سهراب به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار
 - شروع عملیات اجرایی خط نهم سراسری گاز به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار

وزارت جهاد کشاورزی

- افزایش 400 درصدی در برنامه کشت قراردادی استان از 68771 هکتار به 344 هزار هکتار
- افزایش حدود 48 درصدی در طرح جهش تولید دیمزارهای استان از 54620 هکتار به بیش از 105 هزار هکتار
- افزایش 7 درصدی در تولید محصولات باغی استان از 419 هزار تن به 450 هزار تن
- افزایش 16 درصدی در تامین کود شیمیایی استان از 321800 تن به 676 هزار تن 
- افزایش ضریب مکانیزاسیون استان از 1.51 به 1.63 
- بهسازی کانال‌های عمومی و لایروبی انهار به طول 490 کیلومتر، لایروبی زهکش‌ها به حجم 1370هزار مترمکعب
- اجرای 62 کیلومتر خط انتقال آب و مرمت و بازسازی 6 رشته قنات و همچنین اجرای سیستم‌های نوین آبیاری در 1940 هکتار
- تجهیز و نوسازی اراضی سنتی در سطح 107 هکتار
- افزایش 22 درصدی در تولید تخم‌مرغ استان از 11300 تن به 13800 تن
- افزایش 3 درصدی در تولید گوشت مرغ استان از 109810 تن به 112900 تن
- افزایش 1 درصدی در تولید گوشت قرمز استان از 44120 تن به 44460 تن

وزارت راه و شهرسازی

مجموعا 10 مصوبه در حوزه راه و شهرسازی با 4670 میلیارد تومان اعتبار مصوب شده که از این میزان، مبلغ 2249 میلیارد تومان تامین شده است. از مجموع 10 مصوبه، 2 مصوبه اجرا شده، 5 مصوبه در دست اقدام و 3 مصوبه در دست پیگیری است. 
از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم، اداره کل راه و شهرسازی خوزستان مجموعا 215 کیلومتر پروژه راهسازی را در دست اجرا داشته که به این شرحند:     
-  تکمیل و بهره‌برداری از چندین پروژه به طول 39 کیلومتر شامل (41 کیلومتر بزرگراه 4 خطه + 30 کیلومتر راه اصلی و 2 کیلومتر راه روستایی.) 
- در دست اقدام قرار داشتن چندین پروژه راه‌سازی به طول 142 کیلومتر شامل (107 کیلومتر بزرگراه 4 خطه + 23 کیلومتر راه اصلی و 12 کیلومتر راه فرعی.) 
- در دست اقدام قرار داشتن چندین پروژه پل‌سازی شامل (5 دستگاه پل بزرگ با طول کلی 1200 متر، یک دستگاه پل 300 متری درحال اتمام و در مرحله نصب تابلوها و علائم.)
- بهسازی و روکش آسفالت به طول 653 کیلومتر، تعمیر و احداث ابنیه فنی 151 دستگاه، خط کشی راه‌های مواصلاتی به طول 7954 کیلومتر، نصب نیوجرسی به طول 13 کیلومتر، نصب گاردریل به طول 61 کیلومتر، نصب 39513 عدد علائم و تجهیزات ترافیکی.
- 70  کیلومتر از خط دوم راه‌آهن اهواز – اندیمشک حد فاصل ایستگاه‌های شوش تا بامدژ با تخصیص اعتباری بالغ بر 318 میلیارد تومان تکمیل و به بهره‌برداری رسیده که ارزش به‌روز شده این پروژه در حدود 4000 میلیارد تومان برآورد شده است. 40 کیلومتر باقی مانده مسیر در دست اجرا قرار دارد که برای تکمیل نیاز به 600 میلیارد تومان اعتبار دارد و درصورت تکمیل ارزش روز آن برابر 2400 میلیارد تومان برآورد می‌شود. 
- در 78 شهر استان تاکنون تعداد 546487 نفر متقاضی ثبت‌نام در طرح نهضت اقدام ملی مسکن بوده که از این تعداد 177291 نفر تایید نهایی شده‌اند. 
- تعداد زمین تامین‌شده شهری 26373 واحد بوده که با احتساب زمین‌های در شرف تامین به 92937 واحد خواهد رسید و تعداد پروانه ساختمانی صادر شده 7750 مورد و تعداد واحد‌های در حال ساخت 8406 واحد است. 
- 11237 نفر واریز وجه اولیه 40 میلیون تومانی داشته که برای 11127 نفر تخصیص پروژه صورت گرفته است. 
- همچنین در حوزه مسکن روستایی تعداد 1547 واحد تسهیلات مسکن روستایی دریافت کرده و 4915 واحد نیز توسط بنیاد مسکن بازسازی شده‌اند. 

