بیش از 3 سال از انتخابات مجلس یازدهم میگذرد. در این مدت بارها برخی نمایندگان خبر از در دستورکار قرار گرفتن طرحهایی دادهاند که هیچ منطق اجرایی نداشته و بلافاصله با برانگیختن واکنش افکار عمومی نیز به حاشیه رانده شده و از دستور کار خارج شدهاند. صیانت، برخورد با اظهارنظرهای غیرکارشناسی افراد مشهور، مسدودیت حساب بیحجابها و محرومیت آنها از خدمات اجتماعی نمونههایی از همین طرحها است. علاوهبر این برخی نمایندگان گاها با اظهارات و اقداماتی جنجالی فضای افکار عمومی را ملتهب کرده و بهارستان را محل نقد قرار میدادند. آویزان کردن طومار از جایگاه هیاترئیسه نمونهای از همین اقدامات است. اگرچه اینگونه اظهارات و اقدامات غیرمنطقی غالبا توسط خود نمایندگان نیز نشنیده گرفته شده و کنار گذاشته شده است اما بههرحال فضای افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داده و به قضاوت در مورد عملکرد 3 ساله مجلس شکل داده است. شاید مهمترین دلیل سروصدا کردن اقدامات حاشیهای این است که مجلس در بسیاری از مسائل مهم ورود نکرده و یا دیرهنگام کنش نشان داده است. از دستورکار خارج شدن طرح شفافیت آرای مجلس به عنوان مهمترین وعده نمایندگان، کمتوجهی به نواقص عملکردی دولت در حوزه اقتصادی و نیز کنش دیرهنگام در ماجرای فوت مهسا امینی، نمونهای از مواردی است که باعث میشود افکار عمومی مجلس را بیرون از متن و درگیر با مسائل حاشیهای قضاوت کند. شاید بشود ضعف هیاترئیسه در پرداختن به مسائل مهم جامعه را مهمترین عامل میدان دادن به نمایندگانی دانست که با نگاهی سادهاندیشانه به مسائل نگریسته و فارغ از واقعیت جامعه ایدهپردازی میکنند. در ادامه به بررسی اظهارات و طرحهای جنجالبرانگیز و گاها خلاف منافع ملی چند نمونه از همین نمایندگان پرداخته شده است.
حسین جلالی
حسین جلالی دیگر نماینده مجلس یازدهم است که از حوزه انتخابیه رفسنجان در استان کرمان به مجلس وارد شده است. او طی سهسال گذشته جزء نمایندگانی بوده که از طرحهایی حمایت کرده که بسیاری از مردم از آنها ناراضیاند؛ طرحهایی همچون «صیانت» و «مسدودیت حساب بیحجابها». پررنگترین اقدام جلالی در طرح دوم یعنی مسدودیت حساب بیحجابها دیده میشود؛ طرحی که او خود آن را کلید زده و درباره تغییر روش دعوت به حجاب در این طرح گفته: «منظور از تغییر روش این است که امکان دارد در قالب تذکری از طریق پیامک به افراد بیحجاب اعلام شود که شما حجاب را رعایت نکردهاید و سعی کنید به قانون احترام بگذارید. بعد از تذکر وارد مرحله اخطار میشویم، بعد هشدار و در مرحله سوم ممکن است حساب بانکی فرد بیحجاب مسدود شود.»
این صحبتها در شرایطی مطرح شده که جامعه شرایط ملتهبی را پشتسر گذاشته و با این اظهارات این التهابات بیشتر میشود.
علیاصغر عنابستانی
علیاصغر عنابستانی یکی از پرحاشیهترین نمایندگان مجلس یازدهم است که از حوزه انتخابیه سبزوار در غرب خراسانرضوی انتخاب شده است. او چه در سالهای ابتدایی مجلس یازدهم، چه الان که این مجلس به ایستگاههای پایانی خود نزدیک شده، حواشی بسیاری به خود اختصاص داده است. از آن ماجرای جنجالی که سر سیلی به سرباز پیش آمد تا امروز که از طرحهای عجیب دفاع میکند.
او حامی طرحهایی چون «صیانت» و «الزام به انتشار داده و اطلاعات» است. الزام به انتشار داده و اطلاعات، طرحی است که منتقدان آن را نه تسهیلکننده بلکه مانعی بر سر راه انتشار شفاف اطلاعات توصیف میکنند.
عنابستانی همچنین درباره طرحهای جدید و پرحاشیه در حوزه حجاب هم نظراتی داشته و معتقد است: «باید به موضوع حجاب و اجرای قوانین آن، بها داد.» این اعتقاد درحالی است که بسیاری از صاحبنظران قوانین تصویب شده در حوزه حجاب را مبهم و ناکافی توصیف کردهاند.
