زهرا رمضانی-فاطمه طاری بخش، خبرنگار:کانون‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها را باید مامن اصلی فعالیت‌هایی دانست که تم قرآنی دارند. یک فعالیت جمعی دانشجویی در‌جهت ترویج قرآن و ترویج اندیشه‌های دینی در فضای دانشگاه در‌قالب‌های گوناگون فرهنگی که به‌نظر می‌رسد بسیاری از اوقات به برگزاری برخی برنامه‌های روتین مانند جزخوانی، تلاوت و... محدود شده است. هرچند بعد از همه‌گیری کرونا و کوچ اجباری فعالیت‌های دانشجویی در بستر فضای مجازی، کانون‌های قرآن و عترت هم نگاه‌شان به ظرفیت بالای فضای مجازی جذب شد و حالا تغییرات قابل توجهی هم در روند کاری این کانون‌ها در دانشگاه‌ها ایجاد شده است. ماه رمضان بهانه‌ای شد تا قدری نزدیک‌تر به فعالیت این گروه‌ از فعالان دانشجویی بپردازیم. در این گزارش به سراغ 5 تن از دبیران کانون‌های قرآن و عترت در دانشگاه‌های کشور رفتیم تا برایمان از سبک و سیاق فعالیت‌هایشان و نقش این کانون‌ها در ترویج مباحث قرآنی بگویند. 

دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صنعتی‌شریف: 
دوشنبه‌های قرآنی بستر فعالیت‌های نوآورانه را فراهم کرد
متین کاظمی‌نمین، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه ما دو دیدگاه کلی را در انجام فعالیت‌های این کانون دنبال می‌کنیم، گفت: «اول اینکه برنامه‌هایمان متناسب با مخاطب خاص به معنی جامعه نخبگانی قرآن که شامل حافظان، قاریان و... باشد و قاعدتا این برنامه‌ها بیشتر بر محور برگزاری کرسی‌های تلاوت، جلسات انس با قرآن، جلسات تدبر در قرآن و نهج‌البلاغه بوده است. همچنین خودمان را نسبت به جامعه دانشجویی هم مسئول می‌دانیم که درحقیقت مخاطب عام ما را شامل می‌شود و برای آنها نیز تولید و ارائه محتوای قرآنی را خواهیم داشت. در این راستا نیز برخی برنامه‌ها را داریم که ازجمله آن می‌توان به برگزاری دوشنبه‌های قرآنی در سطح دانشگاه را نام ببریم.» 
او در همین زمینه افزود: «در دوشنبه‌های قرآنی بحث توزیع ارزاق قرآنی و اهل‌بیت‌(ع) را دنبال می‌کنیم. در این زمینه برخی نوآوری‌ها را هم در حوزه تولید محتوا شاهد هستیم، به‌طور مثال ایده هدست قرآنی داریم که براساس آن فرازهایی از برخی تلاوت‌ها را که جزء تلاوت‌های خاص بوده یا در شرایط خاصی انجام شده را برای دانشجویان معرفی می‌کنیم. کار دیگر هم معرفی شهدای قرآنی است که می‌تواند جامعه دانشجویی را با جامعه قرآنی پیوند بزند. یک دیگر از برنامه‌ها هم ایستگاه حفظ لحظه‌ای است که در آن برخی آیات که از حیث مفهومی با مسائل روز جامعه در ارتباط است را انتخاب می‌کنیم و دانشجویان اقدام به حفظ این آیه به همراه معنی‌اش می‌کنند، البته هدیه‌ای نیز به دانشجویانی که در این زمینه موفق بوده‌اند هم تعلق می‌گیرد.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صنعتی شریف به تولیدات این کانون در فضای مجازی اشاره و تصریح کرد: «ما در پیام‌رسان بله و تلگرام هم کانالی را راه‌اندازی کردیم که نزدیک به هزار دنبال‌کننده دارد و در ماه مبارک رمضان امسال محتوایی را از سوی این کانال ارائه می‌دهیم. هر ‌روز یک آیه را براساس کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی رهبری استخراج می‌کنیم و به‌صورت خلاصه‌شده در کنار تلاوت آن آیه توسط قاریان دانشجو و دانش‌آموز انجام می‌شود و یک تولید محتوای کاملا دانشجویی است. کار جزءخوانی را هم به‌صورت روزانه در مسجد دانشگاه برگزار می‌کنیم و حتی در ایام نوروز هم این کار را به‌صورت مجازی دنبال می‌کردیم، جلسات تفسیر قرآن را هم داریم.» 