وزارت نیرو

از مجموع 19 مصوبه در حوزه آب‌وفاضلاب استان خوزستان 17مصوبه درحال اجرا و 2 مصوبه در دست پیگیری است که اهم مصوبات به شرح زیر است:
- پروژه اجرای فاضلاب شهر اهواز در سال 1371 آغاز شده و تا سال 1400 قریب به 31 درصد پیشرفت داشته است. با روی کار آمدن دولت سیزدهم تکمیل این پروژه شتاب قابل ملاحظه‌ای داشته و پیشرفت فیزیکی روز پروژه به حدود 54.5 درصد رسیده است. درحال حاضر قریب به 200 جبهه کاری همزمان در شهر اهواز مشغول کار هستند و تمهیدات لازم برای حذف 24 نقطه ورودی فاضلاب به رود کارون تا پایان سال 1402 فراهم شده است.
- تکمیل و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب غرب اهواز با 112000 متر مکعب در شبانه‌روز
- طرح اجرای فاضلاب 17 شهر استان خوزستان که در ابتدای دولت سیزدهم دارای 53درصد پیشرفت بوده و درحال حاضر به 59.5 درصد ارتقا یافته است. طی سال 1400، 54 کیلومتر خط انتقال اصلی و فرعی و 4 باب ایستگاه پمپاژ احداث و وارد مدار شده و طی سال 1401 نیز 120 کیلومتر خط انتقال اصلی و فرعی و 2 باب ایستگاه پمپاژ احداث و وارد مدار شده است. درصورت اجرای تعهدات مالی دولت، پیشرفت فیزیکی این طرح در پایان سال 1403 به 75درصد خواهد رسید. 
- آبرسانی و ارتقای سطح پایداری در 1753 روستا با جمعیتی حدود 605 هزار نفر.
- جهاد آبرسانی (محرومیت‌زدایی) قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) شامل 189 روستا که تاکنون 175 روستا به اتمام رسیده است. 
- احداث تاسیسات آب‌شیرین‌کن با ظرفیت 45000 مترمکعب در شبانه‌روز در شهرهای آبادان، خرمشهر و امیدیه.
- احداث تاسیسات آب‌شیرین‌کن با ظرفیت 270000 مترمکعب در شبانه‌روز برای شهرهای هندیجان، ماهشهر، آبادان و شادگان درحال تعیین سرمایه‌گذار است. 
- به‌طور خلاصه با اقدامات صورت‌گرفته در بخش آب شهری و روستایی، ظرفیت تامین آب به میزان 510000 مترمکعب در شبانه‌روز و در سطح استان افزایش داشته است. 
- در راستای پیشبرد طرح آبرسانی به شهرهای اهواز، آبادان، خرمشهر و شادگان (طرح میان‌مدت آبرسانی غدیر)  ایستگاه پمپاژ به ظرفیت 10 مترمکعب بر ثانیه، خط برق 33 کیلو ولت به طول 15 کیلومتر، خط انتقال آب 2400 میلیمتر به طول 73 کیلومتر و دو خط انتقال آب 2400 میلیمتری از بستر رودخانه کرخه به طول 2200 متر احداث شده است. 
- بهره‌برداری از نیروگاه گازی کلاس F دوکوهه اندیمشک با ظرفیت تولید ۳۰۷ مگاوات برق.
- بهره‌برداری از پست برق بهبهان با هدف تامین برق کارخانه NGL900 شرکت نفت‌خیز جنوب.
- بهره‌برداری از نیروگاه گازی دوکوهه به ظرفیت ۳۰۷ مگاوات در اندیمشک و واحد بخار غرب کارون با ظرفیت ۱۹۶ مگاوات در اهواز. 
- افتتاح ۲۷ پروژه انتقال و فوق توزیع برق در خوزستان با سرمایه‌گذاری حدود 8000 میلیارد تومان شامل
( 2389 مگاولت آمپر پست انتقال برق، 128 کیلومتر مدار خطوط انتقال برق، 25 مگاوات نیروگاه DG و 4.8 مگاوات بانک خازنی.) 

