۱۴۰۲-۰۱-۲۱ - ۰۷:۴۲
۰
رسانه ملی در سال‌های متوالی از برنامه «جزر و مد» و بعدتر «ماه عسل» ساختار یکسانی را برای برنامه‌های ماه مبارک رمضان در‌نظر گرفته بود. این قضیه تا جایی ادامه پیدا کرد که بعدها برنامه‌های مشابه در این رسانه مانند شابلون عمل می‌کردند و تمام برنامه‌هایی که در این ایام برای رسانه ملی ساخته می‌شد دریک قالب و روند گفت‌وگومحور و به‌اصطلاح دو مبل و یک میزبان ساخته می‌شد.
اما در ماه رمضان امسال، اتفاق دیگری افتاد و شبکه سه سیما که خودش شروع‌کننده این موضوع بود، روند برنامه‌سازی برای ایام ماه مبارک رمضان را پایان داد، برنامه تلویزیونی «محفل» با اجرای رسالت بوذری با ساختاری جدید روی آنتن آمد.
تقی‌زاده، رئیس سازمان دارالقرآن درمورد دغدغه برای ساخت این برنامه می‌گوید: «دغدغه ما برای ساخت برنامه «محفل» این بود که بتوانیم یک برنامه قرآنی جذاب که طیف‌های گسترده‌ای از مردم را پای تلویزیون بنشاند، به سیما بیاوریم. برنامه‌های قرآنی که در این سالیان زحمت کشیده شده بیشتر برای طیف متخصصان، قاریان و حافظان جذاب بوده است، اما اینکه نوجوانان و کودکان و طیف‌های مختلفی از جامعه که به‌صورت تخصصی فعالیت قرآنی ندارند، حس خوبی به کار قرآنی داشته باشند، مهم‌ترین هدف برنامه بود. دغدغه بعدی در این برنامه استفاده از فرصت‌ها برای انتقال معارف قرآنی است که تا حدی با حضور قاسمیان به‌عنوان یک فرد قرآنی که مسلط به معارف هستند و همچنین تیم محتوایی که تلاش می‌کرد در کنار سوژه‌ها و سناریو‌های محتوایی بخش‌های جذابی ایجاد کند، به هدف خود نزدیک شد. سعی کردیم فضای محتوایی را هم در این بین داشته باشیم. حال باید ببینیم که در آینده با نظر‌سنجی‌هایی که از مخاطبان انجام می‌شود چقدر توانسته به این هدف برسد. هرچند نقاط ضعفی هم در برنامه وجود دارد، اما برای سال‌های آتی برطرف می‌شود و برنامه ارتقا پیدا خواهد کرد.»
یکی از ویژگی‌های این برنامه را باید عمومیت داشتنش برای اکثریت مردم دانست، تقی‌زاده با اشاره به اینکه برنامه محفل، تا حد خوبی توانسته طیف‌های مختلف مردم را درگیر کند، می‌گوید: «این را بر اساس بازخورد‌هایی که شخصا از طیف‌های مختلف دیده‌ام می‌گویم. طبیعتا بعد از اتمام برنامه باید براساس نظرسنجی‌های دقیق بررسی شود که برنامه چقدر موفق بوده است؟ ولی مسلم است که «محفل» به نسبت برنامه‌های قرآنی گذشته توانسته مخاطب را بیشتر درگیر کند. این امر باعث شد که اتفاقی جدید در جامعه و ارتباط با قرآن شکل بگیرد. ما در فضای قرآنی نتوانسته‌ایم ابعاد مردمی‌سازی آن را جلو ببریم امادر فضای اهل‌بیت عصمت و طهارت موفق بوده‌ایم؛ از برنامه‌های تلویزیونی تا قالب‌هایی که توسط مردم ارائه می‌شود. حجم مخاطبان در نظر‌سنجی‌ها بالغ بر 80 درصد مردم ایران گفته‌اند که در طول سال حداقل یک مرتبه ارتباطی با فضای عزاداری می‌گیرند، اما در فضای قرآنی ضعفی وجود داشته است و آن هم عدم‌امتداد برنامه‌های قرآنی به توده‌های مردم بوده است. محفل این فضا را هدف گرفته و به‌عنوان نقطه شروع، هدف خوبی بوده است، اینکه ما چه میزان بتوانیم این هدف را گسترده‌تر کنیم باید با هم‌اندیشی و ایده‌هایی که جامعه نخبگانی بعد از برنامه شکل می‌دهد، رونق بگیرد. محفل تا همین اندازه توانسته جذابیت قرآن برای طیف‌هایی که ارتباط ویژه‌ای با قرآن نداشته‌اند ایجاد کند.»