موسی غضنفرآبادی
موسی غضنفرآبادی نماینده مردم استان کرمان و رئیس کمیسیون قضایی مجلس یازدهم است که در چندماه اخیر از طرحهای جنجالی بسیاری در حوزه حجاب حمایت کرده است.
این درحالی است که جامعه در شرایط ناآرام بوده و پیشنهاد چنین طرحهای عجیبی بر ناآرامی کشور میافزاید. او در طرح و برنامه پیشنهادی خود اظهار کرده است: «طرح و برنامهای داریم که کسانی که در معابر و مکانهای دیگر کشفحجاب میکنند را از طریق سیستم شناسایی کنیم تا برایشان تخلف ثبت شود و در نهایت این افراد از خدمات اجتماعی محروم خواهند شد.»
این اظهارات و طرحها را غضنفرآبادی درحالی مطرح کرده که اگر نمایندگان خطایی کرده باشند، حرفی از محرومیت از خدمات نزده و حتی از آنها دفاع نیز کرده است. مثلا در ماجرای سیلیزدن عنابستانی به سرباز، غضنفرآبادی بهجای اینکه طرف مردم را بگیرد، در دفاع از عنابستانی گفته بود: «عنابستانی حق شکایت از سرباز نیروی انتظامی را دارد.»
سیدمحمود نبویان
سیدمحمود نبویان نماینده مردم استان تهران در مجلس یازدهم است که از او هم کمحاشیه دیده نشده، حاشیههایی که بعضا در حوزه سیاستخارجه یا حمایت از طرحهای عجیب است. نمونه بارز اظهارات حاشیهای نبویان را میتوان به تابستان 1401 یعنی امسال ارجاع داد، زمانی که نبویان درخصوص مذاکرات احیای برجام مطالبی را منتشر کرد مبنیبر اینکه تیم مذاکرهکننده از خطوط قرمز عدول کرده، او حتی خواهان تغییر تیم مذاکرهکننده توسط رئیسجمهور شد. بعد از جنجال بر سر عدول از خطوط قرمز، وزیرخارجه در مجلس حضور یافت و برخی از نمایندگان حاضر در جلسه با وی نیز اذعان داشتند که هیچ عقبنشینیای صورت نگرفته است. با این حال نبویان بدون اینکه درمورد اظهارات جنجالبرانگیز خود توضیحی داده و یا عذرخواهی کند سکوت کرده و از کنار ماجرا عبور کرد. نبویان که حامی جدی طرح صیانت است درباره این طرح اظهارات شاذی چون «مجلس صرفا بهدنبال قانونمند کردن پلتفرمهای خارجی است نه حذف آنها»مطرح کرد. او درباره حجاب و ماجراهای اخیر نیز اظهارات سطحی داشته و بدونتوجه به ریشههای وقایع اخیر این وقایع را کف روی آب دانسته بود.
رضا تقیپور
تقیپور، رئیس کمیسیون مشترک طرح صیانت و از حامیان اصلی این طرح است. تقیپور در توضیح عنوان طرح خود گفته بود: «جالب است بدانید هیچ وقت کلمه صیانت در عنوان هیچ یک از نسخهها وجود نداشته و ندارد و دشمن عمدا این کلمه را برای این طرح پیشرفته انتخاب و تبلیغ کرده است تا بعدا از آن سوءاستفاده کند.»
این اظهارات درحالی است که نسخه تهیهشده از طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی» هماکنون در سایت مرکز پژوهشهای مجلس موجود است.
تقیپور همچنین به اظهارات مقاومت قوانین مجلس که رایگیری کمیسیون ویژه را غیرقانونی و تصمیمگیری این کمیسیون در مورد طرح صیانت را شتابزده و باطل اعلام کرده بود، واکنش نشان داد و کلمه ابطال رایگیری را خباثت و شیطنت رسانهای توصیف کرد.
