ندا اظهری، مترجم:نفت و انرژی‌هایی چون گاز منابع غالبی در دنیا به‌شمار می‌روند که بسیاری از صنایع به آنها وابسته‌اند. از این رو بسیاری از شرکت‌های تولید نفت و گاز روزانه میلیاردها بشکه از محصولات نفتی تولید می‌کنند تا بتوانند انرژی موردنیاز صنایع و حمل‌ونقل را تامین کنند. بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی در دنیا از آن آمریکا، عربستان‌سعودی، چین، انگلیس و فرانسه هستند که درآمدهای بسیار بالایی را از آن خود می‌کنند. ظرفیت دانشجو و استادانی که دانشگاه‌ها در اختیار دارند، می‌تواند بسیاری از نیروهای موردنیاز شرکت‌های نفت و گاز را تامین کند تا با تخصصی که دارند بتوانند فرآیند تحقیق و توسعه و تولید انرژی را توسعه دهند. 

توتال انرژی و پروژه‌های مشترک آموزشی چندصدهزار دلاری

این شرکت فرانسوی یک شرکت چندملیتی تولید انرژی و نفت است که جزء ابرقدرت‌های تولیدکننده نفت در دنیا به‌شمار می‌رود. دانشگاه A&M تگزاس در قطر یکی از شرکای دانشگاهی این شرکت نفتی است. در کارگاهی که چندی پیش ازسوی این دانشگاه برگزار شده بود، روی تحقیقات کربن‌سازی مشترک بین این دو مرکز تمرکز شده بود که منجر به ایجاد فناوری‌های نوآورانه در پردازش گاز طبیعی و استفاده از CO2 در قطر شده است. این همکاری‌های شرکت توتال با دانشگاه A&M تگزاس که روی پروژه طراحی کاتالیست‌ها و فرآیندهای جدید برای تبدیل دی‌اکسیدکربن از میکرو به میکروسیل متمرکز بوده است. قطر به‌عنوان یک طرح پژوهشی دارای اولویت به آن نگاه می‌کند. یکی دیگر از همکاری‌های این شرکت بزرگ نفتی فرانسه به مشارکت با دانشگاه فنی دانمارک و تاسیس یک مرکز تعالی در حوزه انرژی‌های کربن‌زدایی‌شده برمی‌گردد. این مرکز پیشرفته روی توسعه و تولید راه‌حل‌های انرژی‌هایی با انتشار کم‌کربن متمرکز خواهد شد که حجم گازهای گلخانه‌ای را کمتر کرده و کربن‌زدایی از تسهیلات صنعتی را تسریع می‌کند؛ ماموریتی که در پس ساخت این مرکز نهفته است، به ساخت پلتفرم الکتریکی هیبریدی نسل آینده، آموزش انرژی‌های مختلف به کارکنان و مشارکت‌های پژوهشی برمی‌گردد. این مرکز پژوهش مشترک منعکس‌کننده رویکرد نوآوری توسط این شرکت نفتی است که از استعدادها، زیرساخت‌های پژوهشی، سایت‌های آموزشی و شبکه‌های بین‌المللی مراکز تحقیقاتی، استارتاپ‌ها و شرکای برجسته دانشگاهی استفاده می‌کند. 60 درصد از بودجه شرکت توتال فرانسه به توسعه انرژی‌های نوین و توسعه اختصاص می‌دهد. در پروژه مشترکی دیگر دانشگاه آبردین در قراردادی مشترک با شرکت توتال فرانسه، دوره‌های کارشناسی‌ارشد مرتبط با انتقال انرژی را برگزار می‌کند. این دانشگاه با بودجه 60 هزار دلاری این شرکت نفتی، بورسیه لازم برای تحصیل دانشجویان را تامین می‌کند. این بورسیه به رشته سیستم‌ها و فناوری‌های انتقال انرژی و مهندسی انرژی‌های تجدیدپذیر تعلق گرفته و شهریه دانشجویان را پوشش می‌دهد. نکته‌ای که درمورد همکاری شرکت توتال با دانشگاه‌ها جالب است، همکاری آن در راستای آموزش دانشجویان و پرورش استعدادها برای ورود به صنایع است، از دیگر همکاری‌های این شرکت با دانشگاه Makerere در اوگانداست که طی قراردادی با ارزش 150 هزار دلار، آموزش و افزایش ظرفیت انسانی دانشگاه و رشد اقتصادی و اجتماعی آفریقا و به‌ویژه Makerere را در دستورکار قرار داده است. 

