«سند دانشگاه اسلامی»؛ سندی برای اجرا نشدن

کاظم رمضانی، خبرنگار: یکی از مهمترین اسناد بالادستی در حوزه دانشگاهی را باید «سند دانشگاه اسلامی» دانست؛ سندی که 9 سال پیش از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی که تنها مرجع سیاستگذار در نظام آموزش عالی به شمار میرود، به تصویب رسید. سندی که هر چند عمر آن به یک دهه نمی رسد، اما از پشتوانه بیش از 2 دهه ای برخوردار است. به عبارت دیگر حرکت به سمت اسلامی شدن دانشگاه ها اولین بار در دهه 70 با راه اندازی ستاد اسلامی شدن دانشگاه ها در وزارت علوم که بالاترین نهاد اجرایی کشور در حوزه آموزش عالی به شمار می رود، آغاز شد، ستادی که بعد از مدتی جای خود را به شورای اسلامی شدن دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در شورای عالی انقلاب فرهنگی داد تا در نهایت از دل آن، «سند دانشگاه اسلامی» بیرون بیاید. سندی متشکل از 9 فصل  که حیطه های مختلف مربوط به فعالیت دانشگاه ها از جمله مباحث آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و تربیتی، نظام اجرایی و مدیریتی را در برگرفته و قرار بود تا با اجرای آن تحولات قابل توجهی در نظام حرکتی دانشگاه ها ایجاد شود.

علی رغم اینکه این سند بندهای مختلفی را برای اسلامی شدن دانشگاه ها در نظر گرفته، اما واقعیت این است که این سند هم مانند بسیاری از اسنادبالادستی تنها در حد حرف و یا برخی کارهای نمادین باقی مانده است که از جمله آن می توان به ثبت روز وحدت حوزه و دانشگاه در تقویم اشاره کرد، وحدتی که ذیل فصل دوم این سند به آن اشاره شده و بنا بود با تحقق آن، دو نهاد دانشگاه و حوزه های علمیه در زمینه های علمی، سیاسی، هنری و اجتماعی و... با یکدیگر تعامل همه جانبه ای داشته باشند، اما اتفاقی که در این میان رخ داده، آن است که هر ساله به مناسبت 27 آذر که روز مناسبتی وحدت حوزه و دانشگاه است؛ به این مسئله پرداخته شود. عدم رعایت بندهای مربوط به این سند تنها به این بخش محدود نمی شود و می توان مثال های دیگری هم برای آن زد، اما آنچه امروز نشان از عدم تحقق «سند دانشگاه اسلامی» است، صحبت های روز گذشته  حجت الاسلام فاطمی پور، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها است. صحبت هایی که به صراحت عدم تحقق این سند را تایید می کند.

روز گذشته بود فاطمی پور در  دانشگاه علوم پزشکی زابل، با تاکید بر اینکه سال هاست از نگارش سند دانشگاه اسلامی در کشور می گذرد اما ما نتوانسته ایم این سند را پیاده سازی کنیم، گفت: «بسیاری از بخش‌های سند بر روی زمین مانده است، چون بخشی از دانشگاه تراز انقلاب که به نفع مردم و کشور و رفع مسائل جامعه و منطقه باید حرکت کند، شکل پیدا کرده و بخش‌های دیگر آن هنوز شکل پیدا نکرده است و حتی بعضا حرکت‌های منفی نیز مشاهده می‌شود و با یک اتفاق، حرکت‌های منفی همدیگر را خنثی می‌کنند به جای اینکه هم‌افزا باشند و سرعت را بیشتر کنند.»

نکته قابل توجه در صحبت های معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، داشتن دانشگاه هایی در کشور است که متناسب با فرهنگ، زیست بوم  و نظام ارزشی خودمان باشد، اتفاقی که طبق گفته او، تحقق اش به خصوص در حوزه علوم انسانی کار پیچیده ای است، حوزه ای که کارهای انجام نداده زیادی در آن وجود دارد و می طلبد به زودی سیاستگذاری و اقدامات دقیقی که ناظر بر واقعیت این میدان باشد، برای رسیدن به آن انجام شود.

با توجه به گذشت نزدیک به یک دهه از تصویب این سند، انتظار می رود مسئولین مربوطه با نظام آموزش عالی بالاخره یک بار تصمیم نهایی را برای تحقق این سند به معنی واقعی کلمه بگیرند و بستر را برای در دستور کار قرار گرفتن از سوی روسای دانشگاه ها هموار کنند.