محمدتقی نقدعلی
محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینیشهر از استان اصفهان است که ردپایش در بسیاری از طرحهای جنجالی مجلس دیده میشود، از طرح صیانت گرفته تا طرح ویژه درباره حجاب. یکی از مسائلی که این روزها گریبان مردم را در طرح صیانت گرفته، محدودیت و ضربه به کسبوکارها و رسانههای داخلی است، با این حال نقدعلی در دفاع از این طرح اینچنین گفته بود: «محدودیت کسبوکار و رسانهها در طرح صیانت مطرح نیست.» گذشته از این امضای نقدعلی پای بسیاری از طرحهای اخیر و حاشیهساز دیده میشود ازجمله طرح پیگیری حقوقی اخبار کذب در فضای مجازی این طرحها هرکدام سناریویی دارند که به نوبه خود حواشی بسیاری در جامعه ایجاد کردهاند. حتی نقدعلی به امضای این طرحها اکتفا نکرده و در اقدامی عجیب و حاشیهساز، طوماری را از جایگاه هیاترئیسه مجلس آویزان کرد. او درخصوص محتوای این طومار گفته بود: «در سطح کشور و در شهرهای مختلف در اعتراض به کمکاری مجلس، دولت، قوه قضائیه و نهادهای فرهنگی در حوزه حجاب طومارهایی تهیه شده و به امضای مردم رسیده است.»
مرتضی آقاتهرانی
مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی، فردی است که بسیاری طرح صیانت را منتسب به وی میدانند.
آقاتهرانی که به راه افتادن بحث فضای مجازی را یکی از برکات توصیف کرده و کار طرح بهروز شده صیانت یعنی «نظارت بر قانون فضای مجازی و تنظیم مقررات فضای مجازی» را نیز در مجلس پایانیافته دانسته بود، در توصیف این طرح گفته بود: «این بحث با فیلترینگ از بالا و پایین تفاوت میکند و کسی نباید این طرح را مساوی با فیلترینگ بداند.»
آقاتهرانی در یک اظهارنظر جنجالی دیگر درحالیکه اینستاگرام و واتساپ در وضعیت فیلتر قرار داشتند، گفته بود: «اینستاگرام و واتساپ بیشتر از وضعیت موجود محدود نمیشود.»
آقاتهرانی همچنین خبر از در دستورکار بودن طرحی در حوزه حجاب و عفاف در کمیسیون فرهنگی داده بود که بعدا با عنوان «طرح مسدودکننده حساب بیحجابها» در افکار عمومی بازتاب یافت.
جواد نیکبین
نیکبین ازجمله نمایندگان پرحاشیهای است که غیر از اینکه به عنوان حامی طرح صیانت شناخته میشود و اظهارات عجیبش با این مضمون که «اینستاگرام و واتساپ به اجمال شرایط ما را قبول کردند و به احتمال زیاد به ایران میآیند» از سوی وزارت ارتباطات تکذیب شد، دیگر کنشهایش ازجمله جلسه گرفتن با علیاکبر رائفیپور و سخنرانی در مخالفت با واکسیناسیون در ایام اوجگیری کرونا هم جنجالهای گستردهای خلق کرد. او در آن ایام با حضور در جمع مخالفان واکسیناسیون ضمن تهدید تلویحی مسئولان وقت با وعده افشا کردن «پروندههای فساد وزارت بهداشت»، در مخالفت با قانون واکسیناسیون سخنرانی کرد. البته نیکبین غیر از حمایت از صیانت و سخنرانی ضدواکسیناسیون، جنجالی هم در نخستین ماههای آغاز مسئولیتش در حوزه برجام خلق کرده بود و آن، توییت نهچندان واضح او با هشتگهای «سازش» و «انتقام سخت» و این محتوا بود که «#مکانیسم_ماشه قطعا باعث فروپاشی و اضمحلال لاشه نیمهجان آمریکا خواهد شد» که بهجای روشنگری باعث تمسخر مجلس شورای اسلامی از سوی جریانات معاند و رسانههای ضدایرانی شد.
محمود احمدی بیغش
احمدیبیغش غیر از اظهارات جنجالی و تندش درباره نمایندگان استانهای آذریزبان در مجلس و ادعای عجیبی که درباره یکی از مفاد توافقنامه 25 ساله ایران و چین مطرح کرد که هرکدام از اینها چند روزی افکار عمومی را با نگرانی مواجه کرده بود، از نمایندگان موافق تصویب طرح صیانت هم محسوب میشود. در همان روزهایی که ابعاد طرح صیانت و نام نمایندگان حامی اجرایی شدن آن رسانهای شد، برخی خبرنگاران با مورد توجه قرار دادن تخصص و سابقه فعالیت نمایندگان حامی آن، از بیارتباط بودن زمینه فعالیت و تخصص حدود 15 نمایندهای نوشتند که مدافع طرح صیانتند. احمدیبیغش یکی از آن 15 حامی شاخص طرح صیانت بود که سوابق اجرایی و تحصیلاتش همخوانی چندانی با زمینههایی نداشت که قرار است طرح صیانت آنها را تحتتاثیر قرار دهد. غیر از حمایتهای او از صیانت، اشاره احمدیبیغش به احتمال واگذاری جزایر ایرانی به چین درنتیجه توافق 25 ساله بود که حواشی گستردهای بهدنبال داشت. حاشیههایی که باعث شد این نماینده بدون عذرخواهی صرفا اظهارات منتشرشده از خود در شبکه یک رسانه ملی را تحریفشده عنوان کرده و از اساس آن را تکذیب کند.