کاظمی‌نمین بیان داشت: «تلاش می‌کنیم تا تعادل را بین فعالیت‌هایمان رعایت کنیم یعنی صرف فعالیت‌هایی مانند تلاوت قرآن که بحث قرائت را پیش می‌برد و حتما هم کار لازمی است و در همین زمینه هم از قاریان بین‌المللی و هم از ظرفیت‌های دانشجویی نیز استفاده خواهیم کرد؛ تلاش داریم تا سطح فضای مجازی هم بتوانیم حضور موثری داشته باشیم. ما برنامه‌ای هم از تلاوت‌های ماندگار خواهیم داشت که به‌صورت یک‌روز در‌ میان در کانال تلگرامی منتشر می‌شود تا از این طریق تلاوت‌های مختلف هم به گوش دانشجویان برسد.» 
او گفت: «یکی از برکات فعالیت‌های تشکل‌های دانشجویی و به‌صورت ویژه در حوزه قرآنی، کادرسازی از نیروهای جوان است و باید در جامعه دانشگاهی این مفهوم را نهادینه کنیم که در کنار درس خواندن، می‌توانیم فعالیت‌هایی را به‌عنوان مسئولیت اجتماعی انجام دهیم. ما در کانون قرآن و عترت تلاش می‌کنیم به‌واسطه فعالیت‌های مختلف، بتوانیم از ظرفیت دانشجویان هم استفاده کنیم. در اینجا باید به این مساله اشاره کنم زمانی که بنده مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی بودم، به دانشجویان جدیدالورود اعلام می‌کردیم که در کنار اطلاعات عمومی‌شان، چه توانمندی‌هایی دارند و براساس آن اقدام به جذب آنها در کانون می‌کردیم. کار دیگری که باید انجام دهیم بحث تبلیغات محیطی است تا از این طریق بتوان با دانشجویان دیگر ارتباط گرفت و این مساله باعث می‌شود تا شاهد جذب این دانشجویان در کارگروه‌های مختلف کانون باشیم.» 
کاظمی‌نمین با بیان اینکه اجماع جبهه مذهبی در دانشگاه می‌تواند به فعالیت‌های قرانی کمک کند، گفت: «درست است که کانون قرآن و عترت، هیات و تشکل‌های مختلف در دانشگاه حضور دارند اما به‌واسطه اهمیت مباحث مذهبی می‌طلبد تا این مجموعه هم‌افزایی در برنامه‌هایشان داشته باشند تا از این طریق بتوان با تمرکز بیشتری به اهداف این حوزه رسید.» 
او ادامه داد: «ماهیت فعالیت‌های فرهنگی و مباحث مذهبی به این شکل است که هرکدام از دانشجویان که توانمندی در حوزه‌های قرآنی دارند، خودشان باید منشأاثری باشند و در چهارچوب فعالیت‌های مذهبی کارهایی را انجام دهند، برخی فعالیت‌ها را می‌توان بدون لزوم به تعامل با این کانون دنبال کرد.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: «ما نباید نگاه‌مان را صرفا به دانشجو معطوف کنیم، بلکه باید فضای دانشگاه را مدنظر قرار دهیم و از این رو باید اساتید را با این فعالیت‌ها درگیر کنیم تا از این طریق بتوانیم کل فضای دانشگاه را در این زمینه دخیل کنیم، همچنین باید مجمع کانون‌های قرآن و عترت دانشگاه‌های کشور را داشته باشیم تا به‌واسطه این مجمع دایره فعالیت کانون‌ها گسترده‌تر شود و قطعا افراد با تمرکز بیشتری هم به این حوزه ورود خواهند کرد.» 
کاظمی‌نمین خاطرنشان کرد: «از مشکلات ما مباحث مالی است، هرچند معتقدم نباید برنامه‌ها را منوط به تامین مالی دانست، اما نمی‌توان سهم آن را در پیشبرد برنامه‌ها هم نادیده گرفت، انتظار می‌رود توجه مسئولان دانشگاهی به این مساله بیشتر شود. البته تا جایی که بنده اطلاع دارم شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای در این زمینه دارد و امیدوارم در سال‌جاری نمود این مصوبه را بیشتر ببینیم.» 

دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه تهران:
بسته‌های رسانه‌ای برای ماه مبارک رمضان تدارک دیدیم
مریم عاشق‌معلی، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه تهران با بیان اینکه ما گروهی از هم‌اندیشان قرآنی دانشگاه را شش ماه قبل تشکیل داده‌ایم که هرایده و خلاقیتی در این گروه به اشتراک گذاشته و بعد از توافق به اجرا گذاشته می‌شود، گفت: «در این گروه از معاونت فرهنگی تا اساتید مدرسه قرآن و عترت دانشگاه و دیگر فعالان این حوزه، حضور دارند. این گروه باعث شده تا بتوانیم اقدامات مختلفی را انجام دهیم که ازجمله آن می‌توان به فعالیت‌های اجرایی اشاره کرد که در سطح دانشکده‌ها و خوابگاه‌ها انجام می‌شود؛ این اقدامات طی سال‌های اخیر مختلف وجود داشته که می‌توان به گعده‌های قرآن‌خوانی اشاره کرد. همچنین برخی اقدامات نیز به‌صورت بسته‌های رسانه‌ای دنبال می‌شود که یکی از آنها تحت عنوان «با من نگاه کن» است که درباره تدبر در سوره‌های مختلف است. برنامه دیگری هم باعنوان «زره هزارگره» داریم که به تبیین دعای جوشن‌کبیر می‌پردازد که برای آمادگی در شب‌های قدر در‌نظر گرفته‌ایم.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه تهران با بیان اینکه بسته‌های رسانه‌ای‌مان همیشه وجود داشته، اما امسال برنامه‌ریزی‌های این بسته با درنظر گرفتن ماه مبارک امسال است، اظهار داشت: «برخی از برنامه‌های این بسته در آپارات هم آپلود می‌شود و عموم مخاطبان می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. «مشقی برای قرآن خوانی» و «مهارت‌های تغییر» هم از دیگر برنامه‌هایمان است که در‌قالب همین بسته‌های رسانه‌ای دنبال می‌شود. سال گذشته و امسال هم پویشی با عنوان «قطره ‌قطره نو شدن» است که در آن ارائه آیات در راستای نو شدن مخاطبان است. انتخاب سوره‌ها و آیه‌ها هم با همکاری اساتیدی که در مدرسه قرآن و عترت دانشگاه حضور دارند، انجام می‌شوند.» 
عاشق‌معلی با بیان اینکه متاسفانه برنامه مشخصی از سوی کانون‌ها برای جذب دانشجویان جدیدالورود وجود ندارد، گفت: «در‌حالی‌که برخی از تشکل‌های دانشجویی در همان ابتدای سال اقدام به معرفی انجمن‌ها و تشکل‌ها به جدیدالورودها می‌کنند اما تا به امروز ندیده‌ام که این کار در سطح کانون‌ها رخ دهد، از این رو معتقدم در همان ابتدای مسیر که معرفی دانشگاه‌ها به جدیدالورودها است، کانون‌ها هم حضور جدی داشته باشند تا بتوان از این بستر اقدام به جذب این دانشجویان کنند.» 
دبیر‌ کانون قرآن و عترت دانشگاه تهران تصریح کرد: «قطعا حضور کانون‌ها در بستر فضای مجازی تاثیر زیادی در جذب مخاطب دارد. نکته دیگر این است که در ماه مبارک رمضان با توجه به اینکه دانشجویان کلاس‌های درس هم دارند، شاید نتوانند آن‌طور‌که باید در گعده‌ها و جلسات قرآنی حضور داشته باشند، از این رو کانون‌ها باید حضورشان در بستر فضای مجازی را تقویت کرده تا از این طریق بتوانند شرایط را برای ترویج مباحث قرآنی فراهم کنند.» 

دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صداوسیما:
برای پیوند قرآن و فعالیت‌های هنری تلاش می‌کنیم
محبوبه برزگر، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صداوسیما با بیان اینکه ما در این کانون حدود 12 کارگروه داریم، گفت: «به‌طور مثال یک کارگروه شبهات، احکام، شیعه گرافی و... را داریم که در هر‌کدام از آنها حداقل 5 تا 6 دانشجو فعالیت می‌کنند، اما مساله مهم درباره دانشگاه ما این است که دانشجویان صداوسیما از حیث فعالیت‌های تولیدی و هنری و ادبی، از دیگر دانشگاه‌ها متمایز هستند و تلاش کردیم این ویژگی را در این کانون دنبال کنیم تا از این طریق پیوندی قرآن و فعالیت‌های ادبی و هنری ایجاد کنیم. در همین راستا در نوروز یک موشن‌گرافی و یک پادکست در این کانون داشتیم که علی‌رغم داشتن تم مذهبی و تولیدی، درقالب‌های هنری هم تعریف می‌شد. سال گذشته برای اولین‌بار نیز نمایش رادیویی در کانون پخش کردیم که با استقبال بالایی همراه شد.» 
