کلاس درسِ نقد درون‌گفتمانی

ابوالفضل مظاهری، دبیر گروه دانشگاه:دیدار دانشجویان با رهبر انقلاب مثل همه ادوار گذشته‌ محلی بود برای ارائه تحلیلی از شرایط کشور، کلاسی برای تمرین آزاداندیشی و تریبونی برای نقد درون‌گفتمانی. آن‌گونه که عدد‌شمار نشان می‌دهد دیروز بیش از 10 هزار کلمه توسط 8 سخنران دانشجوی دیدار خدمت رهبر‌معظم‌انقلاب ارائه شده است. البته میزان متن‌ها یکی نیست و به نظر می‌رسد برخی بیشتر از زمان مقرر هم صحبت کردند. اما مساله گزارش امروز «فرهیختگان» نگاهی آماری به متن سخنرانان دیدار روز سه‌شنبه است. 

   زنان؛ محور سخنرانی‌های دانشجویان
اگر نگاهی گذرا به متن‌ها کرده باشید حتما بیشترین کلمات که به چشم شما هم آمده عباراتی نظیر مردم و قانون و کشور بوده است. بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد کلمه «مردم» پرتکرارترین کلمه در بین متن‌ها بوده است. بعد از آن هم «کشور» با 63 بار،  «دولت» با 35 ، زن با 33 بار و «نظام» با 27 مرتبه تکرار بیشترین کلماتی هستند که توسط دانشجویان ادا شدند. در لیست 10 کلمه پرتکرار دیدار اما «قانون اساسی»، «اجتماعی»، «اقتصادی»، «انقلاب» و «زنان» در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. نام ایران هم 18 مرتبه توسط دانشجویان طنین‌انداز شده است. اصول قانون اساسی هم در جملات دانشجویان به دفعات مورد استناد قرار گرفتند. 

   63 نقد و 10 پیشنهاد
مروری بر نکات مطرح‌شده توسط دانشجویان نشان می‌دهد حدود 63 مورد نقد در موضوعات مختلف مطرح شده است. حدود یک‌سوم انتقادات اختصاص به مسائل و موضعات سیاسی داشت. 18 مورد از مجموعه انتقادات محور اقتصادی داشتند. 8 مورد هم مربوط به مسائل فرهنگی می‌شد که اغلب آنان در حوزه حجاب مطرح شده است. دانشجویان 6 مورد نقد هم نسبت به فضای آموزش عالی مطرح کردند که در این زمینه نماینده دفتر تحکیم مفصل‌تر از دیگران به این موضوع پرداخته بود. از حیث مخاطبان نقد می‌توان نشانه‌های تغییر مشخصی در ارائه‌ها دید. دانشجویان کمتر اشارات صریح به مجموعه‌ها و دستگاه‌ها داشتند و از آنها نام بردند. با این حال بیشترین نقدهای دانشجویی با خطاب دولت مطرح شده است. رسانه‌ ملی و شوراهای عالی هر کدام 3 بار مورد اشاره مستقیم قرار گرفتند. وزرای راه و صنعت، وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت علوم، شورای نگهبان، ستاد امربه معروف و نهی از منکر و سازمان برنامه‌و‌بودجه هم هر کدام یک بار مورد اشاره قرار گرفتند. از حیث مجموعه‌های دارای نماینده و حاضر در دیدار بیشترین انتقادات توسط نمایندگان جنبش عدالتخواه دانشجویی و اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل ارائه شده است. در طرف مقابل اما خبر چندانی از پیشنهادات نیست. مجموعا 10 مورد پیشنهاد مشخص در دیدار دیروز ارائه شد که نیمی از آنها توسط نماینده گروه‌های جهادی طرح شده است.

   انتقادات اقتصادی  محور نکات نماینده دانشگاه آزاد
محمدمهدی نوینی‌فرد، نماینده «مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی» در دیدار اخیر بود که محور انتقاداتش مسائل اقتصادی از خودرو گرفته تا مسکن و دلار بود. پرتکرارترین کلمه در متن او «مسئولان»، «دولت» و «حجاب» بود که به ترتیب چهار، پنج و شش بار تکرار شدند. او سه بار هم از کلمات خودرو، دلار و رسانه و سربازی استفاده کرد. او تنها دانشجویی بود که نقد دوره سربازی را در این دیدار مطرح کرد.

   مستقلی‌ها و ارائه 13 نقد
معین رضیئی دبیر اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل نیز به نماینده این اتحادیه سخنرانی کرد. او 13 مورد نقد را مطرح کرد که بیشتر در حوزه اقتصادی و سیاسی بودند که بیشترین درون‌مایه قانون‌گذاری داشت. او هم به مساله حجاب به عنوان یکی از موضوعات روز اشاره داشت. نماینده مستقلی‌ها 14 بار از کلمه مردم استفاده کرد. او تاکید ویژه‌ای هم بر ایران داشت و به جز 10 با تکرار نام کشورمان 6 بار هم عبارت ایران‌ستیزان و 4 بار کلمه ایران‌دوستان را در تحلیل خود استفاده کرد. کلمات ارتجاع، کشور، انتخابات، قانون اساسی، نوگرایی و اصلاح دیگر کلمات پر تکرار او هستند.