محتوای این مدل برنامه‌ها هم بسیار مهم است، در عصری که با وسایل ارتباط‌جمعی همه‌جور سرگرمی برای مخاطب وجود دارد، اینکه بتوانی از طریق تلویزیون و با محتوای قرآنی مخاطب را سرگرم کنید، بسیار مهم است و باید سوژه‌ها به‌درستی انتخاب شود، تقی‌زاده در این‌باره می‌گوید: «از همان ابتدای برنامه، دارالقرآن تیم ۵ نفره برای تولید محتوای این برنامه مستقر کرد. این تیم پیوسته با کادر اجرایی، تهیه‌کننده، داوران، سوژه‌ها ارتباط داشتند. سازمان دارالقرآن به‌دلیل ارتباطش با موسسات و خانه‌های قرآن در سراسر کشور از این فرصت استفاده کرد و بالغ بر سه هزار سوژه معرفی شدند. بسیاری از این سوژه‌های انتخاب‌شده را سازمان دارالقرآن معرفی کرده و سعی‌بر برآورده شدن هر‌کمکی بود که عوامل اجرایی از ما درخواست کردند. ما فضای محتوایی را نیز در‌قالب سناریو‌هایی ایجاد کردیم.»
برخی از کارشناسان قرآنی در این مدت، نکاتی را درمورد این برنامه مطرح کرده‌اند که توجه به آن می‌تواند در ادامه کار کمک‌کننده باشد. مرتضی اوحدی، دانش‌آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث است و درمورد برخی نکاتی که به این برنامه وارد است، می‌گوید: «در سیمای ملی، یک شبکه به نام شبکه قرآن و معارف سیما راه‌اندازی شده است و از تاسیس آن نیز بیش از دو دهه می‌گذرد. هنگامی که از پخش تلاوت و مسائلی از این قبیل سخن به میان آورده می‌شود، فعالان قرآنی معتقدند باید تلاوت‌ها در شبکه‌های دیگر سیما پخش شوند تا مردم با قرآن و قاری قرآن بهتر آشنا شوند. اینکه چرا پس از دو دهه، بسیاری از قاریان معتقدند تلاوت قرآن در شبکه قرآن به‌نحو شایسته‌ای دیده نمی‌شود، خود بحثی است که تحلیلش مجالی گسترده می‌طلبد اما اکنون مساله است که بالاخره پس از مدت‌ها یک برنامه قرآنی در یکی از پربیننده‌ترین شبکه‌های تلویزیون آن‌هم در بهترین ساعت روز روی آنتن می‌رود. بر این اساس باید مراقب بود تا برخی اجراها این فرصت مغتنم را از بین نبرد. اینکه یک حافظ قرآن در قسمت‌های ابتدایی یک برنامه قرآنی به روش‌های عجیب و غریبی قرآن می‌خواند، ممکن است نگرش مخاطب را هم نسبت به برنامه تغییر بدهد.»
تقی‌زاده، درمورد این موضوع و نکاتی که به برنامه وارد است، می‌گوید: «مشخصا برنامه‌ای که می‌خواهد از شبکه سه سیما با مخاطب کودک و نوجوان و بزرگسال ارتباط بگیرد، با برنامه‌ای که در شبکه چهار با مخاطب نخبگانی ساخته می‌شود متفاوت است. طبیعتا از حدی بیشتر نمی‌توان به موضوعات محتوایی تخصصی وارد شد. چون از جذابیت و هدف اصلی برنامه دور می‌شدیم. جذابیت یعنی کسی که پای برنامه محفل می‌نشیند و در پایان حس خوب ارتباط‌گیری با برنامه داشته باشد. در‌ضمن محتوای نیمه‌تخصصی هم که لازم بوده به مخاطب عام رسانده شده و مورد توجه قرار گرفته است؛ لذا با توجه به هدف باید چنین امری را سنجید. اگر مخاطبان انتظار دارند با چنین برنامه‌ای نظام اندیشه اسلامی قرآنی به مخاطب القا شود غرض برنامه این نیست. دسته‌های دیگر محتوایی را نباید در‌قالب شبکه سه و برنامه محفل دنبال کرد، بلکه برای آنها هم باید تدبیر خاصی چید و برنامه‌هایی در این راستا ایجاد کرد. بنا داریم در تابستان ساخت چنین برنامه‌هایی را ادامه دهیم. امید داریم در تابستان برنامه‌های تلویزیونی مفهوم محور و جدی‌تر قرآنی را به شبکه‌های برنامه‌ریزی صداوسیما برسانیم که طبیعتا مخاطب آنها با مخاطب محفل متفاوت خواهد بود.»
بیشتر بخوانید 
نظرات کاربران
یادداشت