قرارداد 20 میلیون دلاری شرکت «اکسان‌موبیل» تامین نیاز انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی
شرکت آمریکایی «اکسان‌موبیل» در همکاری با شماری از دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی دنیا برای یافتن راه‌حل‌هایی برای برآوردن نیاز انرژی جهان و کاهش گازهای گلخانه‌ای تلاش می‌کند. یکی از مشارکت‌های این شرکت تولید انرژی با دانشگاه MIT بوده است که با هدف پیشرفت و اکتشاف انرژی آینده با استفاده کارآمدتر از منابع انرژی جدید انجام شده است. این شرکت قراردادی پنج‌ساله را با دانشگاه MIT پیرامون تولید کاتالیست‌های زیستی برای صنعت پتروشیمی و مدل‌سازی کامپیوتری برای درک بهتر ویژگی‌های آهن و آلیاژهای مبتنی‌بر آهن که در خطوط لوله استفاده می‌شوند. این شرکت همچنین به سه مرکز انرژی در این دانشگاه پیوست که در مسیر اقداماتی برای تغییرات آب‌وهوایی حرکت می‌کنند.
 تولید سیستم‌های برقی، انرژی علوم‌زیستی، ذخیره انرژی و... فناوری‌هایی هستند که به‌دنبال این همکاری‌ها تولید شده‌اند. آماری از رقم این قرارداد در دست نیست اما این شرکت نفتی در پروژه دیگری با دانشگاه تگزاس در «آستین» آمریکا همکاری کرده است. شرکت اکسان‌موبیل که متعهد به سرمایه‌گذاری 15 میلیون دلاری در موسسه انرژی آستین برای تولید فناوری‌هایی جهت تامین نیاز انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی شده است. این شرکت نفتی همچنین قرارداد پنج‌ساله 20 میلیون دلاری که با دانشگاه استنفورد امضا کرده بود. این قرارداد در راستای کاهش ذخیره کربن مقیاس بالا، ذخیره انرژی الکتریکی با باتری، تولید هیدروژن موثر، علوم کامپیوتر، یادگیری ماشینی و... تعریف شده است. علاوه‌بر این همکاری‌ها، این شرکت نفتی با دانشگاه‌های دیگری چون موسسه فناوری جورجیا، مرکز انرژی سنگاپور، دانشگاه فناوری شیمی پکن، موسسه فناوری کالیفرنیا، دانشگاه کرنل، دانشگاه دوک و شمار زیادی از دانشگاه‌ها و موسسات فناوری دیگر مشارکت کرده است. 

طرح مشترک 4 میلیون دلاری «شل پی‌ال‌سی» برای رفع چالش‌های نفت و گاز دنیا
شرکت انگلیسی نفتی «شل پی‌ال‌سی» ازجمله بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی و گازی جهان است که با دانشگاه‌های مختلفی پروژه‌های مشترک انجام می‌دهد. این شرکت در قراردادی چهارمیلیون دلاری با دانشگاه تگزاس آمریکا، به افزایش بازیافت گاز شیل پرداخته است. آنها قرار است همکاری استراتژیک جدیدی برای حمایت از پروژه‌های پژوهشی صنعتی نفتی و گازی به‌منظور افزایش سهم مطالعات در آینده داشته باشند. این همکاری منحصربه فرد بین دو موسسه که تعهد مستمر بین آموزش عالی و تحقیقات را برجسته می‌کند، با هدف توسعه راه‌حل‌های دنیای واقعی برای تعدادی از چالش‌های فنی پیش روی صنعت نفت و گاز جهانی چه در خشکی و چه فراساحلی است. این قرارداد روی توسعه سیستم‌های نسل آینده و تولید ابزارهایی برای گذر از مرزهای پیش رو برای استفاده از منابع نفتی و گازی آب‌های عمیق تمرکز دارد. این دانشگاه همچنین با دانشگاه پرینستون در راستای ابتکار کاهش کربن همکاری کرده است. چندماه قبل هم این شرکت کارگاهی را در مرکز آموزش و پژوهش انرژی‌های پاک دانشگاه شینهوآ، چین برگزار کرد که در آن به بررسی روش‌های استراتژیک توسعه یافته پرداختند که متخصصان و کارشناسان مختلفی برای بررسی فرصت‌هایی جهت تسریع راه‌های تولید انرژی‌هایی با کربن کم دور هم جمع شدند. این شرکت نفتی پیش‌تر قراردادی 100 میلیون دلاری را با دانشگاه‌های برتر انگلیس شامل دانشگاه منچستر، دانشگاه کمبریج، کالج سلطنتی لندن و دانشگاه ایلینویز برای تولید مواد در صنایع استراتژیک منعقد کرده بود. پروژه‌های تحقیقاتی 10 میلیون دلاری با دانشگاه‌های برزیلی و انگلیسی نیز از دیگر مشارکت‌های شرکت نفتی شل پی‌ال سی با دانشگاه‌های کمبریج، آبردین، آکسفورد و دانشگاه برزیلیا، نورث وست ایست برزیل، پرنامبوکو، باهیا و رصدخانه ملی برزیل هم از دیگر همکاری‌های این شرکت به شمار می‌رود. این شرکت در مقایسه با شرکت‌های اکسان‌موبیل و شل پی‌ال‌سی هزینه کمتری روی R&D انرژی صرف می‌کنند. 

