سامانه مشابهت یاب باعث شناسایی ناشران واقعی می شود

حمیدرضا مرادی، خبرنگار: سروسامان دادن به حوزه نشر را باید یکی از اولویت های امروز معاونت فرهنگی وزارت ارشاد دانست که در میان مدت می تواند در ارتقای کیفیت کتاب هایی که روانه بازار می شوند هم اثرگذار باشد. علی رغم اینکه تا امروز قوانین مختلفی برای این حوزه وضع شدهف اما واقعیت این است که بالا بودن تعداد ناشران در کشور که پیش تر یکی از مسئولین آن را حتی از کل ناشران فعال در اتحادیه اروپا هم بیشتر دانسته بود، باعث شده تا چالش های جدی در این حوزه وجود داشته و از طرف دیگر بسیاری از این ناشران هم تنها برای استفاده از معافیت ها و تسهیلاتی که در این حوزه وجود دارد، به سراغ این صنعت آمده باشند. 
یکی از مهمترین مشکلات این حوزه را باید کتاب سازی در فضای نشر دانست، یعنی بسیاری از ناشران به جای اینکه به معنی واقعی اقدام به سفارش کتاب به نویسندگان و یا مترجمان را بدهند، ترجیح می دهند از کتاب های حاضر در بازار استفاده کرده و تنها با ایجاد کمی تغییر و یا تغییر نام مترجم آن را دوباره راهی بازار کنند. حالا به نظر می رسد وزارت ارشاد قصد دارد تا یک بار برای همیشه جلوی این کار را با راه اندازی سامانه مشابهت یابی بگیرد، سامانه ای که قرار است همزمان با هفته کتاب امسال فعال شود تا جلوی تداوم وضعیت فعلی گرفته شود. 
محمدحسین ظریفیان‌یگانه، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی در گفتگو با «فرهیختگان» درباره نحوه کارکرد این سامانه گفت: این سرویس که با همکاری مرکز توسعه فرهنگ و هنر فضای مجازی این وزارتخانه و از سوی مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری اسلامی(نور) در حال طراحی است، با تطبیق محتوای تمام کتاب هایی که در حال ارزیابی برای گرفتن مجوز هستند با بانک کتاب کشور، درصد مشابهت میان آنها را تعیین می کند. در حال حاضر بیش از 800 هزار کتاب در بانک اطلاعات این سرویس قرار گرفته و بعد از مشابهت یابی برای یک اثر، کاملا مشخص می شود که چه بخشی از کتاب و به چه شکلی با کتاب های موجود مشابهت دارد و یا کپی شده است. 
به گفته او، این سامانه باعث می شود تا بخش قابل توجهی از مشکلات مربوط به حوزه کتاب سازی را رفع کنیم. 
نکته جالب در صحبت های این مقام مسئول، نحوه عملکرد این سامانه درباره کتاب های ترجمه ای است. ظریفیان در این باره گفت: اگر ترجمه و مترجم برای یک کتاب واقعی باشند، قطعا حتی در صورت وجود تشابه متن هم، باز می توان تفاوت هایی را میان آنها پیدا کرد، از طرف دیگر در بحث ترجمه ما درصد بیشتری از تشابه را نسبت به موارد تالیفی قبول خواهیم کرد. 
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی  خاطر نشان کرد: اگر سامانه مشابهت یابی بتواند با این شرایط فعالیت کند، مطمئنا شاهد اتفاقات خوبی در عرصه کتاب و نشر کشور خواهیم بود و اولین نتیجه آن هم افزایش کیفیت کتاب ها و همچنین مشخص شدن تعداد ناشران حرفه ای در بازار نشر است. چنین اتفاقی به تدریج باعث حذف ناشران متقلب و به اصطلاح کپی کار خواهد شد.