نفس مردم خوزستان باز‌تر می‌شود

در بیشتر فرآیندهای شیمیایی مانند پالایشگاه‌های نفت و گاز و مجتمع‌های پتروشیمی، یکی از ابزارهای ایمنی و کنترل فشار، همانا «شبکه رهاسازی گازها» است که درآخرین قسمت این شبکه برج فلر قرار دارد. در این شبکه گازهای اضافی پس از جمع‌آوری از واحدهای مختلف به سمت برج فلر فرستاده می‌شود تا سوخته شوند. حجم زیادی از این گازها از ارزش سوختی بالایی برخوردارند و در بعضی موارد می‌توان از آنها به‌عنوان خوراک واحدهای مختلف نیز استفاده کرد. مشخص است که سوزاندن این گازها در برج فلر افزون بر ایجاد مشکلات زیست‌محیطی مثل آلودگی، دود، صدا و بوی نامطبوع، هدر دادن منابع اقتصادی است. لذا بررسی امکان بازیافت گازهای فلر در واحد‌های صنعتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قابل انکار نیست که در حال حاضر حجم زیادی گاز در روز ‌فلر‌ می‌شود. در عین حال به لحاظ عملیاتی نمی‌توان و نباید از سوختن تمامی گازهای فلر جلوگیری کرد. به این اعتبار عملا سوزاندن حدود 4 تا 5 میلیون متر مکعب گاز در روز در کل کشور به دلیل الزامات عملیاتی (مثلا کنترل فشار فرآیندی در برخی واحدها و حسب شرایط خاص)، اجتناب‌ناپذیر است. به هر صورت طرح‌های جلوگیری از سوزندان گازهای ارسالی به مشعل و جمع‌آوری گازهای همراه نفت همواره به‌عنوان دغدغه‌ای از سوی مسئولان و کارشناسان صنعت نفت مطرح شده و اکنون بار دیگر وزارت نفت دولت سیزدهم موفق شده یکی از این طرح‌های بزرگ را به بهره‌برداری برساند. برنامه‌ریزی‌ها بر آن است که در سال جاری روزانه 18.2 میلیون مترمکعب گاز فلر جمع‌آوری شود. این میزان در سال بعد روزانه ۱۷ میلیون مترمکعب اضافه خواهد شد و در سال ۱۴۰۴ نیز برابر ۷ میلیون مترمکعب در روز ازدیاد می‌یابد. در پایان افق ۱۴۰۴، باقی‌مانده این گازها نیز جمع‌آوری می‌شوند. 
در این راستا عزم جدی در دولت سیزدهم در پیگیری پروژه‌های مربوط به احداث واحدهای ان‌جی‌ال برای جمعآوری گازهای همراه وجود دارد. اکنون اجرای همزمان ۹ طرح NGL درمجموع با ظرفیت جمع‌آوری روزانه 5.1 میلیارد فوت مکعب گازهای همراه نفت در دستور کار بخش‌های مختلف عملیاتی وزارت نفت است. ازجمله مهم‌ترین آنها باید به واحدهای جمع‌آوری و فرآورش گاز و گاز مایع ۳۲۰۰ و ۳۱۰۰ به ترتیب در حوزه جنوب غرب و غرب کشور اشاره کرد. با اجرای این طرح‌ها تقریبا هرآنچه گاز فلر میادین نفتی خشکی قابل‌استحصال وجود داشته باشد، جمع‌آوری و به فرآورده‌های باارزش‌تر تبدیل خواهد شد. 
در همین راستا پروژه ان‌جی‌ال 3100 در غرب کشور از سوی شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (وابسته به صندوق‌های بازنشستگی) در دست احداث است که تا پایان سال به بهره‌برداری خواهد رسید و هم‌اینک نیز فاز نخست طرح NGL 3200 با سرمایه‌گذاری 1.3 میلیارد برای جمع‌آوری ۶ میلیون مترمکعب گازهای مشعل میدان‌های نفتی منطقه غرب کارون به مرحله‌‌ بهره‌برداری رسیده است. 
