مدیریت غلط منابع آبی؛ دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه 

قاسمعلی محتشم: دریاچه ارومیه که برای احیای دوباره آن از نزدیک به یک دهه پیش، برنامه ریزی های مختلفی صورت گرفته بود، هنوز در مرحله بحرانی قرار دارد و هنوز سطح تراز آب این دریاچه به حدی نرسیده که امیدها را زنده کند. در این میان اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد، طی شدن مسیری است که باعث شد تا امروز شاهد خشک شدن بخش قابل توجهی از دریاچه ارومیه باشیم. مسیری که قطعا یک شبه ایجاد نشده و اگر از همان ابتدا که نگرانی ها بابت پایین آمدن سطح آب دریاچه بالا گرفته بود، اقدامات علمی و عملی لازم برای برون رفت از آن صورت می گرفت، امروز وضعیت دیگری را در این حوزه شاهد بودیم. 
 روند تغییرات تراز دریاچه ارومیه طی یک‌قرن اخیر نشان می دهد که پیش تر نیز این دریاچه با نوسانات شدید میزان بارش روبه رو بوده، اما هیچگاه این نوسانات به شدت دو دهه اخیر نبوده است. به عبارت دیگر از دهه 70 بود که تقریبا هر سال میزان بارش ها در این منطقه کاهش یافت و نتیجه آن هم کاهش 8 متری تراز آب دریاچه در این بازه زمانی بوده است؛ قطعا با در نظر گرفتن این مقوله که دریاچه ارومیه، به صورت کلی دریاچه کم عمقی به شمار میرود، این میزان کاهش سطح تراز به معنی خشک شدن بخش قابل توجهی از سطح این دریاچه است. به عبارت دیگر در طول 20 سال گذشته، به دلیل کاهش حجم بارندگی و همچنین بالا رفتن میزان تبخیر آب، 30 میلیارد مترمکعب از آب این دریاچه از بین رفت تا وضعیت دریاچه ارومیه به مرز هشدار برسد. 
البته نمی توان در این میان از تلاش هایی که برای احیای دوباره این دریاچه از سال 93 به بعد صورت گرفته، چشم پوشی کرد؛ تلاش هایی که قرار بود تراز دریاچه را بیش از هزار متر کند اما به دلیل ناموفق بودن آن، بار دیگر برنامه هایی که پیش تر در 6 محور تدوین شده بود، به روزرسانی شد تا بدین ترتیب بار دیگر اقدامات لازم برای رسیدن به تراز 1274 متری تا پایان سال 1406 دنبال شود. البته موضوع مهم دیگری که نمی توان از قلم انداخت، بحث هزینه هایی است که تا امروز برای احیای این دریاچه صورت گرفته است، به طوری که بعد از تصویب طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیای این دریاچه در مجلس، سمیه رفیعی،  رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس از هزینه کرد 5 هزار و 700 میلیارد تومانی این ستاد صحبت کرده است، هزینه هایی که به گفته این نماینده، هیچ دستاوردی هم برای دریاچه و استان نداشته است.  
نکته قابل توجه در صحبت های این نماینده مجلس نیز علت یابی از چرایی رسیدن دریاچه ارومیه به شرایط فعلی است، به گفته او بر اساس مطالعات صورت گرفته و نظر رئیس ستاد احیای این دریاچه، تنها 18 درصد علت خشک شدن تالاب، تغییر اقلیم است و مشکل اصلی که 82 درصد را هم در برمی گیرد، مدیریت غلط منابع آبی حوزه آبریز بوده است؛ موضوعی که نشان می دهد اگر نتوان تغییری در این بخش اعمال کرد، حتی با انجام طرح های پرهزینه تر از آنچه تا امروز صورت گرفته هم نمی توان انتظار داشت دریاچه به وضعیت عادی خود برگردد.