   4 انتقاد نماینده نشریات نسبت به حوزه زنان
نماینده نشریات دانشجویی، مدیرمسئول نشریه ریحانه دانشگاه صنعتی شریف، مریم محمدی بود. سخنرانی او کمتر انتقادات تند و تیز داشت. او 5 نقد جدی مطرح کرد که 4 مورد در حوزه زنان و با درون‌مایه قانون‌گذاری و آموزش‌عمومی و فرهنگی بود. او نسبت به وضعیت نشریات هم از وزارت علوم انتقاد کرد. او در صحبت‌هایش 28 مرتبه کلمه زن را به زبان آورده و پس از آن هویت، تربیتی، زنان، خانواده و دانشگاه بیشترین کلماتی هستند که از او شنیده شده است.

   جادی‌های کم نقد
امیرمحمد کولانی، نماینده «جامعه اسلامی دانشجویان» در دیدار امسال بود. متن او به جز چند نقد نسبت به عملکرد دولت بیشتر به تبیین و تحلیل شرایط کشور اختصاص داشت. از این ‌رو متن جادی‌ها کم‌نقدترین متن امسال لقب می‌گیرد. کلمات انقلاب و کشور هر‌کدام 6 بار توسط او ادا شدند. اسلام، جنگ ترکیبی، جوانان، دولت، مدیران، آرمان‌زدایی، تئوریک و مدیریت از‌جمله دیگر کلمات پرتکرار متن او بودند‌.

   13 نقد فنی از نماینده جنبش عدالت‌خواه
محمدصالح ترکمان، دبیر جنبش عدالت‌خواه دانشجویی مثل اغلب د‌بیران سابق این تشکل انتقادهای پرتعدادی را در ارائه خود مطرح کرد که برخی از آنها توسط رهبر انقلاب هم پاسخ داده شد. انتقادهای او بیشتر سیاسی و در حوزه حکمرانی و قانون‌گذاری مطرح شده است. او از معدود افرادی بود که مساله شفافیت آرای نمایندگان و حقوق مدیران را در دیدار امسال تکرار کرد و اشاره‌ای هم به حقوق کارگران داشت. اگرچه برخی نمایندگان دیگر هم نسبت به مواجهه با حجاب انتقادی طرح کردند اما نماینده جنبش بود که صراحتا از عملکرد ستاد امر به معروف انتقاد کرد. مردم کلمه پرتکرار متن ترکمان بود. او 25 بار و چند برابر کلمات دیگرش مردم را تکرار کرده است. خصوصی‌سازی، سیاست‌‌ها، امید، قانون اساسی، مجلس و مشارکت هم هرکدام 6 بار در متن او تکرار شدند. انتخابات، جنگ، سیاست، شورا، ناامیدی و انتخابات ریاست‌جمهوری نیز از‌جمله عبارات پر تکرار او بوده است‌.

   تحول؛ شاه کلید ارائه دفتر تحکیم
امیررضا بخشی‌پور، نماینده «دفتر تحکیم وحدت» که مسئولیت دبیری این اتحادیه را هم برعهده دارد یکی دیگر از سخنرانان بود. انتقادهای نماینده تحکیم بر سه محور اقتصاد، سیاست و آموزش عالی استوار بود و بیشترین نقد به فضای آموزش عالی هم از جانب او مطرح شد. او در همین زمینه هم پیشنهاد راه‌اندازی مرکز جذبی متمرکز برای اعضای هیات‌علمی را مطرح کرد‌. شاه کلید متن تحکیمی‌ها تحول بود که در کنار قانون اساسی 9 مرتبه تکرار شدند‌. او از کلمات نظام، مردم، جمهوری اسلامی، اصلاح و دولت هم بیشتر در متن خود استفاده کرده بود.

   دغدغه‌های جمعیتی نماینده بسیج
زهرا وفاداران، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا به نمایندگی از دانشجویان بسیجی در حضور رهبری صحبت کرد. متن او 6 نقد را در حوزه‌های مسکن و زنان و اقتصاد مطرح کرد. پرتکرار‌ترین عبارت متن او هم مردم است که 25 بار تکرار شد. پس از آن کشور 19 بار، دولت 9 بار، زنان 9 بار، پیشرفت 6 بار و جمعیت، خانواده و زن هر‌یک 5 بار توسط او استفاده شده بود‌.

   دست پر نماینده جهادی‌ها در پیشنهاد
نمایندگی گروه‌های جهادی امسال به یک جهادگر از استان خوزستان رسیده بود. مرتضی خواجوی بر مبنای فعالیت‌های جهادی و مردم‌محور نقدهای مشخصی نسبت به دستگاه‌های مسئول روانه و تقریبا کنار هر نقدی هم پیشنهادی ارائه کرد تا به‌تنهایی نیمی از پیشنهادهای ده‌گانه دانشجویان توسط او مطرح شده باشد. پر‌تکرار‌ترین کلمه مورد‌استفاده او هم کشور است که 13 بار در متن او آمده، پس از آن کلمات جهادی و مردمی و گروه‌های جهادی و اقتصادی 5 کلمه پرتکرار متن او را تشکیل می‌دهند. او از دولت، محرومیت‌زدایی و مردمی‌سازی هم 6 بار در سخنرانی خود استفاده کرد‌.