به‌طور کلی احداث و توسعه مجتمع‌های NGL افزون بر جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه، تامین منافع ملی و حفظ و صیانت از محیط‌زیست، بازده اقتصادی بالایی برای سرمایه‌گذاران و درآمد مناسبی به همراه خواهد داشت، ‌لذا سرعت‌بخشی به روند اجرای آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این رابطه دو پروژه به نام‌های 3100 ان‌جی‌ال و 3200 ان‌جی‌ال تعریف شده است. ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ با هدف جمع‌آوری گازهای همراه میدان‌های غرب کشور (مناطق دهلران، چشمه خوش، پایدار، پایدار غرب، دالپری و نفت شهر) به ظرفیت ۲۷۰ میلیون فوت مکعب گاز در روز در دستور کار قرار دارد. این گازهای همراه، خوراک کارخانجات پتروشیمی مناطق اقتصادی ماهشهر، امیرکبیر، بوعلی و دهلران (به حجم حدود ۴۶ هزار بشکه در روز) را تامین می‌کند. در مورد پروژه ان‌جی‌ال 3200 نیز باید گفت که میزان پیشرفت پروژه در گام نهایی است و طی روزهای آینده تکمیل و راه‌اندازی می‌شود. با بهره‌برداری از طرح ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ افزون‌ بر پایان مشعل‌سوزی در فقط ۶ میدان نفتی غرب کارون، روزانه ۲۵۰ میلیون فوت‌مکعب خوراک به مجتمع‌های پتروشیمی منطقه ماهشهر اختصاص خواهد یافت. از آنجا که تامین خوراک پتروشیمی‌ها، ارزش افزوده چشمگیری ایجاد می‌کند، به همین خاطر با تولید‌ شدن این طرح، امکان توسعه واحدهای مختلف پتروشیمی ممکن خواهد شد. (آن 6 میدان عبارتند از میدان‌های نفتی آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی، یاران جنوبی، یادآوران و دارخوین). برآوردها حاکی است که با بهره‌برداری از این طرح‌ها تا پایان امسال ۵۰ درصد گازهای مشعل همراه نفت جمع‌آوری شود. با اجرای ردیف دوم این واحد نیز ظرفیت لازم برای جمع‌آوری همه گازهای همراه میدان‌های غرب کارون در شرایط توسعه‌‌ کامل فراهم خواهد شد. طرح ان‌جی‌ال 3200 از آن دسته طرح‌هایی است که دامنه‌‌ انتفاع آن به حیطه‌های گوناگونی در صنعت نفت (مشتمل بر شرکت ملی نفت، شرکت پتروشیمی و شرکت گاز) کشیده می‌شود. از جمله مزایا و اهداف اجرای این طرح نیز می‌توان به کاهش آلودگی زیست‌محیطی، راندمان بیشتر در تصفیه نفت و گاز (به‌واسطه‌‌ افزایش واحدهای جداساز و شیرین‌سازی گاز ترش)، افزایش چشمگیر ظرفیت تولید کاندنسیت و گازهای سبک و تصفیه‌شده نظیر پروپان، بوتان، متان و... اشاره کرد. به‌طور ویژه با اجرای این طرح، ظرفیت استحصال یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن در سال اتان و ترکیبات سنگین‌تر از آن ایجاد خواهد شد که به‌عنوان خوراک پتروشیمی (عمدتا در پتروشیمی بندر‌امام) استفاده می‌شود و در جبران کمبود خوراک کنونی و آینده این مجتمع موثر خواهد بود، از دیگر محصولات این مجتمع تولید روزانه ۳۴۰ میلیون فوت مکعب گاز شیرین برای مصرف نیروگاه غرب کارون و شبکه سراسری خواهد بود. در حوزه‌‌ صنعت گاز نیز می‌تواند کمک مناسبی به کاهش ناترازی انرژی در کشور باشد. وزارت نفت در دولت سیزدهم از ابتدای روی کار آمدن همواره یکی از اهداف خود را جمع‌آوری گازهای مشعل و گازهای همراه نفت ذکر کرده بود. به‌طور کلی جمع‌آوری گازهای همراه با اجرای طرح‌های ان‌جی‌ال (3100 و 3200‌) در همین راستا محسوب می‌شود. اجرای این طرح‌ها می‌تواند به افزایش تولید گاز کشور کمک کند، به‌ویژه که ناترازی گاز در سال‌های اخیر مدیریت مصرف انرژی کشور را با دشواری‌هایی مواجه کرده است.