علی مزروعی، خبرنگار:همواره با رسیدن موسم انتخابات شاهد هستیم برخی احزاب و گروه‌های سیاسی به‌یکباره متولد می‌شوند. گروه‌هایی که اگرچه متولیان تاسیس آن در بدو تاسیس از اصالت و دوام آن دم می‌زنند اما به‌محض برگزاری انتخابات و مشخص شدن نتایج این گروه‌ها نیز فرو می‌پاشد. این سیکل معیوب از تولد و مرگ زودهنگام احزاب سیاسی گویا به رویه‌ای مرسوم تبدیل شده و غالب سیاستمداران نیز با وجود آگاهی نسبت به فصلی بودن احزاب برای پیروزی در انتخابات از این سازوکار معیوب بهره می‌برند. درحالی‌که هنوز یک سال تا انتخابات مجلس زمان باقی مانده شاهد هستیم که برخی چهره‌های بعضا دارای مناصب اجرایی نیز فعالیت خود را آغاز کرده و به سمت تشکیل گروه‌های سیاسی رفته‌اند. جدید‌ترین نمونه چنین گروه‌هایی که عنوان «شبکه راهبردی یاران انقلاب» یا اختصارا «شریان» را برای خود برگزیده و چهره‌هایی همچون حمید رسایی نیز در آن حضور دارند پنجشنبه هفته گذشته 11 اسفند اولین جلسه خود را در سالن همایش‌های مسجدالنبی(ص) واقع در منطقه ولنجک تهران برگزار کرد. چهره‌هایی همچون مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی و امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز در این جلسه حضور داشته و به سخنرانی پرداختند. سازوکارهای فصلی و اصطلاحا حزبی نه‌تنها تاثیر شگرفی بر ایجاد امید و مشارکت مردم در انتخابات نخواهد گذاشت بلکه اگر به غلط مورد بهره‌برداری سیاسی قرار گیرد منجر به تشدید ناامیدی اجتماعی نیز می‌شود.
قدرت بخشیدن به نظام حزبی یا تولید قارچ‌گونه احزاب فصلی؟
یکی از ایراداتی که همواره به نظام انتخاباتی کشور وارد می‌شود این است که در آن فرآیندی برای پاسخگو کردن منتخبان وجود نداشته و افرادی که مسئولیت می‌پذیرند بدون اینکه در برابر عملکردشان پاسخگو باشند در دوره‌های بعدی انتخابات نیز حضور پیدا می‌کنند. ریشه این ایراد را می‌توان در شیوه انتخاباتی غیرحزبی جست‌وجو کرد چراکه باعث می‌شود مردم در هنگام رای‌گیری با انبوهی از اسامی مواجه شوند که غالب آنها را نمی‌شناسند. در چنین فرآیندی بسیاری از رای‌دهنگان به‌ناچار سرلیست‌های انتخاباتی که معمولا افرادی مشهورتری در عرصه سیاسی هستند را انتخاب کرده و در ادامه نیز برگ رای خود را با ادامه همان لیست پر می‌کنند بدون اینکه بسیاری از افراد درون لیست را حتی بشناسند. گروه‌های سیاسی نیز معمولا این نقطه ضعف سازوکار انتخابات را مورد استفاده قرار داده و در هر دوره با نامی جدید در انتخابات حضور می‌یابند تا مبادا مردم با نگاهی منفی نسبت به نام‌های پیشین همین گروه‌ها از رای دادن به آنها صرف نظر کنند. خروجی این فرآیند باعث تشکیل انبوهی از احزاب شده که خود را نسبت به هیچ‌کس پاسخگو نمی‌دانند و در برابر سوءعملکردها نیز به جای اصلاح رویه به سمت تغییر هویت و تغییر نام می‌روند. درنهایت نیز به جای اینکه با روی کار آمدن افراد توانمند سیاست در کشور بلوغ و تکامل پیدا کند این سلبریتی‌های سیاسی غالبا ناکارآمد هستند که مدام حضور خود را در سمت‌های سیاسی و اجرایی تکرار می‌کنند. در همین راستا بسیاری از کارشناسان سیاسی پیشنهاد می‌دهند سازوکارهای انتخابات از فردمحور به حزب‌محور تغییر یافته تا هم مردم از سردرگمی در انتخاب در بیایند و هم احزاب فصلی به مرور از فرآیند حذف شده و احزاب ریشه‌دار و پاسخگو در معرض انتخاب قرار بگیرند.
مهرداد بذرپاش درحالی در سخنرانی خود درس گرفتن از تجربه گذشته را لازمه ایجاد تمایز «شریان» با مجموعه‌های سیاسی که در سالیان اخیر آمدند و رفتند عنوان می‌کند که شیوه تاسیس نشان می‌دهد تفاوتی بین این گروه با سایر جریان‌های فصلی و مقطعی وجود ندارد. یک سال مانده به انتخابات یک گروه سیاسی بدون ارائه هیچگونه سابقه عملکردی و صرفا با تکیه به حضور شخصیت‌های مطرح سیاسی پا به عرصه وجود گذاشته است. درنتیجه خبر تاسیس آن را نیز خیلی از مردم عادی نشنیده و شورای مرکزی آن را نیز نمی‌شناسند. این رویه کپی دسته‌چندمی از همان رویه‌ای است که سایر گروه‌های سیاسی حیاط‌خلوتی در موسم انتخابات در پیش گرفته‌اند. این گروه‌ها بدون اینکه هویتی برای تکیه کردن به آن داشته باشند از شهرت چهره‌های سیاسی برای رای‌آوری بهره برده و کرسی‌های سیاسی و اجرایی مهم کشور را در اختیار گروهی از افراد ناشناس و غالبا غیرتوانمند قرار داده‌اند.
امیدواری پیامی نیست که افکار عمومی از مانورهای سیاسی دولتی‌ها برداشت می‌کند
چند روز قبل از اینکه مهرداد بذرپاش و امیرحسین قاضی‌زاده در جلسه سیاسی «شبکه راهبردی یاران انقلاب» حضور پیدا کنند، یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش دولت سیزدهم نیز در جلسه گروه سیاسی دیگری با عنوان «جمعیت اعتلای نهادهای مردمی انقلاب اسلامی» حضور یافته بود. در شرایطی که هنوز وعده دولت مبنی‌بر ساخت 4 میلیون مسکن به‌طور دقیق تعیین‌تکلیف نشده و مردم با قیمت‌های افسارگسیخته مسکن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و همچنین در شرایطی که 3 ماه از آغاز مسمومیت‌های سریالی در مدارس می‌گذرد و هنوز ریشه‌های اصلی آن مشخص نشده است نمی‌توان توقع داشت مردم برداشت خوبی از جلسات سیاسی متولیان اجرایی کشور داشته باشند. اینکه در بحبوحه بحران گرانی مسکن مردم به جای اینکه وزیر متولی امر را در تلاش برای تحقق وعده مسکن میلیونی دولت ببینند شاهد اقداماتی با رنگ‌وبوی سیاسی و انتخاباتی از وی باشند باعث می‌شود تا این تلقی در افکار عمومی شکل بگیرد که رسیدگی به دغدغه‌های ملی مردم در اولویت نبوده و جای چنین اولویتی را منافع حزبی و جناحی پر کرده است. طبعا این ناامیدی در بین جامعه ایثار گران و خانواده شهدا نسبت به عملکرد رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران بیشتر می‌شود زمانی که شاهد حضور وی در جلسات سیاسی باشند اما ببینند جلسه با خانواده شهدای هسته‌ای به دلیل عدم حضور وی لغو شده است.
مطالب پیشنهادی
