

ندا اظهری، مترجم:بسیاری از موسسات و پایگاههای رتبهبندی در دنیا هرساله به بررسی و ردهبندی محققان برتر و پراستناد میپردازند و در این میان، موسسه اطلاعات علمی «کلاریویت» هم در جدیدترین گزارشی که منتشر کرده به برترین محققان پراستناد دنیا در سال 2022 پرداخته است. این محققان که بهنوعی چرخ محرک نوآوری در دنیا بهشمار میروند، جامعه پژوهشی را تحتتاثیر قرار میدهند. بهعبارتی محققان پراستناد به گروهی از محققان گفته میشود که مقالات منتشر شده آنها جزء یک درصد استنادهای برتر رشتهها و مقالات منتشر شده به شمار میرود. موسسه «کلاریویت» 7225 عنوان پژوهشگر با استناد بالا را اعلام کرده که از آنجایی که برخی از آنها در بیش از یک زمینه فعالیت داشتهاند، درنهایت فهرست 6938 محقق را منتشر کرده است.
کدام حوزهها محقق پراستناد بیشتری دارند؟
در این رتبهبندی، 21 موضوع با درنظر گرفتن تعداد محققان پراستنادی که در این حوزهها فعالیت کردهاند اعلام شده است. بیشترین موضوعی که پژوهشگران پراستناد دنیا برای نوشتن مقاله به سراغ آن رفتهاند پزشکی بالینی است که 466 محقق پراستناد در این زمینه فعالیت کردهاند. رتبه دوم موضوعی به حوزه زیستشناسی و زیست شیمی میرسد که 303 استاد پراستناد دارد. سومین موضوع شیمی و علوم اجتماعی با 270 محقق پراستناد است و پس از آن به ترتیب، علوم اعصاب و رفتار با 225 محقق، علوم مواد با 222 محقق، ایمنیشناسی با 214 محقق، زیستشناسی مولکولی و ژنتیک با 206 محقق و محیطزیست و اکولوژی با 202 محقق اعلام شدهاند که درمجموع 3981 محقق پراستناد در این موضوعات فعالیت کردهاند.
233 محقق پراستناد هارواردی هستند
در رتبهبندی موسسات در سال 2022، 50 سازمان اعم از دانشگاه، آژانسهای دولتی یا سایر هویتها، 26 محقق پراستناد را در خود جای دادهاند. دانشگاه هاروارد با 233 محقق، بیشترین تعداد محققان پراستناد دنیا را از آن خود کرده است. هاروارد درحالی در صدر این جدول قرار گرفته که بهعنوان اولین دانشگاه آمریکایی هم از نظر بیشترین تعداد محققان پراستناد شناخته میشود و پس از آن، دانشگاه استنفورد با 126 محقق پراستناد، دومین دانشگاه آمریکا و در دنیا سومین دانشگاه است. دومین موسسه هم به آکادمی علوم چین با 228 محقق پراستناد میرسد. چهارمین موسسه نیز موسسه ملی بهداشت آمریکا با 113 محقق پراستناد است و رده پنجم این جدول نیز از آن دانشگاه شینهوآ چین با 73 محقق پراستناد و رتبه ششم هم از آن موسسه فناوری ماساچوست با 71 محقق پراستناد است. درواقع، از 6 موسسه و دانشگاه با بالاترین تعداد محقق پراستناد، چهار مرکز متعلق به آمریکا و دو مرکز متعلق به چینیهاست.
36 درصد پراستنادها آمریکاییاند؛ 16 درصد چینی
پراستنادترین محققان 2022 متعلق به 70 کشور و منطقه هستند اما 82.9 درصد از آنها تنها به 10 کشور تعلق دارند و 71.4 درصد از آنها نیز محققان 5 کشور نخست این جدول هستند که بیانگر تمرکز بالای استعدادها در این کشورهاست. 2764 محقق پراستناد متعلق به آمریکا هستند که حدود 38.3 درصد از کل آمار محققان پراستناد را به خود اختصاص داده است. این آمار در مقایسه با 39.7 درصد در سال 2021 و 41.5 درصد در سال 2020 و 44 درصد سال 2019 کاهش نشان میدهد. کل مقالات نمایه شده متعلق به محققان آمریکا در Web of Science از 2011 تا 2021 حدود 25 درصد بوده است. بعد از آمریکا، چین با 1169 محقق، دومین کشور از نظر دارا بودن بالاترین تعداد محققان پراستناد به شمار میرود که 16.2 درصد از کل محققان پراستناد دنیا را به خود اختصاص داده است. این آمار نسبت به 5 سال گذشته که تنها 7.9 درصد بود، رشد قابل توجه داشته و نسبت به 14.2 درصد در 2021 حدود 2 درصد رشد نشان میدهد. به عبارت دیگر تعداد محققان پراستناد چین در این بازه 5ساله بیش از دو برابر شده است. انگلیس سومین کشور با 579 محقق پراستناد است که سهم آن از کل دنیا 8 درصد است. آلمان با 369، استرالیا با 337، کانادا با 226، هلند با 210، فرانسه با 134، سوئیس با 112 و سنگاپور با 106 محقق پراستناد جزء 10 کشور برتر از نظر دارا بودن محققان پراستناد بهشمار میروند. همانطورکه گفتیم، چین در 2022 بالاترین افزایش سهم از نظر محققان پراستناد را در سالهای اخیر در دنیا داشته است. طبق این ردهبندی، آمریکا در محققان پراستناد با 1.4 درصد کاهش نسبت به 2021 و 5 درصد کاهش نسبت به 2018 مواجه شده است. درحالیکه تعداد محققان پراستناد چین در سال 2022 نسبت به 2018 با رشد 8.3 درصدی روبهرو بوده است.
