سدسازی در کشور 5 هزار درصد رشد داشته است

نرجس سعیدی، خبرنگار: سدسازی از آن مقوله هایی است که اگر بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی دنبال شود، به جای فایده، ضررهای بسیاری را متوجه منطقه ای که در آن سد احداث شده، خواهد کرد. اتفاقی که می توان مثال هایی را در ایران برای آن زد و شاید آخرین آن تا امروز سد چم شیر باشد؛ سدی که حواشی زیادی از حیث از بین بردن محیط زیست منطقه گچساران ایجاد کرده به طوری که حتی سال گذشته گروهی از کارشناسان و اعضای هیات علمی در نامه‌ای از رییس‌جمهور خواستند با توقف پروژه احداث این شدند و بعد از آن اینکه زمزمه های آبگیری این سد به گوش رسید، بار دیگر مخالفت ها در این باره آغاز شد.

با وجود اینکه در طول 4 دهه گذشته، روند سدسازی در کشور روبه رشد بوده، اما این کار نه تنها نتوانسته مشکل کم آبی در مناطق مختلف را برطرف کند؛ بلکه باعث ایجاد مشکلات جدی مانند خشک شدن تالاب ها هم شده است. محمد درویش،  فعال و پژوهشگر محیط‌زیست در گفتگو با «فرهیختگان» با تاکید بر اینکه در ایران پیش از پیروزی انقلاب تنها 13 سد مخزن بزرگ وجود داشت که این میزان امروز به 650 سد مخزن رسیده است، گفت: این نشان می دهد که ما بیش از 5 هزار درصد در حوزه ساخت سد رشد داشتیم اما سوال این است که این میزان تا چه اندازه توانسته توان استحصال اب را بیشتر کند؟ در پاسخ باید گفت توان کشور در این حوزه حتی 50 درصد هم اضافه نشده است.

این موضوع نشان می دهد صرف سدسازی نه تنها نمی توان به توسعه رسید، بلکه با توجه به هزینه هایی مالی، امنیتی و زیست محیطی که سدسازی اشتباه در کشور ایجاد کرده و می کند، باید عنوان کرد این کار بیشتر از آنکه به نفع کشور تمام شد، در درازمدت اسیب های جبران ناپذیری را متوجه حوزه های مختلف خواهد کرد. به عبارت دیگر سدسازی را باید از آن مباحث چند وجهی دانست که اگر به یکی از جنبه های آن توجه نشود، در عمل باید نابودی اقتصاد و محیط زیست منطقه هدف خواهد شد، اتفاقی که به مهاجرت مردم منتهی می شود و این خود سراغاز مشکلات جدیدتر برای کشور خواهد بود. درویش نیز با تایید این مسئله عنوان کرد: در هر منطقه ای که سد احداث شده، در پایین دست آن تالاب ها خشک شده اند. یعنی با سدسازی تنها چشمه های تولید گرد و خاک را در کشور بیشتر کرده ایم و در حقیقت با این کار خشکسالی مصنوعی را افزایش داده ایم که نتیجه ای جز کم شدن توان زیست پذیری منطقه نداشته است. البته باید این را هم بگویم که هیچ کس با سدسازی و مدیریت اب در کشور به صورت مطلق مخالف نیست؛ چرا که این حوزه یکی از روش هایی است که می توان با استفاده از آن، حوزه آبی کشور را مدیریت کرد، اما این مهم جایی جواب می دهد که دیگر هیچ راهی برای تامین آب شرب مردم نداشته باشیم و در مقابل هم ترس مهاجرت مردم آنجا وجود داشته باشیم، در چنین شرایطی باید تن به سدسازی دهیم.

درویش درباره چرایی رسیدن کشور به این وضعیت خاطر نشان کرد: قطعا وقتی افتخار می کنیم که میزان صادرات پسته مان چقدر است و چه میزان خیار، هندوانه و مرکبات صادر می کنیم و در یک کلام مبنای اداره کشور را بر روی خام فروشی گذاشته ایم،  طبیعی است که به چنین وضعیتی هم برسیم. وقتی ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته، نباید همه تخم مرغ هایمان را در یک سبدی بگذاریم که به بارندگی وابسته است.