سرمایه‌گذاری 28 میلیون دلاری شرکت «شل پی ال سی»

شرکت انرژی شل پی‌ال‌سی در پروژه همکاری با دانشگاه لوییزیانای آمریکا، با سرمایه‌گذاری 27 میلیون و 500 هزار دلاری، به‌طور مشترک با این دانشگاه برای ساخت موسسه نوآوری‌های انرژی همکاری کرد. این همکاری، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری مشترک و انسان‌دوستانه مرتبط با ابتکارات مربوط به انرژی به‌شمار می‌رود. این مبلغ سرمایه‌گذاری مشترک، بزرگ‌ترین سرمایه‌ای بوده است که این دانشگاه در همکاری با یک شرکت دریافت کرده است. این شرکت انرژی، 25 میلیون دلار برای راه‌اندازی موسسه نوآوری‌های انرژی و 2 میلیون و 500 هزار دلار نیز برای ساخت مرکز علوم بین رشته‌ای این دانشگاه هزینه کرده است. سرمایه‌گذاری 25 میلیون دلاری به مدت 5 سال قرار است روی پرورش استعدادها، تحقیق و توسعه، سیاستگذاری و اقتصاد، برقراری عدالت اجتماعی و زیست‌محیطی و انتقال فناوری و تجاری‌سازی تمرکز کند. 

پروژه 400 هزار دلاری شرکت «شورون» برای آموزش استعدادهای مهندسی
این شرکت بزرگ نفتی و گازی آمریکایی که جزء برترین شرکت‌های تولید انرژی جهان قرار می‌گیرد، با عقد قرارداد همکاری با مرکز ملی Decommissioning (NDC) دانشگاه آبردین، در راستای حمایت از پژوهش‌های انرژی تا سال 2023 قدم برداشته است. این قرارداد پروژه‌هایی را پوشش می‌دهد که برای بهتر کردن کمیت اثرات زیست‌محیطی است. این پروژه روی فناوری‌های نظارت بر ذخایر ماهی در اطراف تاسیسات و خطوط لوله به‌عنوان زیستگاه‌های دریایی دست‌ساز، مدلسازی طول عمر و سرنوشت نهایی زیرساخت‌های دریایی و نیز چگونگی تجزیه ساختارهای نفت و گاز متمرکز خواهد بود. این پروژه‌های بین رشته‌ای، در علوم مهندسی و بیولوژیکی فعالیت می‌کنند تا هر فرصتی را برای بهبود زیست دریایی به حداکثر برسانند. این شرکت نفتی و گازی در همکاری دیگری که با دانشگاه فلوریدا A&M دارد، تعهدی یک میلیون دلاری را برای تامین بودجه بورسیه‌ها و برنامه‌های ویژه 5 ساله امضا کرده تا بودجه لازم برای برگزاری دوره‌ها و بورسیه‌های اعطا شده در کالج مهندسی و مدرسه تجاری و صنعتی را تامین کند. این بودجه‌ها از ابتکارهای استراتژیک حمایت می‌کند. این شرکت با دانشگاه‌های ایالتی لوییزیانا، مدرسه معدن کلرادو، MIT، دانشگاه استنفورد، دانشگاه تگزاس A&M، دانشگاه کالیفرنیا برکلی، دانشگاه کالیفرنیا دیویس، دانشگاه تگزاس آستین و... مشارکت داشته است تا دانشگاه‌ها در این همکاری بتوانند علاوه‌بر تربیت استعدادها در رشته‌های مهندسی، علوم زمین، امور مالی، فناوری اطلاعات، علوم داده و علوم زیست‌محیطی پیشرفت داشته باشند. علاوه‌براین، شرکت انرژی «شورون» با سرمایه‌گذاری 400 هزار دلاری طی سه سال قرار است با دانشگاه آلبرتا در زمینه دوره‌های مدیریت خطر و ایمنی مهندسی همکاری داشته باشد. در این پروژه مشترک قرار است مهندسان برای آینده تربیت شوند و نیز از پژوهش‌های دانشگاهی حمایت شود. طبق این طرح مشترک، قرار است سالانه هزار دانشجو به‌عنوان مهندسان آینده پس از فارغ‌التحصیلی، تجربیات دانشی و عملی خود را در مدیریت خطر و ایمنی به‌کار بگیرند. 