احمدحسین فلاحی
فلاحی از نمایندگانی است که غیر از حمایتهای ویژه و توجیهات عجیبش برای طرح صیانت، پای طرح «اصلاح و الحاق موادی به قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان» را هم امضا کرده است. طرحی که «افزایش مدت زمان اختیار شورا برای برکناری نمایندگان» را مدنظر قرار داده و در توضیحاتش «تداوم نظارت شورای نگهبان در طول دوره نمایندگی و امکان برکنار کردن نماینده طی ۴ سال» مطرح شده بود. مسالهای که برخی دیگر از نمایندگان مجلس به این دلیل که چنین طرحی «حریت مجلس را تحتالشعاع قرار میدهد» با آن مخالفت کرده بودند. یکی دیگر از طرحهایی که نام فلاحی در میان موافقان آن دیده میشود طرح برخورد با اظهارنظر چهرههای مشهور است؛ طرحی که ابهاماتش باعث سوءاستفاده جریانات رسانهای ضدایرانی برای دامن زدن به شکافهای اجتماعی شد. اما عجیبترین موردی که از سوی فلاحی در مجلس مطرح شده، اظهارات او در جلسه «۲۷ مهر 99» مجلس درباره دارویی است که 8 ماه پیش از آن، یعنی در هفتههای ابتدایی پیدایش کرونا در ایران برای «درمان قطعی» این ویروس اختراع شده؛ مسالهای که فلاحی با گذشت بیش از سهسال هنوز بابت آن از افکار عمومی عذرخواهی نکرده است.
علی خضریان
خضریان یکی از نمایندگانی است که پای اغلب طرحهای جنجالبرانگیز را امضا کرده و آنها را مورد حمایت قرار داده است. طرحهایی همچون صیانت و مجازات اظهارنظرهای غیرکارشناسی افراد مشهور، نمونههایی از همین طرحها است. تاکنون چندین طرح محدودکننده برای برخورد با بیحجابی و بدحجابی در مجلس مطرح شده است. طرحی برای عدم ارائه خدمات اجتماعی و نیز ضبط کارت ملی، نمونههایی از همین طرحها است. علی خضریان نیز در این رابطه بیکار ننشسته و چندین بار در مصاحبههایی به استقبال برخورد سلبی با بدحجابی رفته است. او حتی در یک برنامه دانشجویی حاضر نشد به دانشجویی که بدون حجاب مناسب از وی طرح پرسش کرده بود پاسخ دهد و در واکنش به او گفت: «اگر حجاب بر سر بگذارید با شما گفتوگو خواهم کرد.»
خضریان همچنین از امضاکنندگان طرح اصلاح و الحاق موادی به قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان مصوب 16 تیر 1399 نیز محسوب میشود. برخی منتقدان این طرح را به معنی «افزایش مدت زمان اختیار شورا برای برکناری نماینده انتخاب شده» ارزیابی کردهاند.
حسین میرزایی
افکار عمومی، حسین میرزایی را که یکی از فعالترین نمایندگان موافق تصویب طرح صیانت محسوب میشود بیشتر با اظهارات او درباره پلتفرم یا سکوهای جایگزین اینستاگرام میشناسند. اظهاراتی که او طی آن برنامههایی مثل «کیوکیو» و «اسکایپ» را جایگزینهای مناسبی برای اینستاگرام عنوان کرده بود.
برنامههایی که البته تفاوتهای آشکارش با اینستاگرام در همان روزها از سوی کاربران بهطور گسترده دستبهدست میشد و نشان از آن داشت که این نماینده حامی صیانت، ظاهرا آشنایی کاملی با ابزارها و اهداف این سکوها نداشته و صرفا خواسته بگوید حامیان صیانت، درصورت مسدود شدن اینستاگرام، پیشنهادهای جایگزین هم برای آن ارائه کردهاند. سخنان جنجالی میرزایی درباره برنامه کوتاهمدت مسئولان برای حل مشکلات کشاورزان اطراف زایندهرود و همچنین ایده عجیب ایجاد استانهای ساحلی برای رفع مشکلات ازجمله «اصفهان ساحلی»، از دیگر مواردی است که افکار عمومی از جنجالهای خلق شده از سوی این نماینده مجلس بهخاطر دارد.