او اظهار داشت: «بعد از پخش این نمایش، درخواست‌های زیادی برای عضویت در این کانون داشتیم که نشان می‌دهد وقتی تولیدات در‌قالب‌های ادبی و هنری همراه شود، می‌تواند جذابیت بیشتری را برای مخاطبان به‌همراه داشته باشد. البته باید این مساله را هم بگویم که ما یک‌سری پادکست‌های ثابت داریم که در ولایت‌ها، شهادت و مناسبت‌ها از آن استفاده می‌شود. به‌طور مثال امشب پادکستی را به مناسبت ولادت امام حسن مجتبی‌(ع) خواهیم داشت البته در برخی مناسبت‌ها مانند نوروز کارهایمان متنوع می‌شود و در کنار پادکست، کلیپ و نمایش رادیویی و... داشته باشیم.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه صداوسیما به جذب دانشجویان در فعالیت‌های قرآنی اشاره و تصریح کرد: «هر‌سال با برگزاری جشن آغاز سال، اعضای این کانون در اردوهای برگزار شده حضور پیدا می‌کنند و در آنجا با معرفی کانون تلاش می‌کنیم تا بتوانیم دانشجویان جدیدالورود را جذب کنیم. خوشبختانه ما سال گذشته توانستیم به نسبت جمعیت دانشگاه‌مان، تعداد قابل‌توجهی از جدیدالورودها را به این کانون و در کارگروه‌های مختلف جذب کنیم.» 
برزگر بیان داشت: «با حضوری شدن دانشگاه، جزءخوانی را خواهیم داشت که به‌صورت تصویری هم ضبط می‌شود تا از این طریق بتوانیم برنامه را برای دانشجویانی که امکان حضور نداشته‌اند هم پخش کنیم. همچنین تلاش داریم تا در سال‌جاری مدل فعالیت‌های کارگروه‌هایمان را تغییر دهیم. به‌طور مثال در کارگروه تاریخ شیعه تلاش داریم تا در مناسبت‌های مختلفی که مربوط به تاریخ شیعه می‌شود، تولیدات جدیدتری را داشته باشیم، هر‌چند در گذشته تنها به انتشار یک متن اکتفا می‌کردیم، اما با توجه به سلیقه دانشجوی امروز، قرار است تاریخ شیعه به‌صورت کلیپ و تاریخ‌های مهم‌تر را به‌صورت موشن‌گرافی منتشر کنیم، قطعا این مساله باعث می‌شود تا نگاه مخاطبان به تولیدات تغییر کرده و طبیعتا محتوا نیز اثرگذاری بیشتری خواهد داشت. در اپلیکیشن‌های مختلف مانند بله، تلگرام، روبیکا و اینستاگرام حضور فعال داریم و تلاش داریم تا در پادکست‌ها هم حضور جدی داشته باشیم.» 

دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علم و صنعت: 
از ظرفیت دانشجویان در فعالیت‌های قرآنی استفاده می‌کنیم
محمدرضا دهقان‌نیری، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علم و صنعت درباره فعالیت‌های این کانون در ماه رمضان و خلاقیت و نوآوری که در زمینه‌های قرآنی داشتند، بیان کرد: «ما قبل از عید درباره برنامه‌هایی که قرار بود در داخل ماه مبارک رمضان برگزار شود، جلساتی داشتیم. با شورای مرکزی برنامه‌هایی اعم از جزء‌خوانی در ماه مبارک رمضان، داشتن جلسات تدبر در قرآن و... را برنامه‌ریزی کردیم. محفل را قرآنی نیز در روزهای آتی برگزار می‌کنیم.» 
