نارندرا مودی پیروز نهایی نشست جی 20

میراحمدرضا مشرف، پژوهشگر حوزه بین‌الملل:همان‌طور که انتظار می‌رفت نشست وزرای خارجه کشورهای جی 20 بدون دستاوردی خاص و حتی بدون صدور یک بیانیه پایانی به کار خود پایان داد. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که پیش از این، نشست وزرای دارایی جی20 هم با سرنوشت مشابهی مواجه شده بود. اگرچه ظاهرا اختلافات بر سر جنگ اوکراین ریشه اصلی ناکامی این دور از نشست‌ها عنوان شده، اما واقعیت آن است که این گروه از بدو تاسیس تاکنون، در عمل کمترین بازده را از خود نشان داده و صرفا در حد یک گردهمایی سیاسی و تبلیغاتی باقی مانده است. درحالی‌که گروه 20 با اهداف دهان‌پرکنی همچون حل معضلات بزرگ جهانی و تسهیل ارتباط و اتصال کشورهای صنعتی با کشورهای درحال توسعه (شمال _جنوب) شکل گرفت؛ بعد از سه دهه فعالیت مستمر، هنوز هم فاقد عناصر اساسی یک ساختار جهانی همچون ارائه منشوری در مورد اهداف یا حتی یک دبیرخانه ثابت است. بنابراین اگرچه ناکامی دور اخیر نشست‌های مقامات جی 20 را به جنگ اوکراین مرتبط دانسته‌اند، اما حقیقت ماجرا این است که سابقه عملکرد این گروه اساسا با موفقیتی توام نبوده که اکنون بخواهیم از ناکامی و شکست آن صحبت به میان آوریم.                     
اما در شرایطی که نشست‌های اخیر وزرای دارایی و خارجه جی 20، نمایشی از ناکامی مطلق این گروه پرهیاهو، اما کم‌خاصیت را آشکار می‌کرد؛ کشور میزبان یعنی هند و در راس آن نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند و حزبش بی‌جی‌پی را شاید بتوان پیروز اصلی این رخداد ارزیابی کرد. در زمانی که برگزاری یک نشست ناموفق، می‌تواند نقطه منفی برای کارنامه میزبان آن نشست به حساب ‌آید، به نظر می‌رسد که در این مورد خاص وضعیت کاملا متفاوت بود. با توجه به اینکه اختلافات میان اعضای گروه 20 از همان ابتدا آشکار بوده و هیچ کس انتظار نتیجه‌گیری از آن را نداشت، دولت هند تلاش کرد تا از نتایج حاشیه‌ای این نشست در سه محور بهره‌گیری کند؛ در محور اول حضور همه کشورهای عضو در این نشست آن هم به‌رغم وضعیت تخاصمی مابین آنها، امتیاز بزرگی برای هند تلقی شده و این کشور را در جایگاه یک دولت مورد توجه و پذیرش هر دو سوی منازعه و حتی با ظرفیت میانجیگری میان دو طرف، نشان داد. در محور دوم هند با تمرکز روی حوزه کشورهای جنوب و مشکلاتی که جنگ اوکراین برای مردم این حوزه در زمینه‌هایی همچون مواد غذایی و انرژی به وجود آورده است، توانست خود را به‌عنوان نماینده و رهبر جهان درحال توسعه و حتی نقطه اتصال جهان صنعتی و جهان جنوب معرفی کند. اما در محور سوم و شاید مهم‌ترین محور از دیدگاه شخص نارندرا مودی و حزب بی‌جی‌پی این نشست فرصت تبلیغاتی بسیار خوبی فراهم کرد تا مردم هند مودی را در موقعیت یک شخصیت بین‌المللی و محبوب در سراسر دنیا ببینند. با توجه به برگزاری انتخابات سراسری هند در سال آینده میلادی این چهره‌پردازی جهانی از مودی بدون شک برای نشان دادن جایگاه وی به‌عنوان یک رهبر بزرگ و بی‌بدیل ملی کمک بزرگی خواهد کرد، کما اینکه یکی از تحلیلگران خارجی برجسته‌سازی تبلیغاتی از مودی را این گونه توصیف می‌کند:«شعار ریاست هند بر جی 20 این است: «یک زمین، یک خانواده، یک آینده»؛ البته یک ناظر هندی شاید بتواند «یک رهبر» را هم به آن اضافه کند.»