گفت‌وگوی «فرهیختگان» با پزشک جراح فوق‌تخصص غدد که برای اولین بار در ایران هیپوپاراتیروئیدیسم را با عمل جراحی درمان کرد
زهرا رمضانی، خبرنگار:عمل‌های جراحی بعضا آسیب‌های جبران ناپذیری را برای فرد بیمار به همراه می‌آورد، آسیب‌هایی که اثرات آن تا آخر عمر با بیمار می‌ماند و خود مشکل جدیدی برای او می‌شود. عمل تیروئید را باید یکی از همان عمل‌هایی دانست که در معدود بیماران، باعث بروز بیماری هیپوپاراتیروئیدیسم می‌شود. عارضه‌ای که فرد مبتلا را تا پایان عمر به مصرف روزانه 17 تا 18 قرص کلسیم وابسته کرده و روند طبیعی زندگی او را مختل خواهد کرد. نسیم سوداگری، پزشک زن جوان فوق‌تخصص جراحی غدد کشور توانسته برای اولین بار در ایران و برای سومین بار در دنیا، با پیوند غدد پاراتیروئیدی از فردی به یکی از بیماران هیپوپاراتیروئیدیسم، راه درمان قطعی این بیماری را پیدا کند. عملی که با توجه به جدید بودن آن، طبیعتا می‌تواند آینده پزشکی برای درمان این بیماری را تحت‌تاثیر قرار دهد.
سوداگری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با تاکید بر اینکه هر انسانی 4 غده پاراتیروئید دارد که وظیفه تنظیم کلسیم بدن را که برای سلامت استخوان‌ها و عضلات حیاتی بوده، عهده‌دار است، گفت: «در عمل تیروئید چه در گذشته و چه امروز، احتمال آسیب به این غده، با توجه به اینکه دقیقا به تیروئید چسبیده، بالا بود، اتفاقی که باعث می‌شد تا بیمار دچار هیپوپاراتیروئیدیسم شود. درصورت این اتفاق بیمار مجبور بود تا بعد از عمل روزانه تعداد بالایی قرص کلسیم را مصرف کند. همچنین به دلیل اینکه فرد بیمار به‌صورت دائمی افت کلسیم خواهد داشت، در انجام کارهای روزانه با مشکل مواجه می‌شد. برخی از این بیماران نیازمند دریافت کلسیم تزریقی هستند و در غیر این صورت ممکن است دچار تشنج و خفگی شوند.»
او با تاکید بر اینکه کمتر از یک درصد در عمل‌های تیروئید احتمال آسیب به این غده وجود دارد، بیان داشت: «اینکه خود غده پاراتیروئید فرد را در عمل تیروئید جدا و به خود فرد بیمار، پیوند بزنیم در گذشته هم وجود داشته و اتفاق تازه‌ای نیست، اما ما کاری که در این عمل انجام دادیم، متفاوت بوده است. یعنی ما مریضی را داشتیم که 3 سال قبل عمل تیروئید را انجام داده بود و به همین دلیل دچار هیپوپاراتیروئیدیسم شده بود، به‌طوری‌که روزی 17 قرص کلسیم مصرف می‌کرد و حتی با این داروها هم وضعیتش به حالت نرمال برنمی‌گشت. در این عمل از مریضی که قرار بود تیروئیدش عمل شود، رضایت گرفتیم و توانستیم یک‌چهارم یکی از غدد پاراتیروئیدش را به بازوی این بیمار پیوند بزنیم.»
این جراح فوق‌تخصص غدد افزود: «پنج هفته زمان برد تا این کاشت نتیجه بدهد و امروز دیگر این بیمار نیازی به مصرف قرص کلسیم ندارد. البته این کار اولین بار در آلمان انجام شده بود و عمل ما برای سومین بار است که در دنیا صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر اولین عمل در سال 2016 انجام شد، البته در آن از برادر بیمار غده پاراتیروئید گرفته شده و در آن هم 2 غده پاراتیروئید را از برادر همسان گرفتند و داروهای زیادی هم برای رد پیوند به فردی که پیوند را دریافت کرده، تجویز کرده بودند. دومین عمل هم در کانادا برای یک زن پلیس انجام شده بود.»
سوداگری با بیان اینکه ما در بهمن ماه امسال این عمل را با موفقیت انجام دادیم اظهار داشت: «زمانی که این کار را انجام دادیم، خیلی مقالات مربوط به این پیوند منتشر نشده بود و درحقیقت ما جسارت زیادی در این عمل انجام دادیم. موضوع اصلی درباره این عمل آن است که ما کل غده پاراتیروئید را از اهداکننده نگرفتیم، بلکه تنها یک‌چهارم یکی از 4 غده پاراتیروئید را برای این کار انتخاب کردیم و به همین دلیل ضرری به فرد اهداکننده و دریافت کننده، نرسیده است.»
او گفت: «البته ریسک عمل قابل توجه بود؛ چراکه احتمال آسیب تیروئید و پاراتیروئید وجود داشت. هر چند که بنده مطمئن بودم با برداشتن یک‌چهارم یک غده پاراتیروئید به فرد انتقال دهنده، آسیبی وارد نمی‌شود؛ چراکه در بسیاری از موارد برای اینکه تشخیص دهیم که بافت مدنظر، بافت پاراتیروئید است، یک‌چهارم آن را برداشته و به پاتالوژیست می‌دهیم. اما واقعیت این است که کار از این حیث که شاید کاشت به درستی جواب ندهد، پرریسک بود.»
این جراح فوق‌تخصص غدد با تاکید بر اینکه در این عمل، هم اهداکننده و هم دریافت کننده، گروه‌های خونی هماهنگ اما متفاوتی داشتند، به‌طوری که یکی از آنها گروه خونی o و دیگری a بود و همین مساله هم ریسک کار را افزایش می‌داد، گفت: «قطعا در آینده این عمل را برای موارد بیشتری انجام خواهیم داد. اما این عمل، مسیر درمان این بیماری را باز کرده است. به‌طوری که شاید در آینده پزشکان دیگری با الهام از این عمل بتوانند روش‌های جدیدتری را برای درمان بیماری پیدا کنند؛ اما آنچه واضح است اینکه کارهای علمی مربوط به این عمل به‌تدریج دنبال خواهد شد که از جمله آن می‌توان به انتشار مقالات مرتبط اشاره کرد.»
سوداگری تصریح کرد: «بنده شخصا سال‌های زیادی از عمرم را به صورت متمرکز روی عمل تیروئید و پاراتیروئید گذاشته‌ام و معتقدم اگر هر پزشکی در هر حوزه‌ای به صورت متمرکز فعالیت کند، حتما به روش‌های جدیدی برای درمان بیماری همان حوزه خواهد رسید. با توجه به اینکه در طول این سال‌ها، بیماران مختلفی را دیدم که به دلیل عوارض حاصل از عمل تیروئید مشکلات جدی پیدا کرده‌اند، تلاش کردم تا به راهی برسم که دیگر بیماران ترسی از این عمل نداشته باشند.»
او خاطرنشان کرد: «طبیعتا در این عمل تنها نبودم و سیدمحسن خوش‌نیت و محمدرضا مهاجری از پزشکان فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این عمل بنده را همراهی کردند.»
مطالب پیشنهادی