وی بیان داشت: «حلقه مطالعاتی آثار شهیدمطهری مانند قبل برقرار است. اساتیدی که دعوت می‌شوند، کسانی هستند که مطالعه دارند و در این حوزه فعالیت می‌کنند و ارائه می‌‌دهند. برنامه دیگری که در ماه رمضان برگزار می‌شود یک‌سری کارهای محتوایی است که هر روز در کانال دانشگاه بارگذاری می‌شود. هرروز جزءخوانی نیز در این کانال قرار می‌دهیم.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علم و صنعت در ادامه درباره راه‌های جذب دانشجویان به کانون قرآن و عترت دانشگاه گفت: «درخلال برنامه‌های جزءخوانی و تدبر و حفظ و اردو با دانشجویانی که هستند ارتباط گرفته می‌شود و برای سال آینده با آنها صحبت می‌کنیم که اگر تمایل دارند در کانون فعالیت کنند. یک‌سری از دانشجویان قاری هستند و ما آنها را جذب می‌کنیم.» 

دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علامه طباطبایی: 
با جشنواره بهار در بهار به استقبال دانشجویان رفتیم 
علی ساعتچی، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علامه‌طباطبایی درباره فعالیت‌های نوآورانه و خلاقانه این کانون در سال‌های اخیر گفت: «کانون قرآن و عترت دانشگاه علامه، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین کانون قرآن و عترت است. درحال‌حاضر ما چهار دفتر در دانشکده‌های مختلف دانشگاه داریم. تیم جداگانه‌ای برای تمامی کانون‌ها داریم. از ابتدای کار سعی داشتیم که متفاوت‌تر از قبل باشیم و بیشتر روی جذب دانشجویان تمرکز کردیم. در دوران کرونا که دانشجویان از دانشگاه‌ها دور بودند، کانون نیز به‌صورت نیمه‌فعال و غیرفعال درآمد اما در تیر 1401 کار را به‌دست گرفتیم و کانون قرآن دوباره احیا شد. در 6 ماه اول، 20 پروژه کوچک و بزرگ و در ولادت‌ها و شهادت ائمه در خوابگاه‌ها و دانشکده‌ها برنامه‌هایی را اجرایی کردیم. ما به مناسبت جشن ورودی‌های جدید نیز میز عضو‌گیری داشتیم.» 
وی بیان کرد: «برنامه مناسبتی ما به راه بود و می‌توانم به این موضوع اشاره کنم که در شهادت ائمه اطهار، موکبی را ‌‌در دانشگاه برپا کردیم که ویژه پذیرایی بود. یکی دیگر از فعالیت‌های ما برگزاری مسابقه کتابخوانی بود. در دفاتر کانون کتاب امانت می‌دهیم و همچنین طبق الزامی که از سمت وزارت علوم برای ما وجود داشت، سی‌وهفتمین جشنواره قرآن و عترت دانشگاهی را برگزار کردیم.» 
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه علامه درباره راه‌های جذب دانشجویان به این سمت تصریح کرد: «جذب دانشجویان در ابتدا از درگاه‌های بزرگ دانشگاه صورت گرفت، منظور از درگاه، معاونت‌ها و کانال‌های بزرگ مجازی در تلگرام، اینستاگرام، ایتا و بله است. کار دیگری که انجام ‌دادیم، میز عضو‌گیری بود و همچنان به بهانه‌هایی مختلف آن را انجام می‌دهیم. پروژه دیگری که برای جذب داشتیم، این بود که به صورت نفر به نفر جلو می‌رفتیم و بسیار دوستانه کار را جلو می‌بردیم و جذب را شکل می‌دادیم. درواقع از طریق معاشرت‌های روزانه کانون را معرفی می‌کردیم»
او در پایان درباره جشنواره بهار در بهار و ویژه‌برنامه‌های ماه رمضان کانون توضیح داد: «برای ماه رمضان جشنواره‌ای را تحت‌عنوان بهار در بهار طراحی و اجرا کرده‌ایم. این جشنواره دو جبهه مجازی و میدانی دارد. در کانال کانون صوت جزءخوانی را قرار می‌دهیم. بیان معجزات قرآن به‌صورت روزانه را داریم و همچنین جبهه میدانی شامل عنوان‌های نقاشی، عکاسی دلنوشته و پادکست ویژه اساتید و دانشجویان و کارمندان است. مسابقه تفسیر موضوعی قرآن، جزءخوانی، دوره‌های آموزشی ضمن‌خدمت و... هم از دیگر برنامه‌هایمان به‌شمار می‌رود.»