پیوستن شرکت «آرامکو» به مرکز کربن با قرارداد 10 میلیون دلاری

این شرکت عربستانی یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها در تمام صنایع و بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان از نظر درآمدی است. آرامکو عربستان سعودی بزرگ‌ترین شرکت نفت و گاز یکپارچه جهان است و تاسیساتی در مراکز نوآوری هدفمند در آمریکا، اروپا و آسیا داراست. شرکت آرامکو عربستان با دانشگاه ایالتی Lomonosov Moscow روسیه برای همکاری مشترک در زمینه تولید نوآوری‌های نفت و گاز امضا کردند که تمرکز ویژه آنها روی فناوری‌های بالادست بوده است. طبق این تفاهمنامه، این شرکت سعودی و دانشگاه روسی برنامه‌ها و پروژه‌هایی را شامل توسعه مواد پیشرفته جدید قابل استفاده در صنایع نفت و گاز و نیز شیوه‌ها و فناوری‌هایی را برای جمع‌آوری داده‌های مخزن و میدان نفتی، تجزیه‌وتحلیل و مدلسازی محاسباتی دربرگرفت. براین اساس، مرکز پژوهشی آرامکو یک پارک علم و فناوری هم در این دانشگاه احداث کرد. 
مهم‌ترین بازده این همکاری مشترک، همکاری‌های استراتژیک، فناورانه و نوآوران بین صنعت و دانشگاه بوده است. این دانشگاه بیشتر روی حوزه‌های پژوهشی ژئوفیزیک و ژئوشیمی، مدلسازی‌های دیجیتال و تحلیل داده‌های کلان تمرکز دارد که این همکاری منجر به توسعه عملیاتی این ایده‌های نظریه‌ای شده است.
 این شرکت نفتی در پروژه مشترک دیگری با مرکز کربن دانشگاه رایس آمریکا، در تولید سوخت هیدروژنی و مواد کربنی پیشرفته حاصل از هیدروکربن‌ها همکاری می‌کند. این شرکت نفتی در سال 2022 طی قراردادی 10 میلیون دلاری با تعهدی 5‌ساله به «مرکز کربن» دانشگاه رایس آمریکایی پیوست تا با توسعه کاربردهای پایدار هیدروکربن‌ها، انتقال انرژی را تسهیل کند. در قراردادی هم که شرکت آرامکو با کالج سلطنتی لندن منعقد کرد، در طرح MBA همکاری کرد. طی این تفاهمنامه قرار شد کارفرمایان این شرکت عربی، مدرک MBA خود را از مدرسه بازرگانی کالج سلطنتی دریافت کرده و هزینه آن توسط آرامکو پرداخت شود. این قرارداد کارکنان شرکت آرامکو را قادر می‌سازد تا مهارت‌های خود را حین کار توسعه دهند. این شرکت در سال 2018 هم قراردادی با این کالج پیرامون مهندسی شیمی، شیمی، مهندسی نفت و علوم زمینی، مواد پیشرفته، مهندسی مکانیک و علوم داده امضا کرد. شرکت آرامکو همچنین در زمینه برگزاری دوره‌های پیشرفته با دانشگاه نفت و موادمعدنی شاه فهد همکاری کرده است. این قرارداد در راستای حمایت از دوره‌های جدید آموزشی مهندسی نفت و علوم زمینی منعقد شده است. هدف از این همکاری، تقویت همکاری بین دانشگاه و صنعت نفت عنوان شده است. این طرح به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا دانشجویان آموزش‌هایی فراتر از سطح دانشگاهی را در رشته‌های مهندسی نفت و علوم زمینی برای نزدیک‌تر کردن هرچه بیشتر صنعت و دانشگاه پشت‌سر بگذارند که می‌تواند راه‌حل‌های کاربردی را برای صنایع نفت و گاز در سطح ملی و جهانی ارائه دهد.